ABMK

„Compendium Archivi Kielcensis” – kilka uwag nad „kieleckim” archiwum i kancelarią zadworną biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka

Marcin Janakowski

Instytut Historii UMCS , Polska
https://orcid.org/0000-0002-1578-3859


Abstrakt

Dzieje i funkcjonowanie archiwów oraz kancelarii biskupów krakowskich pozostają wciąż otwartymi tematami badawczymi. Systematycznie udaje się jednak uzupełniać ten obraz o mniej lub bardziej szczegółowe rozważania nad konkretnymi obszarami działalności instytucji kościelnych, zwłaszcza na poziomie regionalnym. Do takiego typu badań należy zaliczyć studia nad funkcjonowaniem kieleckiego archiwum biskupa Kajetana Ignacego Sołtyka. Przechowywany w Bibliotece XX Czartoryskich XVIII-wieczny kodeks Compendium Archivi Kielcensis jest jednym z ważniejszych źródeł prezentujących praktykę kancelaryjną oraz wymiar decentralizacji administracji biskupiej. Szczegółowa analiza tego materiału pozwala również ukazać rolę Kielc jako jednej z głównych siedzib ordynariuszy krakowskich, a także rolę tego ośrodka w systemie administracji kościoła krakowskiego. Najbardziej interesującym elementem przywołanego kodeksu, z perspektywy moich rozważań, jest inwentarz kieleckiego archiwum biskupa Sołtyka, którego zwartość została poddana analizie w niniejszym artykule. Kolejnymi elementami badań była także próba wskazania okoliczności, w jakich został wyodrębniony ten element kancelarii biskupiej oraz określenie związków przechowywanej tam dokumentacji z Kielcami. Istotną częścią studiów nad omawianym archiwum jest przedstawienie jego dziejów, a następnie wpisanie ich w historię funkcjonującego do dziś Archiwum Diecezjalnego w Kielcach.

Słowa kluczowe:

Kajetan Ignacy Sołtyk; archiwum;kancelaria;Kielce; Biblioteka XX Czartoryskich; diecezja krakowska

Adamczyk J.L., Wzgórze Zamkowe w Kielcach, Kielce 1991.

Bobkowski K., Kancelaria oraz dokumenty biskupów i kapituły w Kamieniu (do końca XIII w.), Wrocław 1990. Buczek Karol, Z dziejów polskiej archiwistyki prywatnej. Archiwa XX. Czartoryskich, Kraków 1938.

Chorążyczewski W., Przemiany organizacyjne polskiej kancelarii królewskiej u progu czasów nowożytnych, Toruń 2007.

Czeppe M., Na dworze biskupa Kajetana Sołtyka, w:Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Warszawa 2006, s. 225-230.

Czeppe M., Sołtyk Kajetan Ignacy h. własnego (1715-1788), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 40, red. H. Markiewicz, Warszawa 2000-2001, s. 386-404.

Czeppe M., Śmiałowski J., Sołtyk Maciej Kajetan h. własnego (zm. 1804), kanonik krakowski, sekretarz w. kor., w: Polski Słownik Biograficzny, t. 40, red. H. Markiewicz, Wrocław 2000-2001, s. 404-406.

Gierowski J., Lipski Jan Aleksander h. Grabie (1690-1746), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 17, red. H. Markiewicz, Wrocław 1972, s. 425-431.

Jurek T., Pozostałości regestru kancelarii biskupa wrocławskiego Jana Romki (1292-1301) na skrawkach makulatury przypadkiem zachowane, w: Ecclesia regnum fontes. Studia z dziejów średniowiecza, red. R. Michałowski, Warszawa 2014, s. 346- 359.

Kardyś P., Zbiór dokumentów pergaminowych i papierowych Archiwum Diecezjalnego w Kielcach, „Z dziejów Regionu i Miasta. Rocznik Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Skarżysku-Kamiennej”, 4 (2013) s. 35-56.

Kęder W., Biskup Kajetan Sołtyk i jego aktywność w sprawie dysydenckiej w 1766- 1767 roku w świetle korespondencji dyplomatów papieskich, „Studia Sandomierskie”, 20 (2013) nr 2, s. 21-34.

Knapek E., Księga wpisów biskupa krakowskiego Jana Lutka z Brzezia z lat 1464- 1471, w: Ecclesia regnum fontes. Studia z dziejów średniowiecza, red. R. Michałowski, Warszawa 2014, s. 416-425.

Kracik J., Zasoby Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, „Analecta Cracoviensia”, 9 (1977) 471-493. Kuczyński Janusz, Kielecka rezydencja biskupów krakowski, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”,15 (1986/1987) s. 15-56.

Kumor B.S., Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. 1, Kraków 1998.

Kumor B.S., Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. 2, Kraków 1999.

Kumor B.S., Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. 3, Kraków 2000.

Lepszy K., Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI w. do poł. XIX w., Warszawa 1953.

Łossowski J., Kancelaria grodzka chełmska od XV do XVIII wieku. Studium o urzędzie, dokumentacji, jej formach i roli w życiu społeczeństwa staropolskiego, Lublin 2004.

Łossowski J., Kancelarie miast szlacheckich województwa lubelskiego od XV do XVIII wieku, Lublin 1997.

Pabis J., O kanonizację bł. Kunegundy, Tarnów 1947.

Pieniążek-Samek M., Przemiany kolegiaty (obecnie katedry) kieleckiej w epoce baroku w świetle inwentarzy, część III, wiek XVIII, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”, 20 (2000) s. 11-84.

Pieniążek-Samek M., Tributum gratitudinis reddo. Fundacje artystyczne na terenie Kielc w XVII i XVIII wieku. Studium z historii kultury, Kielce 2005.

Pieniążek-Samek M., Życie religijne w parafii kolegiackiej w Kielcach w XVII-XVIII wieku. Zarys problematyki, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”, 22 (2006) s. 156-177.

Rudnicki K., Biskup Kajetan Sołtyk 1715-1788, Warszawa 1906.

Starzyk P., Dworzanie i współpracownicy biskupa Kajetana Ignacego Sołtyka w latach 1759-1788, „Studia Muzealno-Historyczne”, 3 (2011) s. 115-146.

Syta K., Archiwa magnackie w XVIII wieku. Studium kultury kancelaryjno-archiwalnej, Toruń 2010.

Śladowska M., Polityka Augusta II wobec Kościoła katolickiego w Polsce oraz relacje z kurią rzymską w świetle korespondencji króla z kardynałem Annibalem Albanim w latach 1716-1721, „Kronika Zamkowa”, 1-2 (2009) s. 109-142.

Tomczak A., Kancelaria biskupów włocławskich w okresie księgi wpisów (XV-XVIII w.), Toruń 1964.

Turoń B., Z dziejów kancelarii biskupów wrocławskich w Nysie w latach 1601-1700, „Sobótka”, 19 (1964) s. 88-96.

Urzędnicy podolscy XIV-XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Janas, W. Kłaczewski, J. Kurtyka, A. Sochacka, Kórnik 1998.

Włoch A.M., Kancelaria i dokumenty biskupa krakowskiego Piotra Wysza (1392- 1412), „Studia Źródłoznawcze”, 46 (2009) s. 29-82.

Wójcik W., Organizacja i działalność Oficjalatu Okręgowego w Kielcach w latach 1635-1681, „Prawo Kanoniczne. Kwartalnik prawno-historyczny”, 30 (1987) s. 121- 141.

Żerelik R., Kancelaria biskupów wrocławskich do 1301 roku, Wrocław 1991.

Pobierz

Opublikowane
2021-06-30


Janakowski, M. (2021). „Compendium Archivi Kielcensis” – kilka uwag nad „kieleckim” archiwum i kancelarią zadworną biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka. Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, 115, 131–147. https://doi.org/10.31743/abmk.12433

Marcin Janakowski 
Instytut Historii UMCS https://orcid.org/0000-0002-1578-3859