Fotografia w archiwum. Identyfikacja – zabezpieczanie – konserwacja
Anna Seweryn
Archiwum Narodowe w Krakowie , PolskaAbstrakt
Artykuł poświecony jest zagadnieniu fotografii jako materiału archiwalnego wymagającego szczególnej wiedzy na etapie identyfikacji, zabezpieczania i konserwacji zbiorów. Fotografie to obiekty wykonane w różnorodnych technikach i technologiach, na bazie rozlicznych podłoży i substancji światłoczułych. Ich skomplikowana budowa odpowiedzialna jest za wyjątkową wrażliwość obiektów w kontakcie z czynnikami niszczącymi oraz często gwałtowny przebieg procesu degradacji, kończący się nawet całkowitą utratą nośnika. Tekst porusza problematykę identyfikacji technik i technologii wykonania obiektów, opisuje czynniki wpływając na degradację zdjęć, a także podkreśla podstawowe wytyczne do zabezpieczania oraz konserwacji zbiorów. Przedstawione zostały również początki powstawania zjawiska fotografii, jak i najczęściej występujące w zbiorach polskich techniki fotograficzne. Autorka opisuje najważniejsze badania dotyczące identyfikacji i zabezpieczania fotografii wraz z podaniem materiałów źródłowych. Zasadniczą częścią opracowania są wytyczne dotyczące procesu identyfikacji techniki wykonania obiektu, od którego należy rozpocząć wszelkie działania odnoszące się do zabezpieczenia czy konserwowania fotografii (w tym identyfikacja nietrwałych podłoży z tworzyw sztucznych). Następnie opisano najczęstsze przyczyny degradacji archiwalnych materiałów fotograficznych oraz podstawowe procesy, dzięki którym można pozytywnie wpłynąć na „długość życia” zbiorów fotograficznych (w tym przechowywanie obiektów w parametrach obniżonej temperatury i wilgotności względnej powietrza). Opracowanie kończy opis prewencyjnych działań konserwatorskich niezbędnych do utrzymania zbiorów w dobrym stanie zachowania oraz prawidłowego obchodzenia się z fotografiami podczas prowadzania procesu digitalizacji zbiorów.
Słowa kluczowe:
archiwum, fotografia, identyfikacja, konserwacja, negatyw, odbitka, zabezpieczanieBibliografia
Czajka Anna, Zasady postępowania z materiałami archiwalnymi: ochrona zasobu archi-walnego. Przygotowanie na wypadek katastrofy, Warszawa 2006.
Eaton George T., Conservation of Photographs, Rochester 1985.
Fischer Monique C., Robb Andrew, Guidelines for Care and Identification of Film-Base Photographic Materials, w: Issues in the Conservation of Photographs, eds. D. Hess Norris, J.J. Gutierrez, Los Angeles 2010, s. 696-698.
Harasym Zenon, Stare fotografie. Poradnik kolekcjonera, Warszawa 2005.
Hendriks Klaus B., On the Mechanism of Image Silver Degradation, w: Issues in the Conservation of Photographs, eds. D. Hess Norris, J.J. Gutierrez, Los Angeles 2010, s. 227-235.
Hill Greg, New Nitrate Film Storage for Library and Archives, „Topics in Photographic Preservation”, (2003) nr 10, s. 74-85.
Identification of Film-Base Photographic Materials, „Conserve O Gram”, (1999) nr 14/9, s. 1-4.
James Thomas H., The Stability of Silver Filaments, w: Issues in the Conservation of Pho-tographs, eds. D. Hess Norris, J.J. Gutierrez, Los Angeles 2010, s. 116-138.
Lavédrine Bertrand, A Guide to the Preventive Conservation of Photograph Collections, Los Angeles, 2009.
Lavédrine Bertrand, Photographs of the Past: Proces and Preservation, Los Angeles 2009.
Mossakowska Wanda, Dagerotypy w zbiorach polskich, Wrocław 1989.
Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Zasady postępowania z materiałami archi-walnymi. Ochrona zasobu archiwalnego, wybór i oprac. M. Borowski. A. Czajka, A. Michaś, Warszawa 2011.
Ostroff Eugene, Preservation of Photographs, w: Issues in the Conservation of Photo¬graphs, eds. D. Hess Norris, J.J. Gutierrez, Los Angeles 2010, s. 8-20.
Pénichon Sylvie, Twentieth-Century Color Photographs, Identification and Care, Los An¬geles 2003.
Reilly James M., IPI Storage Guide for Acetate Film, Rochester 1996.
Reilly James M., Care and Identification of 19th-Century Photographic Prints, Rochester 2009
Seweryn Anna, Identyfikacja, degradacja i zabezpieczanie materiałów fotograficznych wytworzonych na podłożach z estrów celulozy, „Notes Konserwatorski”, 2019, nr 21, s. 225-245.
Tuite Robert J., Image Stability in Color Photography, w: Issues in the Conservation of Photographs, eds. D. Hess Norris, J.J. Gutierrez, Los Angeles 2010, s. 471-489.
Wilhelm Henry, Brower Carol, The Permanence and Care of Color Photographs: Tra¬ditional and Digital Color Prints, Color Negatives, Slides and Motion Pictures, Grin¬nell 1993.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
