Pieczęcie rycerstwa śląskiego w dobie przedhusyckiej. Uzupełnienie ze zbiorów polskich archiwów kościelnych

Źródła archiwalne

Archiwum Archidiecezjalne we Wrocławiu

sygnatury chronologiczne: 14 III 1340, 13 I 1368, 29 V 1371, 28 XI 1372, 25 I 1380, 9 II 1385, 23 IV 1388, 9 XII 1393, 8 II 1396, 28 I 1404, 23 VIII 1408, 15 I 1414, 5 II 1414, 3 VII 1414, 12 V 1416, 5 XI 1416, 16 IX 1418, 12 I 1419, 25 IV 1420, 4 VI 1420.

sygnatury alfabetyczne: AA 56, AA 87, BB 77, DD 47, II 16, II 45, II 46, II 72, MM 10, N 11a, N 11b, NN 6, Q 30, Q 37, QQ 14, TT 32.

Dokumenty archiwum parafialnego w Ząbkowicach: IX 1375, 10 XII 1413, 5 VII 1415.

Dokumenty klasztoru w Henrykowie: 21 IV 1344.

Archiwum Państwowe w Katowicach, oddział w Gliwicach

Dokumenty pergaminowe i księgi miejskie: nr 5, nr 6.

Archiwum Państwowe we Wrocławiu

Rep. 55 nr 99.

Źródła drukowane

Bytom średniowieczny. Przekazy źródłowe (1123-1492), oprac. J. Drabina, J. Horwat, Z. Jedynak, Opole 1985.

Die Inventare der nichtstaatlichen Archive Schlesiens, II, Kreis und Stadt Glogau, hrsg. von K. Wutke, w: Codex diplomaticus Silesiae, Bd. 28, Breslau 1915.

Die Inventare der nichtstaatlichen Archive Schlesiens. Neisse, I, Stadt Neisse, 1. Heft, hrsg. von E. Graber, w: Codex diplomaticus Silesiae, Bd. 36, Breslau 1933.

Haugwitz Eberhard, Graf, von, Die Geschichte der Familie von Haugwitz. Nach den Urkunden und Regesten aus den Archiven von Dresden, Naumburg, Breslau, Prag, Brünn und Wien, Bd. 2, Regesten, Leipzig 1910.

Joannis Długosz senioris canonici cracoviensis Liber Beneficiorum Dioecesis Cracoviensis, t. 2, Ecclesiae parochiales, w: Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis Opera omnia, ed. A. Przeździecki, t. 8, Cracoviae 1864.

Kodeks dyplomatyczny Polski, t. 4, Rzeczy szląskie przez ś.p. Michała Bonieckiego zebrane, wyd. M. Bobowski, Warszawa 1887.

Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 4, [wyd. I. Zakrzewski], Poznań 1881.

Landbuch księstw świdnickiego i jaworskiego, wyd. T. Jurek, t. 2, 1385-1395, Poznań 2004; t. 3, 1396-1407, Poznań 2007.

Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstenthümer im Mittelalter, hrsg. von C. Grünhagen, H. Markgraf, Bd. 2, Leipzig 1883.

Liber fundationis episcopatus Wratislaviensis, hrsg. von H. Markgraf, J.W. Schulte, w: Codex diplomaticus Silesiae, Bd. 14, Breslau 1889.

Quellen zur Geschichte des Neisser Bistumslandes auf Grund der drei ältesten Neisser Lagerbücher, hrsg. von K. Engelbert, Würzburg 1964.

Regesten zur schlesischen Geschichte. 1334-1337, hrsg. von K. Wutke, E. Randt, H. Bellee, w: Codex diplomaticus Silesiae, Bd. 29, Breslau 1923.

Regesty dokumentów przechowywanych na Górnym Śląsku / Regesty listin uložených v Horním Slezsku, red. A. Barciak, K. Müller, t. 1, (do 1400 r), Wrocław-Opava 2004; t. 3 (1451-1475), Katowice-Opava-Opole 2017; t. 4, (1476-1500), Opava-Opole-Katowice 2021.

Regesty śląskie, red. W. Korta, t. 2, 1349-1354, oprac. K. Bobowski i in., Wrocław 1975; t. 3, 1355-1357, oprac. J. Gilewska-Dubis, Wrocław 1990; t. 4, 1358-1359, oprac.

J. Gilewska-Dubis i K. Bobowski, Wrocław-Warszawa [b.r.]; t. 5, 1960, oprac. J. Gilewska-Dubis, Wrocław-Warszawa 1992.

Registrum St. Wenceslai. Urkunden verzüglich zur Geschichte Oberschlesiens nach einem Copialbuch Herzog Johanns von Oppeln und Ratibor in auszügen Mitgetheilt, hrsg.von W. Wattenbach, C. Grünhagen, w: Codex diplomaticus Silesiae, Bd. 6, Breslau 1865.

Scharffenberg Crispin und Johann, Schlesisches Wappenbuch, Breslau 1578 (Staatsbibliothek Preußischer Kulturbesitz w Berlinie, Sammlung 16. Jahrhundert, sygn. 177280; https://digital.staatsbibliothek-berlin.de/werkansicht?PPN=PPN803782608&DMDID= DMDLOG_0003&PHYSID=PHYS_0015, dostęp: 31.07.2023).

Scharffenberg Crispin und Johann, Schlesisches Wappenbuch von Crispin und Johann Scharffenberg, berab. von H. von Mosch, Neustadt and der Aisch 1984.

Schlesiens Bergbau und Hüttenwesen. Urkunden (1136-1528), hrsg. von K. Wutke, w: Codex diplomaticus Silesiae, Bd. 20, Breslau 1900.

Unterlauff Max, Neisser Urkunden im Diözesenarchiv zu Breslau [Teil 1], „Bericht der wissenschaftlichen Gesselschaft »Philomatie« in Neisse [vom Oktober 1904 bis Oktober 1906]”, 33 (1907) s. 78-112.

Urkunden der Stadt Brieg. Urkundliche und chronikalische Nachrichten über die Stadt Brieg, die dortigen Klöster, die Stadt- und Stiftsgüter bis zum Jahre 1550, hrsg. Von C. Grünhagen, w: Codex diplomaticus Silesiae, Bd. 9, Breslau 1870.

Wykaz regestów dokumentów Archiwum Archidiecezjalnego we Wrocławiu, oprac. W. Urban, Warszawa 1970.

Opracowania

Boetticher Walter von, Der Adel des Görlitzer Weichbildes um die Wende des. 14. und 15. Jahrhunderts, Görlitz O.-L. 1927.

Borek Henryk, Górny Śląsk w świetle nazw miejscowych, Opole 1988.

Cetwiński Marek, Rycerstwo śląskie do końca XIII wieku. Biogramy i rodowody, Wrocław 1982.

Czwojdrak Bożena, Między Śląskiem a Koroną. Salisze i Działosze w XIV i XV wieku, w: Rody na Śląsku, Rusi Czerwonej i w Małopolsce: średniowiecze i czasy nowożytne. Stan badań, metodologia nowe ustalenia, red. W. Zawitkowska, A. Pobóg-Lenartowicz, Rzeszów 2010, s. 131-139.

Ekdahl Sven, Das Soldbuch des Deutschen Orden 1410/1411, Teil II, Indices mit personengeschichtlichen Kommentaren, Köln-Weimar-Wien 2010.

Haugwitz Eberhard, Graf, von, Die Geschichte der Familie von Haugwitz. Nach den Urkunden und Regesten aus den Archiven von Dresden, Naumburg, Breslau, Prag, Brünn und Wien, Bd. 1, Darstellung, Leipzig 1910.

Horwat Jerzy, Księstwo bytomskie i jego podziały do końca XV w., Gliwice 1990.

Horwat Jerzy, Mieszkańcy Gliwic od XIV do końca XVI wieku, „Rocznik Muzeum w Gliwicach”, 2 (1986) s. 203-210.

Horwat Jerzy, Z dziejów rodziny Rudzkich w XV w., „Rocznik Muzeum w Gliwicach”, 7/8 (1991/1992) s. 361-370.

Jasiński Kazimierz, Rola polityczna możnowładztwa wielkopolskiego w latach 1284-1314, „Roczniki Historyczne”, 29 (1983) s. 215-250.

J[ohann] Siebmacher’s grosses und allgemeines Wappenbuch in einer neuen, völlstandig geordneten und reich vermehrten Auflage mit heraldischen und historisch-genealogischen Erläuterungen, Bd. 3, Abt. 2, Der blühende Adel des Königreichs Preußen, Teil 1,2, Edellleute M-Z, bearb. G.A. von Mülverstedt, A.M. Hildebrandt, Nürnberg 1878.

J[ohann] Siebmacher’s grosses und allgemeines Wappenbuch in einer neuen, völlstandig geordneten und reich vermehrten Auflage mit heraldischen und historisch-genealogischen Erläuterungen, Bd. 4, Abt. 11, Der Adel von österreichisch-Schlesien, bearb. von C. Blažek, Nürnberg 1885.

J[ohann] Siebmacher’s grosses und allgemeines Wappenbuch in einer neuen, völlstandig geordneten und reich vermehrten Auflage mit heraldischen und historisch-genealogischen Erläuterungen, Bd. 6, Abt. 8, Der Abgestorbene Adel der Preussischen Provinz Schlesien, Teil 1-3, bearb. von C. Blažek, Nürnberg 1887-1894.

Jurek Tomasz, Obce rycerstwo na Śląsku do połowy XIV wieku, Poznań 1996.

Jurek Tomasz, Slesie stirps nobilissima. Jeleńczycy – ród biskupa wrocławskiego Tomasza I, „Roczniki Historyczne”, 58 (1992) s. 23-58.

Knothe Hermann, Geschichte des oberlausitzer Adels und seiner Güter vom XIII. bis Gegen Ende des des XVI. Jahrhunderts, Leipzig 1879.

Kozierowski Stanisław, Obce rycerstwo w Wielkopolsce w XIII-XVI wieku, Poznań 1929.

Kuchendorf Cäcilie, Das Breslauer Kreuzstift in seiner persönlichen Zusammensetzung von Gründung (1238) bis 1456, Breslau 1937.

Niemczyk Katarzyna, Kamienieccy herbu Pilawa. Z dziejów kariery i awansu szlachty polskiej do 1535/1536 roku, Katowice 2016.

Noga Zdzisław, Osadnictwo i stosunki własnościowe w księstwie siewierskim do 1790 roku, w: Siewierz, Czeladź, Koziegłowy. Studia i materiały z dziejów Siewierza i księstwa siewierskiego, red. F. Kiryk, Katowice 1994, s. 165-257.

Panic Idzi, Z badań nad karierą rodziny Rudzkich w księstwie cieszyńskim w czasach piastowskich, „Wieki Stare i Nowe”, 4 (2005) s. 91-112.

Pauk Marcin Rafał, Der eine hiez her Lechschît, her Wüeschof der ander hiez. Kim byli stronnicy Henryka IV Probusa w Małopolsce?, „Roczniki Historyczne”, 69 (2003) s. 91-98.

Pfotenhauer Paul, Die fünfzig Ritter von 1294, „Zeitschrift des Verein für Geschichte und Alterthum Schlesiens”, 16 (1882) s. 157-179.

Piekosiński Franciszek, Heraldyka polska wieków średnich, Kraków 1899.

Piekosiński Franciszek [przy współudziale Edmunda Diehla], Pieczęcie polskie wieków średnich, cz. 1, Doba piastowska, Kraków 1899.

Piekosiński Franciszek, Pieczęcie polskie wieków średnich doby piastowskiej. Uzupełnienie I (c.d.), „Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne”, 16 (1934) s. 71-86.

Piekosiński Franciszek, Pieczęcie polskie wieków średnich doby piastowskiej. Uzupełnienie I (Dokończenie), 17 (1935) s. 55-78.

Piekosiński Franciszek, Pieczęcie polskie wieków średnich doby piastowskiej. (Uzupełnienie), Kraków 1936.

Pilnáček Josef, Rody starého Slezska, t. 2-4, Brno 1991.

Polaczkówna Helena, Szlachta na Siewierzu biskupim w latach 1442-1790, „Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie”, 4 (1913) cz. 2, s. 1-93.

Schindler Gerhard, Das Breslauer Domkapitel von 1341-1417. Untersuchungen über seine Verfassungsgeschichte und persönliche Zusammensetzung, Breslau 1938.

Schmilewski Ulrich, Der schlesische Adel bis zum Ende des 13. Jahrhunderts. Herkunft, Zusammensetzung und politisch-gesellschaftliche Rolle, Würzburg 2001.

Scholz Bernhard W., Das geistliche Fürstentum Neisse. Eine ländliche Elite unter der Herrschaft des Bischofs (1300-1650), Köln-Weimar-Wien 2011. (Crossref)

Sękowski Roman, Herbarz szlachty śląskiej. Informator genealogiczno-heraldyczny, t. 2, D-G, Katowice 2003; t. 4: K-Ł, Chorzów 2005; t. 5, M-N, Chorzów 2005; t. 8, Reich-Rz, Opole 2020; t. 10, Schreiter-Świętopełk, Opole 2020; t. 11, T, Opole 2021 (t. 8, 10-11 niewydane drukiem, dostępne online w Opolskiej Bibliotece Cyfrowej; https://obc.opole.pl/dlibra/publication/ 20551/edition/19267/ content, dostęp: 8.08.2023).

Sinapius Johann, Schlesische Curiositäten erste Vorstellung Darinnen die ansehnlichen Geschlechter des Schlesischen Adels. Mit Erzeblung des Ursprungs, der Wappen, Genealogien, der qualificirtesten Cavaliere, der Stamm-Hausler und Guter beschrieben, Bd. 1-2, Leipzig-Breslau 1720-1728.

Szersznik Leopold Jan, Materiały genealogiczno-heraldyczne do dziejów szlachty księstwa cieszyńskiego, wyd. W. Gojniczek, Cieszyn 2004.

Trelińska Barbara, Gotyckie pismo epigraficzne w Polsce, Lublin 1991.

Urzędnicy małopolscy XII-XV wieku. Spisy, oprac. J. Kurtyka i in., red. A. Gąsiorowski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1990.

Woźny Maciej, Gostomia i Ścinawa. O pochodzeniu rodu Bes, „Średniowiecze Polskie i Powszechne”, 12(16) (2020) s. 308-323. (Crossref)

Woźny Maciej, Rycerstwo opolskie do połowy XV wieku, Katowice 2020.

Wójcik Marek L., Pieczęcie rycerstwa śląskiego w dobie przedhusyckiej, t. 1-2, Kraków-Wrocław 2018. (Crossref)

Wójcik Marek L., Śląska pieczęć Jana Hinczy z Rogowa z 1435 r. Przyczynek do dziejów herbu Działosza, „Studia Źródłoznawcze”, 59 (2021) s. 39-51. (Crossref)

Wójcik Marek L., Śląskie baktriany. Próba interpretacji symboliki wielbłąda w heraldyce rycerstwa śląskiego na przykładzie czternastowiecznych pieczęci rodzin von Exau i von Grebelwitz, „Średniowiecze Polskie i Powszechne”, 3(7) (2011) s. 66-76.

Wółkiewicz Ewa, Urząd landwójta we władztwie biskupów wrocławskich (do końca XV w.), w: Monarchia – społeczeństwo – tożsamość. Studia z dziejów średniowiecza, red. K. Gołąbek i in., Warszawa 2019, s. 307-330. (Crossref)

Żerelik Rościsław, Jan de Schellendorf. Z dziejów fałszerstw na średniowiecznym Śląsku, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, 44 (1989) s. 221-238.