Problem istnienia parafii w Stróży w archidiakonacie zawichojskim w średniowieczu
Włodzimierz Bielak
Instytut Historii Kościoła i Patrologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-3883-5615
Abstrakt
Artykuł stara się odpowiedzieć na pytanie czy można uznać bezwarunkowo za prawdziwe poglądy obecne w historiografi dawniejszej i współczesnej o istnieniu parafii w Stróży już w okresie średniowiecza. Ocenie poddano argumentację najważniejszych autorów, którzy do obiegu naukowego wprowadzili i upowszechnili tę opinię. Na podstawie analizy zachowanych źródeł starano się wykazać, że funkcjonowanie parafii w średniowiecznej Stróży jest wysoce problematyczne, a ośrodka kościelnego w okolicach Kraśnika należy raczej szukać w innych miejscowościach. Autor stoi na stanowisku, że takim ośrodkiem mógł być albo sam Kraśnik, albo położona w jego pobliżu wieś Grambienica, w której, według wiarygodnego świadectwa Jana Długosza, istniał w XIV wieku kościół parafialny.
Słowa kluczowe:
Stróża, Kraśnik, Grambienica, Gorajscy, TęczyńscyBibliografia
Bielak W., Dokument fundacyjny klasztoru Kanoników Regularnych Laterańskich w Kraśniku,
„Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne”, 107 (2017) s. 26-30.
Dzieje Lubelszczyzny, red. T. Mencel i in., t. 3: Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego w średniowieczu, oprac. S. Kuraś, Lublin 1983.
Dzieje Lubelszczyzny, red. T. Mencel i in., t. 4 : Osady zaginione i o zmienionych nazwach
historycznego województwa lubelskiego, oprac. S. Wojciechowski, A. Sochacka, R. Szczygieł, Warszawa 1986.
Gołub S., Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kraśniku – wyniki badań archeologicznych, w: Kościoły, cerkwie i klasztory Lubelszczyzny w świetle badań archeologicznych, red. E. Banasiewicz-Szykuła, Lublin 2013, s. 11-34.
Grocholski H., Powstanie archidiakonatu zawichojskiego i jego najstarsze kościoły do połowy XIV w., „Roczniki Humanistyczne”, 13 (1965) z. 2, s. 151-162.
Grocholski H., Wokół początków Kraśnika, w: Z dziejów powiatu kraśnickiego, red. Z. Hirsz, Lublin 1963, s. 28-32.
Gromnicki T., Świętopietrze w Polsce, Kraków 1908.
Labuda G., Wojna z Tatarami w roku 1241, „Przegląd Historyczny”, 50 (1959) nr 2, s.
Landecka H., Kościół parafi alny pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny w Kraśniku – nowe ustalenia badawcze po I etapie badań – 2008-2009, „Budownictwo i Architektura”, 7 (2010) s. 53-64.
Myśliński K., Dymitr z Goraja i początki Kraśnika, w: Problemy historii i archiwistyki, red. T. Mencel, Lublin 1986, s. 21-30.
Myśliński K., Początki miasta Kraśnika i Urzędowa na tle rozwoju południowej Lubelszczyzny, w: Z dziejów powiatu kraśnickiego, red. Z. Hirsz, Lublin 1963, s. 11-27.
Niwiński M., Opactwo cystersów w Wąchocku. Fundacja i dzieje uposażenia do końca wieków średnich, Kraków 1930, w: Rozprawy Polskiej Akademii Umiejętności. Wydział Historyczno-Filozoficzny, seria 2, t. 43, nr 1, Kraków 1932, s. 1-164.
Poniewozik L., Obraz parafii małopolskich w świetle Liber beneficiorum Jana Długosza. Luki i wybrane możliwości uzupełnienia, „Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne”, 108 (2017) s. 237-267.
Stolarz B., Prace konserwatorskie i badawcze w obrębie prezbiterium kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kraśniku, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Lubelskiego”, 19 (2017) s. 313 nn.
Szambelan Z., Najazdy ruskie na Ziemię Sandomierską w XIII wieku, „Acta Universitatis Lodzienzis. Folia Historica”, 36 (1989) s. 7-32.
Wojciechowski S., Zaginione osady w Lubelskiem, w: Pamiętnik Lubelski, t. 1, Lublin 1930, s. 116-169.
Zielińska E., Kultura intelektualna kanoników regularnych z klasztoru w Kraśniku w latach 1469-1563, Lublin 2002.
Instytut Historii Kościoła i Patrologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
dr hab. historii Kościoła, prof. w Katedrze Historii Kościoła w Starożytności i Średniowieczu, Instytutu Historii Kościoła i Patrologii KUL
https://orcid.org/0000-0002-3883-5615
