The Museum of the Childhood Years of the Primate of the Millenium Cardinal Stefan Wyszyński in Zuzela
Artur Hamryszczak
Ośrodek Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-2578-9971
Abstract
Zuzela is a village in the Diocese of Łomża, where Stefan Wyszyński was born on 3 August 1901. His father Stanisław was an organist in the local parish. The Wyszyński family lived in the vicar’s building opposite the church. In 1910, the family moved to Andrzejewo, where Stanisław Wyszyński was given the position of organist and better accommodation conditions for the growing family. The Museum in Zuzela was established in 1990 in the building of the former primary school, attended by Stefan Wyszyński. The institution is run by the parish in Zuzela, and each parish priest serves as its custodian. For more than twenty years, the institution was looked after by the habitless Sisters Servants of Mary Immaculate. The hall of the primary school from the early 20th century, which Stefan Wyszyński attended, and the apartment of the family of the organist Stanisław Wyszyński were reconstructed within the museum. In the interior design efforts were made to reconstruct them as faithfully as possible, so that the visitor could learn about the living conditions and religious and intellectual development of the future Primate of Poland. The exhibition space also includes the Parish Church of the Transfiguration of the Lord, in the construction of which Stefan and his father took part. The temple has a baptistery where Stefan Wyszyński was baptised and the altar of Our Lady of Częstochowa, in front of which the Wyszyński family prayed, and Stefan served at Mass. There are also 14 stained-glass windows installed in the church, which describe the events in the life of Cardinal Stefan Wyszyński from his birth until his death and funeral. The church is also surrounded by several reminiscences of important anniversaries in the life of the Primate of the Millennium, such as birthdays or priestly ordinations. One of the bells is named after Cardinal Stefan Wyszyński. In the church square, in front of the entrance there is a large bronze statue of the Primate presented as the Father of the Nation. The Museum of the Childhood Years of the Primate of the Millenium Cardinal Stefan Wyszyński in Zuzela is an example of a museum that was created as a fruit of pride of the parish inhabitants with their most revered compatriot, but it is also a testimony of understanding of the importance of preserving the traces of the past. This place skilfully combines a traditional visit to the museum with religious experiences, through the following order of learning about Zuzela, proposed by the custodian: a visit to the church, prayer (mass), learning about the life of Cardinal Stefan Wyszyński through stained-glass windows in the church and the commemorative elements in the church square, and finally visiting the Museum of the Childhood Years of the Primate of the Millenium Cardinal Stefan Wyszyński in Zuzela, i.e. the former school and apartment of the organist Wyszyński. This parish museum is an example of the implementation of the recommendations of the Pontifical Commission for the Cultural Heritage of the Church and the Polish Church legislation on the mission of church museums. Not only does the institution implement cultural activities, but it also exerts a pastoral impact on the community of the particular Church.
Keywords:
Zuzela, Stefan Wyszyński, Primate of the Millennium, museum, childhoodReferences
Gajda K.A., Edukacyjna rola muzeum, Kraków 2019.
Ch.[lebowski] Br., Zuzel, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 14, red. B. Chlebowski, Warszawa 1895, s. 679.
Czarnowski R., Akt chrztu Kardynała Stefana Wyszyńskiego odczytany na nowo, „Studia Claromontana”, 19 (2001) s. 503-512.
Czarnowski R., Parafia Zuzela. Dzieje i duszpasterstwo w latach 1796-1925, Warszawa 2006.
Czarnowski R., U kolebki Prymasa Tysiąclecia. W setna rocznicę urodzin i chrztu świętego Sługi Bożego Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Łomża 2001.
Dzieje Polski w dwudziestu czterech obrazkach, skreślił dla użytku braci włościan Kazimierz Góralczyk (Wł. L. Anczyc), Nakładem Księgarni Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1863.
Gadacz J.L., Leszczyński Jan Tomasz, o. Prokop, w: Słownik Polskich Kapucynów, Wrocław 1985, s. 679-697.
Gawron J., Witkowski M., Wadowice tu wszystko się zaczęło, Wadowice 2011.
Jemielity W., Andrzejewo, w: Encyklopedia katolicka, t. 1, red. F. Gryglewicz, Lublin 1989, kol. 545.
Jurkiewicz J., Wspomnienia rodzinne, w: Wspomnienia o Stefanie kardynale Wyszyńskim, red. A. Rastawicka, Kraków 2001, s. 7-23.
Kindziuk M., Kardynał Stefan Wyszyński. Prymas Polski, Kraków 2019.
Konefał J., Działalność społeczno-polityczna Aleksandra Zawadzkiego (Ojca Prokopa) w Królestwie Polskim 1876-1917, Lublin 2000.
Krysztopa J., Parafia pw. Przemienienia Pańskiego w Zuzeli, Zuzela 2004.
Leszczyński Mariusz, Funkcja pastoralna muzeów kościelnych (Omówienie dokumentu Stolicy Apostolskiej), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 79 (2003) s. 147-150.
Leszczyński M., Muzea kościelne według aktualnego prawodawstwa kościelnego Kościoła katolickiego, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 85 (2006) s. 103-118.
Leszczyński M., Troska Papieskiej Komisji do spraw Kościelnych Dóbr Kultury o zachowanie dziedzictwa kulturowego, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 86 (2006) s. 17-25.
Lewandowska K., Kardynał Stefan Wyszyński – obrońca historii, tradycji i kultury Polski, „Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne”, 9 (2012) nr 1 (20) s. 59-78.
Ligawki – uratowana tradycja, „Poznaj swój kraj”, 9 (2017), s. 3-7.
Łoziński B., Leksykon zakonów w Polsce, Warszawa 1998.
Maniurka Paweł Piotr, Prawna ochrona zabytków kościelnych. Problemy dóbr kultury w świetle norm kościelnych, w: Muzea kościelne wobec nowych wyzwań, red. N.W. Błażejczyk, P. Majewski, Warszawa 2019, s. 115-127.
Misiura G., Organista Stanisław Wyszyński (1876-1970), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 104 (2015), s. 205-209;
Ojca Prokopa Kapucyna, Żywoty Świętych na wszystkie dni roku z przydaniem dla każdego pożytku duchowego i właściwej modlitwy tudzież na wszystkie uroczystości i święta wszystkie nauki, wydanie nowe z wizerunkami świętych, Druk Towarzystwa Akcyjnego S. Orgelbranda synów, ss. 879, Warszawa 1901.
Okońska Maria, Wszystko postawił na Maryję, Warszawa 2001.
Olędzki J., Doroczne pieczywo obrzędowe północno-wschodniej Polski, „Polska Sztuka Ludowa – Konteksty”, 15 (1961) z. 1, s. 3-23.
Papieska Komisja ds. Kościelnych Dóbr Kultury, List okólny „Funkcja pastoralna muzeów kościelnych”, 15 VIII 1999 r., tłum. ks. F. Nieckarz, „Biuletyn Muzeum Diecezjalnego”, 4 (2000-2001) nr 4, s. 5-76.
Pelica G.J., Zuzela, w: Encyklopedia katolicka, t. 20, red. E. Gigilewicz, Lublin 2014, kol. 1501.
Pietruszka J., Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach – dom świętego, w: Muzea kościelne wobec nowych wyzwań, red. N.W. Błażejczyk, P. Majewski, Warszawa 2019, s. 215-224.
Półturzycka M., Półturzycki J., Miejsca wypoczynku kardynała Stefana Wyszyńskiego – ślady i pamiątki jego pobytów, „Studia Prymasowskie”, 3 (2009) s. 187-202.
Prejs R., Leszczyński Prokop OFMCap., w: Encyklopedia katolicka, t. 10, red. E. Gigilewicz, Lublin 2004, kol. 859-860;
Przepierski S., Opatrznościowy pasterz. Droga życia Prymasa Stefana Wyszyńskiego, Częstochowa 2020.
Rytel-Andrianik P., Sanktuarium i parafia Trójcy Przenajświętszej i św. Anny w Prostyni, Drohiczyn-Rzym-Oksford 2011, s. 124-125.
Straszewicz M., Ojców naszych śpiew: pieśni patriotyczne, Komorów 1992.
Szczebak Władysław, Muzea parafialne i klasztorne na przykładzie diecezji tarnowskiej, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 85 (2006) s. 77-88.
Uszyński T., Społeczny komitet utworzenia muzeum i budowy pomnika księdza kardynała Stefana Wyszyńskiego w Zuzeli, w: Stefan Kardynał Wyszyński Prymas Tysiąclecia, red. K. Pierzchała, S. Budzyński, Warszawa 2001, s. 105-116.
Wilińska A., Współczesne muzea narracyjne. Analiza przestrzeni muzealnej na przykładzie Muzeum Powstania Warszawskiego i Muzeum Fryderyka Chopina, Warszawa 2014, mps, mgr UW, s. 14-15, https://depot.ceon.pl/handle/123456789/9276.
Wójcik M., Służki NMP Niepokalanej, w: Encyklopedia katolicka, t. 18, red. E. Gigilewicz, Lublin 2013, kol. 431-433.
Ziemann E., Naśladowanie Chrystusa, w: Encyklopedia katolicka, t. 16, red. E. Gigilewicz, Lublin 2012, kol. 788-789.
Ośrodek Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL
dr historii; adiunkt w Ośrodku Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL
https://orcid.org/0000-0002-2578-9971
