Report of Rev. Henryk Hilchen, PhD, on his Work among Polish Workers in France during the Summer of 1924
Abstract
Rev. Henryk Hilchen, PhD, priest of the Archdiocese of Warsaw, was born on 30 July 1881 in Warsaw. Hilchen studied at the Faculty of Chemistry of the Warsaw University of Technology and at the Lviv Polytechnic, where he completed his education after two years. In 1905, he went to Freiburg, Switzerland, where he continued his studies at the Faculty of Law and Economics, culminating in the degree of Doctor of Political Science. In Freiburg he also studied theology and philosophy. In 1910, he returned to Poland and joined the theological seminary in Warsaw. Ordained a priest on 21 December 1912, he was vicar in the village of Dobre near Stanisławów, and then in Łowicz, in Łódź and – starting in July 1915 – in the parish of All Saints in Warsaw. In 1915 he became secretary general of the Association of Christian Workers and editor at the Christian association known as ‘Pracownik Polski’ (1916-1917). In 1919 he became a city councillor of Warsaw, editor of the monthly magazine Przewodnik Społeczny’ and chaplain of the School of Artillery Cadets and of the military unit stationed in Sołacz. In 1920 he went to Rome, where he entered the novitiate of the Dominican order and took up theological studies at Collegium Angelicum. Beginning in July 1922, by order of Pope Pius XI, he provided assistance to two successive apostolic nuncios in Poland. He was a regular correspondent for L’Osservatore Romano and L’Avvenire d’Italia. In 1929 he became the pastor of a parish in Leszno near Błonie and in 1931 of Our Lady of Częstochowa in Warsaw, where he completed the construction of a church. In 1937, he received the Gold Cross of Merit of the Republic of Poland, and in the following year was awarded the Order of Polonia Restituta. In the same year he was elected to the Warsaw City Council. Before the city’s capitulation, he was a hostage who guaranteed that President Stefan Starzyński’s negotiations with the Germans would be respected. He was arrested by the Germans on 3 October 1939 and was imprisoned in Pawiak prison until the end of November. Despite the destruction of the church and rectory during a German bombing on 12 September 1944, he formally served as pastor until July 1945. In June of that year, he became the parish priest in Miedzyrzecz. On 15 October 1947, at the Church of the Sacred Heart of Jesus in Słupsk, he undertook to organise a new parish dedicated to St Otto. On 29 November 1952 he became the parish priest in Tarczyn near Grójec. On his way to the new facility, on 29 January 1953, he suffered a stroke. He died on 20 August 1956 and was buried in Powązki cemetery. Hilchen kept an ongoing record of his life and activities in the form of diaries, correspondence, various notes and official documents. This article showcases his work among Polish workers in France during the summer of 1924. The original document in typescript form is kept in the Archdiocesan Archives in Gniezno, Archive of the Primate of Poland, Files of the Protector of Polish Emigration, France – PMK Varia, Section III/15a.
Keywords:
Rev. Henryk Hilchen, Polish pastoral ministry in France, Polish emigration in FranceReferences
Źródła
Archiwum Archidiecezji Gnieźnieńskiej
Archiwum Prymasa Polski, Akta Protektora Wychodźstwa Polskiego
Francja, Dział III/14; 15a.
Kościół katolicki na ziemiach polskich. Wspomnienia i refleksje ks. dr. Henryka Hilchena z lat 1910-1945, t. 1 (1910-1918), t. 2 (1919-1945), oprac. Z. Szultka, H. Walczak, Szczecin 2014.
Opracowania
Banaszak Marian, Lisiecki Arkadiusz Marian, w: Słownik polskich teologów katolickich, red. L. Grzebień, t. 6, Warszawa 1983, s. 335-338.
Białous Tadeusz, ks., Biskup Stanisław Kostka Łukomski (1874-1948). Pasterz niezłomny, Rajgród 2010.
Brudzisz Marian CSsR, Pierwsze zebranie księży Polskiej Misji Katolickiej we Francji, „Studia Polonijne” 33 (2012) s. 141-154.
Czy wiesz kto to jest?, red. S. Łoza, Warszawa 1938.
Dzwonkowski Roman, Polska opieka religijna we Francji 1909-1939, Poznań-Warszawa 1988.
Dzwonkowski Roman, Przemiany polskiej parafii w północnej Francji (1922-1972). Studium historyczno-socjologiczne parafii Oignies, „Studia Polonijne” 1 (1976) s. 27-83.
Gryz Ryszard, Kaczmarek Czesław, w: Leksykon duchowieństwa represjonowanego w PRL w latach 1945-1989, red. J. Myszor, t. 1, Warszawa 2002, s. 101-104.
Grzebień Ludwik, Szurek Stanisław, w: Słownik polskich teologów katolickich, red. L. Grzebień, t. 7, Warszawa 1983, s. 250-252.
Janaczek Stanisław, Masny Andrzej, w: Słownik polskich teologów katolickich, t. 6, red. L. Grzebień, Warszawa 1983, s. 428-430.
Jaszewska Ewa, Drugie zebranie księży Polskiej Misji Katolickiej we Francji, „Studia Polonijne” 39 (2018) s. 325-338. (Crossref)
Kaczmarek Czesław, L’Emigration polonaise en France après la guerre, Paris 1928.
Kamieński Krzysztof, Szurek Stanisław, w: Encyklopedia katolicka, t. 19, red. e. Gigilewicz, Lublin 2013, kol. 166-167.
Księża na studiach we Francji, „Polak we Francji” z dnia 2 sierpnia 1925.
Kufel Robert R., Hilchen Henryk, w: Słownik biograficzny księży pracujących w Kościele gorzowskim 1945-1956, t. II (H-Ł), Zielona Góra 2017, s. 25-27.
Łapinowa Irena, Hilchen Henryk (1881-1956), w: Polski słownik biograficzny, t. 9, red. K. Lepszy, Wrocław-Warszawa-Kraków 1961, s. 514-515.
Malej Witold, Liber mortuorum – Hilchen Henryk (1881-1956), „Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie” 51 (1969) z. 3-4, s. 252-254.
Mandziuk Józef, Adamski Stanisław, w: Słownik polskich teologów katolickich, t. 5, red. L. Grzebień, Warszawa 1983, s. 205-207.
Materiały do dziejów Polskiej Misji Katolickiej we Francji, z. I. Księża polscy w duszpasterstwie okręgu paryskiego 1922-1929, red. B. Panek OC, Paris 1992.
Materiały do dziejów Polskiej Misji Katolickiej we Francji, z. III. Księża polscy w duszpasterstwie Dekanatu Wschodniego 1922-1929, red. B. Panek OC, Paris 1992.
Materiały do dziejów Polskiej Misji Katolickiej we Francji, z. IV/II. Księża polscy w duszpasterstwie Północnej Francji 1922-1929, red. B. Panek OC, Paris 1992.
Misja Polska Katolicka we Francji, „Polak we Francji” z dnia 27 stycznia 1924.
Misjonarze św. Wincentego a Paulo w Polsce (1651-2001), t. II-1 Biografie, red. J. Dukała CM, Kraków 2001, s. 484-490.
Mynarz Paweł W. SOCist, Społeczna działalność ks. Ferdynanda Machaya wśród polskiej emigracji zarobkowej we Francji (1922-1924), „Studia Polonijne” 1 (1976) s. 85-102.
Opieka duszpasterska, „Polak we Francji” z dnia 14 września 1924.
Panek Bronisław OC, Księża polscy pracujący na placówkach duszpasterskich we Francji od 1922 r., „Seculum Christianum” 1 (1994) z. 1, s. 219-226.
Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 czerwca 1939, Warszawa 1939.
Szymański Józef, Duszpasterze Polonii i Polaków za granicą. Słownik biograficzny, t. I, Lublin 2010; t. II, Lublin 2011; t. III, Rzeszów 2020.
Szymański Józef, „Nie chcemy tego ukrywać” – oczami świadków. Sytuacja duszpasterstwa polonijnego w Północnej Francji w 1928 roku, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 98 (2012) s. 407-417. (Crossref)
Szymański Józef, Opieka duszpasterska nad Polakami we Francji do 1926 roku w ocenie ambasadora Alfreda Chłapowskiego, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 100 (2013) s. 387-401. (Crossref)
Szymański Józef, Tworzenie struktur parafialnych i życia religijnego w Słupsku w latach 1945-1948, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 112 (2019) s. 397-417. (Crossref)
Wojdecki Waldemar, Historia jednej balustrady – o kościele w Lesznie, „Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie”, 78 (1996), z. 2, s. 205-207.
Netografia
Bishop Emanuel-Anatole-Raphaël Chaptal de Chanteloup, http://www.catholic-hierarchy.org/bishop/bchaptal.html (dostęp: 30.11.2020).
Akademia Pomorska w Słupsku https://orcid.org/0000-0003-3799-200X
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
