Christian and old jewish hospitals in the pages of the journal "Zdanie Sprawy z Czynności Rady Głównej Opiekuńczej Instytutów Dobroczynnych w Roku…" (1833–1869[1870])
Jolanta Chwastyk-Kowalczyk
Jan Kochanowski University of Kielce , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-3463-6432
Izabela Krasińska
Jan Kochanowski University of Kielce , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-5897-9333
Piotr Sławiński
The State Archive in Kielce: The Sandomierz Branch , Polandhttps://orcid.org/0000-0001-8729-0845
Abstract
Between 1832 and 1870, the Central Welfare Council operated in the Kingdom of Poland and edited its own periodical (annal) entitled Zdanie Sprawy z Czynności Rady Głównej Opiekuńczej Instytutów Dobroczynnych w Roku…. It sometimes appeared irregularly and often changed its title. The first issue dated 1833 left the printing presses in 1834, and the last one of 1870 was published in 1872, that is, after the abolition of the Central Welfare Council. The periodical analysed in the article was edited in Warsaw and had an official and normative-legal character. It was published in Polish, and – after the January Uprising – in Polish and Russian; only the last volume was published in Russian. The periodical was issued at a time of bolstered changes taking place in the operation of health care and public charity. It was at that time that today’s type of hospitals treating the sick was formed. Due to the supervision of medical and charitable institutions (religious, secular, private), the reports received from them formed the basis for presenting detailed data on their activities in 1833–1870 in the pages of the analysed annal.
The purpose of the article is to present the periodical as a reliable source for research on the multifaceted functioning and financing of Christian and Old Jewish hospitals, as well as public charity institutions operating in the Kingdom of Poland and under the administration of the Central Welfare Council. Owing to the systematically published lists of the members of the Central Welfare Council and the District and Executive Welfare Councils in the reporting year, we are provided with a list of people active in this field in all governorates of the Kingdom of Poland in the years 1833–1870.
In summary, in the analysed annals one can find the history of charitable institutions operating in the Kingdom of Poland, the composition of the boards of directors of health institutions, the systems of operation of hospitals, their equipment, the organization of work, a list of medical personnel, as well as confraternities, religious congregations and various associations involved in charity and treatment.
Keywords:
Polish press, official press, hospitals, charitable societies, Kingdom of Poland, 19th centuryReferences
Źródła drukowane
Bartoszewicz Julian, Historia Szpitala Dzieciątka Jezus w Warszawie, Warszawa 1870.
Czajewicz Filip, Rys historyczny Szpitala Śgo Rocha w Warszawie, Warszawa 1872.
Giedroyć Franciszek, Rys historyczny Szpitala św. Łazarza w Warszawie, Warszawa 1897.
Mościcki Henryk, Cieszkowski August, w: Polski słownik biograficzny, t. 4, red. W. Konopczyński, Kraków 1938, s. 62-66.
Nowicki Władysław, Dzieje Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie 1817-1917. Z okoliczności jubileuszu tegoż Instytutu dnia 23 października 1917 r., Warszawa 1918.
Rys historyczno-statystyczny szpitali i innych zakładów dobroczynnych w Królestwie Polskim, t. 1, Warszawa 1872.
Rys historyczno-statystyczny szpitali i innych zakładów dobroczynnych w Królestwie Polskim, t. 2, Warszawa 1872.
Rys historyczno-statystyczny szpitali i innych zakładów dobroczynnych w Królestwie Polskim, t. 3, Szpitale w Guberni Warszawskiej, Warszawa 1872.
Seltzer Feliks, Szpital Starozakonnych w Warszawie. Szkic historyczno-statystyczny (z autentycznych źródeł), Warszawa 1870.
Walczakiewicz Franciszek, Dzieje Instytutu Moralnej Poprawy Dzieci i krótka historia kościoła w Mokotowie, Warszawa 1898.
Prasa
„Dziennik Praw Królestwa Polskiego” (1817, 1834, 1842).
„Zdanie Sprawy z Czynności Rady Głównej Opiekuńczej Instytutów Dobroczynnych w Roku…” (1833-1869[1870]).
Opracowania
Bartkowiak Edyta, Sierocińce zakonne w Drugiej Rzeczypospolitej. Z badań nad dziejami opieki zastępczej (pozarodzinnej) w Polsce, „Wychowanie w Rodzinie”, 2 (2011) s. 289-319.
Bęc Maria, Dzieje i rozwój opieki zdrowotnej w Sandomierzu w latach 1795-1939, Sandomierz 2016.
Błażkiewicz Henryk, Parafia Pilica w latach niewoli narodowej, „Nasza Przeszłość”, 59 (1983) s. 255-271. (Crossref)
Breza Edward, Nazwy zakonów i zgromadzeń zakonnych męskich, „Slavia Occidentalis”, 69 (2012) s. 45-80.
Chojna Jan W., Pląskowski Romuald, w: Polski słownik biograficzny, t. 26, red. E. Rostworowski, Wrocław [i in.] 1981, s. 705-706.
Czeppe Maria, Wójcik Zbigniew J., Staszic Stanisław, w: Polski słownik biograficzny, t. 42, red. A. Romanowski, Warszawa-Kraków 2003-2004, s. 540-551.
Giełżyński Witold, Prasa warszawska 1661-1914, Warszawa 1962.
Gretkowski Andrzej, Posługa szpitalna sióstr szarytek w Pułtusku w latach 1727-1980, „Notatki Płockie”, 60 (2015) nr 2, s. 3-7.
Gretkowski Andrzej, Siostry szarytki w Szpitalu św. Trójcy w Płocku, „Notatki Płockie”, 50 (2005) nr 2, s. 6-10.
Grinberg Daniel, Mazur Elżbieta, Pawlak Grażyna, Sadowski Maciej, Res sacra miser. Dzieje Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności, Warszawa 2015.
Janicka Danuta, O zwalczaniu żebractwa i włóczęgostwa w II Rzeczypospolitej (1918-1939). Studium historycznoprawne, „Archiwum Kryminologii”, 41 (2019) nr 1, s. 465-495.
Jurczak Helena Anna, Siostra Augusta Sikorska (1834-1919), „Nasza Przeszłość”, 86 (1996) s. 247-310. (Crossref)
Kępski Czesław, Idea miłosierdzia a dobroczynność i opieka, Lublin 2002.
Kępski Czesław, Towarzystwa dobroczynności w Królestwie Polskim (1815-1914), Lublin 1993.
Kierzek Andrzej, Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie w latach siedemdziesiątych XIX stulecia, „Otorynolaryngologia”, 14 (2015) nr 2, s. 74-78.
Koba Stanisław, Z historii lecznictwa kieleckiego XIX wieku, Kielce 1973.
Lewandowska Dorota, Organizacja opieki i pomocy społecznej oraz dobroczynności w Królestwie Polskim. Rada Główna Opiekuńcza Szpitali. Towarzystwa dobroczynne (1817-1870), w: Urzędnicy i urzędy w społeczeństwie XIX wieku. Zbiór studiów, red. nauk. A. Kulecka, Warszawa 2017, s. 203-224. (Crossref)
Łobozek Marcin Maksymilian, Szpital Św. Jana Bożego w Warszawie (1650-1944), w: Studia i rozprawy ofiarowane profesorowi Tytusowi Górskiemu, red. S. Stabryła, R.M. Zawadzki, Kraków 2003, s. 109-122.
Marcinkowski Jerzy T., Bajek Anna, Galewska Irena, Historia szpitalnictwa w Kaliszu, „Hygeia Public Health”, 46 (2011) nr 2, s. 293-297.
Markiewiczowa Hanna, Działalność opiekuńczo-wychowawcza Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności 1814-1914, Warszawa 2002.
Mazur Elżbieta, Dobroczynność w Warszawie w XIX wieku, Warszawa 1999.
Mazur Elżbieta, Szpitale w Królestwie Polskim w XIX wieku, Warszawa 2008.
Mądzik Marek, Z dziejów hrubieszowskich zakładów dobroczynnych w XIX stuleciu, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia”, 54/55 (1999/2000) s. 389-398.
Osiecka Małgorzata, Szpitale warszawskie w świetle akt Komisji Województwa Mazowieckiego z lat 1815-1867, „Miscellanea Historico-Archivistica”, 24 (2017) s. 207-221.
Podgórska-Klawe Zofia, Od hospicjum do współczesnego szpitala. Rozwój historyczny problematyki szpitalnej w Polsce do końca XIX wieku, Wrocław [i in.] 1981.
Podgórska-Klawe Zofia, Szpitale warszawskie 1388-1945, Warszawa 1975.
Prasa polska w latach 1661-1864, pod red. J. Łojka, Warszawa 1976.
Prasa polska w latach 1864-1918, pod red. J. Łojka, Warszawa 1976.
Puszka Alicja, Działalność opiekuńczo-wychowawcza Zakonu Sióstr Miłosierdzia Wincentego à Paulo w Lublinie w XIX i XX wieku, Lublin 2013.
Schletz Alfons, Zarys historyczny Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia w Polsce. Karta z dziejów społecznych Kościoła, Kraków 1960. (Crossref)
Sekulski Jerzy, Encyklopedia Radomia, Radom 2012.
Siemion Janusz, Dzieje miasta i gminy Szczuczyn, Szczuczyn 2013, http://bckszczuczyn.pl/wp-content/uploads/2021/03/Dzieje-miasta-i-gminy-Szczuczyn.pdf (dostęp: 10.05.2021).
Surdacki Marian, Szpitale w służbie dawnego społeczeństwa polskiego. Próba typologizacji, „Medycyna Nowożytna”, 23 (2017) z. 1, s. 7-52.
Urbanek Bożena, Idea opieki nad chorym na ziemiach polskich w latach 1809-1914, Wrocław [2001].
Wiśniewska-Jóźwiak Dorota, Dzierżawa wieczysta i emfiteuza w polskim prawie przedrozbiorowym, „Przegląd Nauk Historycznych”, 13 (2014) nr 2, s. 133-145. (Crossref)
Jan Kochanowski University of Kielce https://orcid.org/0000-0002-3463-6432
Jan Kochanowski University of Kielce https://orcid.org/0000-0002-5897-9333
The State Archive in Kielce: The Sandomierz Branch https://orcid.org/0000-0001-8729-0845
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
