The parish library in Stryszów in the 17th and 18th centuries
Mirosław Płonka
University of the National Education Commission, Krakow , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-3806-1146
Abstract
The book collection of the parish library in Stryszów was one of the most numerous in 1748 among all the parishes of the Zator deanery and rural parishes of the Diocese of Kraków. Despite the above, it has not enjoyed a wider study to date. Meanwhile, its holdings included numerous titles that differed from the previous idea of a library in a rural parish. Many of the books were a legacy of the Kraków-based academics who were also parish priests in Stryszów in the 18th century. The article describes the development of the book collection, pointing out the considerable role of the foundation of the Archconfraternity of Our Lady of Consolation and the activity of the parish priests in charge, who understood that the collection of books constituted the intellectual culture of the parish. The study is accompanied by a source edition of the list of parish book titles from the 1748 visitation record and the inventory of the parish library by Rev. Franciszek Stanisław Kostka Kolendowicz from 1773–1780.
Keywords:
Stryszów, book collection, Rev. Franciszek KolendowiczReferences
Źródła rękopiśmienne
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie (AKMK)
sygn. AV Cap 33, Acta visitationis exterioris decanatus Skavinensis, Novi Montis, Oswencimensis, Zatoriensis... a. D. 1618 per R. D. Joannem Foxium, archidiaconum Cracoviensem.
sygn. AV Cap 28, Acta visitationis exterioris decanatus Witoviensis, Opatovecensis, Skavinensis, Zatoriensis… a. D. 1610.
sygn. AV Cap 17, Acta visitationis exterioris decanatuum Oswiecimensis, Novi Montis, Zatoriensis… a. D. 1598.
sygn. AV Cap 45, Liber visitationum a R. D. Joanne Tarnowski… in annis 1644-1647 expeditarum.
sygn. Tab. Zał. 8, Tabele Załuskiego, tab. 62.
sygn. APA 300, Teczka parafii Stryszów.
sygn. AV Cap 20, Visitatio decanatuum Novi Montis, Volbromiensis, Leloviensis et Zatoriensis de mandato R. D. Bernardi Maciejowski, episcopi Cracoviensis et ducis Severiensis a. D. 1602.
sygn. AV 16, Visitatio ecclesiarum decanatuum Zathoriensis et Oswiecimensis et Zywecensis per R.D. Remigium Suszycki, canonicum Cracoviensem, specialiter deputatum anno 1708 et 1709 expedita ex peracta. Ad calccem ad positum est.
sygn. AV 8, Visitatio quindecim decanatuum, nempe: Skavinensis, Zathoriensis... in annis 1663-1665 expedita.
sygn. AV 35, Visitatio ecclesiarum parochialium, praebendarum, capellarum, hospitalium atque confraternitatum, nec non beneficiorum in decanatibus Oswiecimensis et Zathoriensis….
Archiwum parafialne w Stryszowie (APS)
sygn. VIII.6, Księga wizyt dziekańskich w Stryszowie.
sygn. II.4.9, Liber omnium parochorum, administratorum, cooperatorum parochiae Stryszow.
sygn. II.4.2, Opisanie parafii w Stryszowie księdza Kolendowicza z inwentarzem biblioteki plebańskiej.
sygn. II.1.1.1, Metrica Matrimonialis (1772-1782) et Baptisatorum (1722-1751).
sygn. III.1.3, Fundationes Parochiae Stryszow. XVIII wiek.
sygn. II.1.5, Catalogus Mortuorum 1730-1779.
sygn. II.4.5, Memorabilia. Kronika Parafii 1772-1941.
sygn. III.1.7, Varia I.
sygn. III.1.8, Varia II.
sygn. II.4.6, Żeliwski Stanisław, Historia parafii stryszowskiej Archidiecezji Krakowskiej [mps].
Archiwum Prowincji Bernardynów (APB)
sygn. IV-a-1, Historia Calvariae…
Starodruki
Birkowski Fabian, Kazania Na Niedziele i Święta Doroczne (...): Na każdą Niedzielę po dwojgu Kazań y na Święta przedniejsze, Kraków 1623.
Gutowski Walerian, Kwadraiezymał cały albo Kazania w polskim języku na Ewangelie każdodzienne zupełnego Postu świętego, Kraków 1688, starodruk w APS, sygn. I.3.4.
Kazania różne, Kraków 1711, starodruk w APS, sygn. I.3.6.
Korczyński Kasjan, Kazania w Katedrze Krakowskiej różnemi czasy przez kilka lat miane, a potym złożone na niedziele całego roku z przydaniem innego podczas zaczynająceg się Sejmu Covocationis na solennej o Duchu S. wotywie R. 1765…, t. 1, Kraków 1764, starodruk w APS, sygn. I.3.5.
Mszał z Zakrzowa, starodruk w APS, sygn. I.1.10.
Opisanie Bractwa Pocieszenia Naświętszej Panny Mariej złączonego z Bractwem Pasa Rzemiennego zakonu pustelników Augustyna s. wespół z odpustami y przywilejami od Stolice Apostolskiej tym bractwom nadanymi, Warszawa 1634, starodruk w Bibliotece Narodowej, sygn. mf. B2024, s. 90-95.
Processionale, responsoria, antiphonas…, Kraków 1725, starodruk w APS, sygn. I.1.5.
Źródła drukowane
Album Studiosorum Universitatis Cracoviensis, t. 2, fasc. 2, Ab anno 1515 ad annum 1551, Kraków 1892.
Heumann Stanisław, Wiadomość o parafiach mucharskiej, zembrzyckiej i suskiej napisane przez proboszcza zembrzyckiego księdza Stanisława Heumanna w latach 1898-1900, red. T. Wojtanek, T. Fidelus, E. Fidelus, Wadowice 2018.
Opracowania
Dynowska Maria, Birkowski Fabian, w: Polski słownik biograficzny, t. 2, red. W. Konopczyński, Kraków 1936, s. 104-105.
Graczyk Waldemar, Księgozbiory kolegiów kanonickich archidiakonatu wojnickiego do 1786 roku, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 112 (2019) s. 137-150. (Crossref)
Graff Tomasz, Najstarsze Bractwo Różańcowe w Wadowicach 1616-1822, Kraków 2020. (Crossref)
Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX wieku, red. K. Lepszy, Wrocław 1953.
Iwańska-Cieślik Bernardeta, Biblioteka kapituły katedralnej we Włocławku, Bydgoszcz 2013.
Kapuścińska Anna, Recepcja Skargowskiej metody parenetycznej w polskim żywotopisarstwie XIX wieku, Prokop Leszczyński OFMCap (1812-1895) i ultramontańskie źródła „renesansu” hagiografii potrydenckiej, „Acta Universitatis Lodziensis”, 3/21 (2013) s. 317-344. (Crossref)
Kapuścińska Anna, Żywoty świętych Piotra Skargi: hagiografia, parenetyka, duchowość, Szczecin 2008.
Kracik Jan, Biblioteki parafialne a prywatne księgozbiory duchowieństwa. Dekanat Nowa Góra w XVI-XVIII w., „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 32 (1976) s. 249-271. (Crossref)
Kot Stanisław, Szkolnictwo parafialne w Małopolsce XVI-XVIII wieku, Lwów 1912.
Kowalski Waldemar, Reformacja a edukacja religijna w Małopolsce w połowie XVI wieku. Najważniejsze problemy i postulaty badawcze, w: Reformacja w Małopolsce w starodrukach i historiografii, red. J. Drążyk, W. Kowalski, Kielce 2020, s. 15-26.
Kozińska Joanna, Zbiory starych książek w bibliotekach parafialnych i klasztornych, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 77 (2002) s. 41-51. (Crossref)
Krętosz Józef, Józefiński proces budowy Kościoła państwowego na terenie monarchii habsburskiej w okresie rządów cesarza Józefa II (1780-1790), „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”, 29 (1996) s. 40-67.
Kufel Robert Romuald, Kancelaria, registratura i archiwum parafialne na ziemiach polskich od XII do początku XXI wieku, Zielona Góra 2011.
Kumor Bolesław Stanisław, Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. IV, Kraków 2002.
Lenczowski Franciszek, O kościołach i parafiach w Stryszowie i Zakrzowie, „Nasza Przeszłość”, 45 (1976) s. 191-233. (Crossref)
Marszalska Jolanta Małgorzata, Inwentarze ksiąg biblioteki opactwa cystersów w Szczyrzycu do końca XIX wieku, „Saeculum Christianum”, 22 (2015) s. 184-193. (Crossref)
Marszalska Jolanta Małgorzata, Księgozbiór kanoników i wikariuszy kapituły kolegiackiej pw. Narodzenia NMP w Tarnowie (XV-XVIII w.) w zbiorach biblioteki tarnowskiego seminarium duchownego, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 112 (2019) s. 219-235. (Crossref)
Moskal Tomasz, Biblioteka parafialna w Łęcznej w okresie przedrozbiorowym, w: Studia z dziejów parafii p.w. św. Marii Magdaleny w Łęcznej, Łęczna 2010, s. 115-120.
Moskal Tomasz, Księgozbiór parafii w Białej w świetle wizytacji generalnej z 1748 roku, „Roczniki Humanistyczne”, 58 (2010) s. 113-122. (Crossref)
Mrozowska Kamilla, Franciszek Kolendowicz, w: Polski słownik biograficzny, t. 13, red. E. Rostworowski, s. 311-312.
Pabin Władysław, Inwentarz biblioteki bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej z 1617 roku, „Przegląd Kalwaryjski”, 7 (2002) s. 205-232.
Perłakowski Adam, I Krakowskie Spotkania Źródłoznawcze: teoria a praktyka edycji nowożytnych źródeł w Polsce XVI-XVIII wieku (Kraków, 19-20 listopada 2009 roku), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”, 137 (2010) s. 223-225.
Płonka Mirosław, Dzieje parafii w Stryszowie – od początków do 1848 roku, Kraków 2024.
Płonka Mirosław, Stanisław Żeliwski – Szkic biograficzny proboszcza stryszowskiego zgładzonego w KL Auschwitz-Birkenau, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 116 (2021) s. 351-370. (Crossref)
Sadowska Jadwiga, Zimnoch Katarzyna, Biblioteki i ich użytkownicy – od elitarności do powszechności?, w: Biblioteki bez użytkowników...? Diagnoza problemu, V Ogólnopolska Konferencja Naukowa, Supraśl, 14-16 września 2015, red. H. Brzezińska-Stec, J. Żochowska, Białystok 2015, s. 17-36.
Sondel Janusz, Z dziejów Katedry Prawa Rzymskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego, „Prace Komisji Historii Nauki PAU”, 12 (2013) s. 81-116.
Stolarczyk Tomasz, Biblioteka przy kościele kolegiackim w Wieluniu w świetle inwentarza z 1766 roku, „Rocznik Wieluński”, 11 (2011) s. 47-62.
Szady Joanna, Inwentarz księgozbiorów parafialnych z drugiej połowy XVIII wieku – nowa metoda edycji, „Textus et Studia”, 5 (2016) s. 77-91. (Crossref)
Szady Joanna, Księgi kaznodziejskie z końca XVIII wieku w Beszowej, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 82 (2004) s. 289-304. (Crossref)
Szczepaniak Jan, Duchowieństwo diecezji krakowskiej w XVIII wieku. Studium prozopograficzne, Kraków 2010.
Ściężor Tomasz, Historyczna Klecza, w: Klecza pod Wadowicami. Praca wydana z okazji 700-lecia wsi i 650-lecia parafii, red. T. Ściężor, Klecza 2004, s. 7-82.
Wiślicz Tomasz, Zarobić na duszne zbawienie. Religijność chłopów małopolskich od połowy XVI do końca XVIII wieku, Warszawa 2001.
Wolnik Franciszek, Rękopisy liturgiczne źródłem do badań historycznych, „Liturgia Sacra. Liturgia – Musica – Ars”, 22 (2016) nr 1, s. 69-86.
Wyczawski Hieronim Eugeniusz, Biblioteki parafialne w diecezji krakowskiej u schyłku XVI w., „Polonia Sacra”, 6 (1953/1954) z. 2, s. 114-142.
Zahajkiewicz Marek, Funkcja i znaczenie biblioteki parafialnej lub klasztornej, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 77 (2002) s. 9-17. (Crossref)
Zawadzki Roman Marian, Stan badań nad życiem i spuścizną rękopiśmienną św. Jana z Kęt, „Annalecta Cracoviensia”, 5 (1973) s. 7-48. (Crossref)
Netografia
Albert Rzepecki, http://cac.historia.uj.edu.pl/osoba/1708010_Albert_Rzepecki (dostęp: 26.03.2021).
Franciszek Stanisław Kostka Kolendowicz, http://cac.historia.uj.edu.pl/osoba/2017989_Franciszek_Stanis%C5%82aw_Kostka_Kolendowicz (dostęp: 29.03.2021).
University of the National Education Commission, Krakow https://orcid.org/0000-0002-3806-1146
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.