The Origin and History of the Monastery of the Transfiguration of Jesus in Kobryn Until the End of the 16th Century
Abstract
The study is devoted to the foundation and the oldest history of the Transfiguration Monastery in Kobryn, which played an important role in the history of the Orthodox Church in the 15th and 16th centuries. Prince of Kobryn Semen Romanovich founded the Transfiguration Monastery in his castle, making a bequest to the monastery before 1460. The Transfiguration Monastery in Kobryn developed dynamically until the middle of the 16th century. The monastery’s endowments and privileges have been confirmed by the rulers several times. In the early 1640s, the monastery was stripped of part of its endowment. We obtain the most information about the Transfiguration Monastery in Kobryn from the monastery’s vetting of 20 December 1562, which was part of the inspection of Kobryn’s economy conducted early the following year. At that time there were four Orthodox parishes in Kobryn. Two bishops of the Turów-Pińsk Diocese originated from the Kobryn monastery – Vasyan and Jonasz. At the end of the 16th century, the Kobryn archimandry was treated by the rulers as a distribution of goods to their subjects for merits to the country, including lay people. The attitude of the Kobryn monastery to the changes taking place in the Orthodox Church in the second half of the 16th century and to ecclesiastical union was determined by the attitude of its individual superiors and the policy of the bishops of the Volodymyr–Brest and Turów-Pińsk dioceses. The Ordinary of the Diocese of Volodymyr-Brest is known to have been one of the supporters and implementers of ecclesiastical union. The ruler of Turów-Pińsk was also an advocate for the union. After the Union of Brest, the Transfiguration Monastery became a Basilian monastery, whose superiors were often diocesan ordinaries.
Keywords:
Transfiguration Monastery of Kobryn, Kobryn, Prince of Kobryn Semen RomanovichReferences
Źródła rękopiśmienne
Arhiv Sankt-Peterburgskogo instituta istorii Rossijskoj Akademii nauk v Sankt-Peterburge kol. 52, op. 1, nr-y: 50, 206, 341a, 343, 359, 3418; kol. 52, op. 2, kart. 14, nr. 3/26.
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Metryka Litewska, zespół nr 10, sygn. 29.
Lietuvos Mokslų Akademijos Vrublevskių Biblioteka, Rankraščių skyrius (Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich, Oddział Rękopisów w Wilnie), F 264, nr 1217.
Lietuvos valstybes istorijas archyvas, f. 634, op. 1, nr 58.
Vilniaus universiteto biblioteka, tankraščіų skyrius, Vilnius (Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego w Wilnie, Odział Rękopisów) F-4, A-5, nr-y: 613; F4 – A-6, nr-y: 390, 391, 395, 614, 615, 659, 769, 949; F-4, A-299, nr 18214; F-80, nr 33.
Źródła drukowane
Akty, izdavaemye vilenskoû kommisieû, vysočajše učreždennoû dlâ razbora drevnih aktov v Vil’ne, t. II, Akty Brestskogo zemskogo suda XVI-XVIII vv., Vilʹna 1867; t. III, Akty Brestskogo gorodskogo suda XVI-XVIII vv., Vilʹna 1870; t. VI, Akty Brestskogo gorodskogo suda, akty Brestskogo Podkomorskogo suda, Akty Brestskoj Magderburgii, akty Kobrinskoj Magderburgi, akty Kameneckoj Magderburgi, Vilʹno 1872; t. XXXIII, Vilʹna 1908.
Akty, otnosâŝiesâ k istorii Ûžnoj i Zapadnoj Rossii, sobrannye i izdannye Arheografičeskoj komissieû, t. I, Sankt-Peterburg 1863.
Akty, otnosâŝiesâ k Istorii zapadnoj Rossii, sobrannye iizdannye arheografičeskoû komissieû, t. III, Sankt-Peterburg 1848; t. IV, Sankt-Peterburg 1853; t. V, Sankt-Peterburg 1853.
Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie, wyd. B. Gorczak, t. 3, 1432-1534, Kraków 1890.
Arhiv Ûgo-Zapadnoj Rossii, izdavaemyj vremennoû komissieû dlâ razbora drevnih aktov, vysočajše učreždennoû pri Kievskom Voennom, Podolʹskom i Volynskom general-gubernatore, č. 1, t. I, Kiev 1859.
„Lietuvos Metrika”, Knyga Nr. 1 (1380-1584): Užrašymų knyga 1, Parengė A. Baliulis ir R. Firkovičius, Vilnius 1998.
„Lietuvos Metrika”, Knyga Nr. 12 (1522-1529): Užrašymų knyga 12, Parengė D. Antanavičius ir A. Baliulis, Vilnius 2001.
„Lietuvos Metrika”, [Knyga Nr. 230 (11)] (1542 m.). 11-oji Teismų bylų knyga (XVI a. pabaigos kopija), Parengė I. Valinonytė, S. Viskantaitė, L. Steponavičienė, Vilnius 2001.
Mironowicz Antoni, Przywileje i nadania Cerkwi i możnym ruskim w Wielkim Księstwie Litewskim, cz. II, Lata panowania Zygmunta Starego, Białystok 2017.
Polnoe sobranie Russkih Letopisej, t. 2. Ipatʹevskaâ letopisʹ, Moskva 1998, Stlb. 903-904.
Polnoe sobranie Russkih Letopisej, t. 2. Ipatʹevskaâ letopisʹ, Sankt-Peterburg1908, Stlb. 903-904.
Povesti vremennyh let, č. 2., Podg. teksta D.S. Lihačeva. Perevod D.S. Lihačeva i B.A. Romanova, Moskva-Leningrad 1950.
Reviziâ Kobrinskoj èkonomii, sostavlennaâ v 1563 godu korolevskim Revizorom Dmitriem Sapegoj, s prisovokupleniem Aktov braslavskogo zemskogo suda, otnosâŝihsâ k Kobrinskoj arhimandrii. Izd. Vilenskoj komissii dlâ razbora i izdaniâ drevnih aktov, Vilʹna 1876.
Opracowania
„Arheologiâ Belarusi: Èncyklapedyâ ǔ 2 t.”, t. 1, Minsk 2009.
Balzer Oskar, Genealogia Piastów, Kraków 1895.
Baran Oleksander, Mieszkańcy ośrodków grodowo-miejskich Rusi Halicko-Wołyńskiej: problemy prawne, ustrojowe, związki z zarządem terytorialnym, „Res Historica”, 36 (2013) s. 87-101 .
Bartnicki Mariusz, Gramota księcia Włodzimierza Wasylkowicza. Wokół następstwa tronu w księstwie wołyńskim i halickim XII-XIII w, „Colloquia Russica. Series 2”, 3 (2017) s. 257-269.
Batûškov Pompej Nikolaevič, Volynʹ. Istoričeskiâ sudʹby Ûgo-Zapadnogo kraâ, Sankt-Peterburg 1888.
Boniecki Adam, Poczet rodów w Wielkim Księstwie Litewskim w XV i XVI wieku, Warszawa 1887.
Ermalovič Mikola, Staražitnaâ Belarusʹ, Polackìì Novagarodskì peryâdy, Minsk 1990.
Fijałek Jan, Średniowieczne biskupstwa Kościoła wschodniego na Rusi i Litwie, „Kwartalnik Historyczny”, 10 (1896) s. 487-521 .
Fijałek Jan, Średniowieczne biskupstwa Kościoła wschodniego na Rusi i Litwie, „Kwartalnik Historyczny”, 11 (1897) s. 59-61.
Golubinskij Evgenij Evstigneevič, Istoriâ Russkoj cerkvi, t. I, č. 1, Moskva 1904.
Grabski Andrzej Feliks, Studia nad stosunkami polsko-ruskimi w początkach XI wieku, „Slavia Orientalis”, 6 (1957) s. 171-173.
Gruševskij Aleksandr Sergeevič, Pinskoe Polesʹe: Očerk istorii Turovo-pinskogo knâžestva. XI-XIII vv., Kiev 1901.
Gruševskij Aleksandr Sergeevič, Pinskoe Polesʹe: Očerk istorii Turovo-pinskogo knâžestva v sostave Litovsko-Russkogo gosudarstva XIV-XVI v., Kiev 1903.
Gruševsʹkij Mihajlo, Ìstorìâ Ukraïni-Rusi, t. II, Lʹvìv 1905.
Gruševsʹkij Mihajlo, Ìstorìâ Ukraïni-Rusi, t. IV, Kiïv 1905.
Jakubowski Jan, Mapa Wielkiego Księstwa Litewskiego w połowie XVI wieku, 1, Część północna, Kraków 1928.
Jakubowski Jan, Powiat grodzieński w wieku XVI, w: Prace Komisji Atlasu Historycznego Polski, z. 3, Kraków 1935, s. 99-114, mapa.
Jasiński Kazimierz, Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa-Wrocław 1992.
Kamieniecki Witold, Rozwój własności na Litwie w dobie przed I. Statutem (Studia historyczno-gospodarcze), Kraków 1914, s. 64-68.
Karaševič Platon Ivanovič, Očerkiistorii Pravoslavnoj Cerkvina Volyni, Sankt-Peterburg
Kasʹcûk Vìktar (a. Vasìlʹ), Očerkipoistorii Pravoslaviâ v Pinskom Polesʹe (X-XVIII vv.), „Zapìskì kulʹturna-gìstaryčnaj Kalegìì ìmâ Kanstancìna Astorožskaga”, „Brèsckaâ drukarnâ”, 2002.
Kiprianovič Grigorij Âkovlevič, Istoričeskij očerk pravoslaviâ, katoličestva i unii v Belorussii i Litve, Vilʹna 1899.
Kobrynskìâ zamkì, „Vâlìkae Knâstva Lìtoǔskae. Èncyklapedyâ u 3 t”., t. 2: Kadèckì korpus, Mìnsk 2005.
Kosman Marceli, Udział Polski w chrystianizacji Litwy. Między historią a polityką, „Przegląd Religioznawczy”, (2000) nr 2 (196), s. 13-38.
Kuczyński Stefan, Drucki Iwan Wasylewicz Krasny, w: Polski słownik biograficzny, t. 5, red. W. Konopczyński, Kraków 1939-1946, s. 399.
Lukašova Svetlana Stanislavovna, „My, nižej podpisannye…” Lʹvovskij sinod 1595 g. vistorii Brestskoj unii, „Slavânskij alʹmanah” za 2000 g., Moskva 2001.
Lûbavskij Matvej Kuzʹmič, Oblastnoe delenie i mestnoe upravlenie Litovsko-russkogo gosudarstva ko vremeni izdaniâ pervogo Litovskogo statuta: Istoričeskie očerki Matveâ Lûbavskogo, Moskva 1892.
Makarij (Bulgakov), Istoriâ Russkoj Cerkvi, kn. 4, č. 1, Moskva 1996.
Makarij (Bulgakov), Istoriâ Russkoj Cerkvi, kn. 5, Moskva 1996.
Mironowicz Antoni, Biskupstwo turowsko-pińskie w XI-XVI wieku, Białystok 2011.
Mironowicz Antoni, Diecezja włodzimierska do końca XVI wieku, „Przegląd Wschodnioeuropejski”, 4 (2013) s. 13-23.
Mironowicz Antoni, Duchowni i świeccy wobec unii kościelnej na soborach brzeskich w 1596 roku, w: Rola laikatu w życiu Cerkwi, red. M. Kuczyńska i A. Nowak, Białystok 2018, s. 38-50.
Mironowicz Antoni, Kościół prawosławny w państwie Piastów i Jagiellonów, Białystok 2003.
Mironowicz Antoni, Organizacja Kościoła prawosławnego na ziemiach ruskich w XI-XIII wieku, w: Ecclesia – Kultura – Potestas. Studia z dziejów kultury i społeczeństwa. Księga ofiarowana Siostrze Profesor Urszuli Borkowskiej OSU, red. P. Kras, A. Januszek, A. Nalewajek, W. Polak, Kraków 2006, s. 69-83.
Mironowicz Antoni, Prawosławne żony i matki królów oraz książąt polskich, „Latopisy Akademii Supraskiej”, 1 (2010) s. 14-16.
Monografia XX. Sanguszków oraz innych potomków Lubarta-Fedora Olgerdowicza x. ratneńskiego, t. 1, oprac. Z. L. Radzimiński, Lwów 1906.
Paszkiewicz Henryk, Jagiellonowie a Moskwa, t. 1, Litwa a Moskwa w XIII i XIV wieku, Warszawa 1933.
Paszkiewicz Henryk, Polityka ruska Kazimierza Wielkiego, Warszawa 1925.
Pietkiewicz Krzysztof, Radziwiłł (Radziwiłłowicz) Mikołaj h. Trąby, w: Polski słownik biograficzny, t. 30, z. 125, red. E. Rostworowski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1987, s. 315-316.
Ploŝanskij Venedikt Mihajlovič, Prošloe holmskoj Rusi po arhivnym dokumentam XV-XVIII vekov i drugim istočnikam, t. I, Duhovenstvo. Holmskaâ eparhiâ pravoslavnoji byvšej uniatskoj cerkvi. 1428-1630, Vilʹno 1899.
Podskalsky Gerhard, Chrześcijaństwo i literatura teologiczna na Rusi Kijowskiej (988-1237), Kraków 2000.
Poppe Andrzej, Państwo i Kościół na Rusi w XI w., Warszawa 1968.
Poppe Andrzej, Przyjęcie chrześcijaństwa na Rusi w opiniach XI wieku, w: Teologia i kultura duchowa starej Rusi, red. W. Hryniewicz i J.S. Gajek, Lublin 1993, s. 89-104.
Pravoslavnaâ Enciklopediâ. Russkaâ Pravoslavnaâ Cerkovʹ, Moskva 2000, c. 161, mapa I, II.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 4, red. F. Sulimierski, W. Walewski, Warszawa 1983.
Śliwa Tadeusz, Kościół prawosławny w państwie litewskim w XIII-XIV w., w: Chrzest Litwy, red. M.T. Zahajkiewicz, Lublin 1990, s. 20-27 .
Šolkovič Semën Vukolovič, Predislovie, [v:] Reviziâ Kobrinskoj èkonomii, sostavlennaâ v 1563 godu korolevskim Revizorom Dmitriem Sapegoj, s prisovokupleniem Aktov braslavskogo zemskogo suda, otnosâŝihsâ k Kobrinskoj arhimandrii. Izd. Vilenskoj komissii dlâ razbora i izdaniâ drevnih aktov, Vilʹna 1876, s. X-XI.
Teodorovič Nikolaj Ivanovič, Gorod Vladimir Volynskoj gubernii v svâzi s istoriej volynskoj eparhii, istoričeskij očerk, Počaev 1893.
Teodorovič Nikolaj Ivanovič, Istoriko-statističeskoe opisanie volynsko jeparhii, t. I, Počaev 1888; t. II, Počaev 1890.
Teplova Valentina Anatolʹevna, Pinsko-Turovskaâ eparhiâ na kanune Brestskoj cerkovnoj unii, „Vestnik Belorusskogo èkzarhata”, t. 4: 1000-letie Turovskoj eparhii: Materialy ΧΙ Minskih eparhialʹnyh čtenij 24 iûnâ 2005 g., Minsk 2005.
Tęgowski Jan, Pierwsze pokolenie Giedyminowiczów, Poznań 1999.
Trajdos Tadeusz M., Biskupi prawosławni w monarchii Jagiełły, „Nasza Przeszłość”, 66 (1986) s. 124-125. (Crossref)
Wasilewski Tadeusz, Prawosławne imiona Jagiełły i Witolda, „Analecta Cracoviensia”, 19 (1987) s. 107-115 . (Crossref)
Wiśniewski Jerzy, Kostewicz Wacław, w: Polski słownik biograficzny, t. 14, red. E. Rostworowski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1968-1969, s. 344-345.
Włodarski Bronisław, Polska i Ruś 1194-1340, Warszawa 1966.
Wolff Józef, Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku, Warszawa 1895.
Wolff Józef, Ród Giedymina. Dodatki i poprawki do dzieł K. Stadnickiego: „Synowie Giedymina”, „Olgierd i Kiejstut” i „Bracia Władysława Jagiełły”, Kraków 1886.
Wysłouch Seweryn, Rozwój granic i terytorjum powiatu Kobryńskiego do połowy XVI wieku, Wilno 1930.
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
