Organs in the Churches of the Klimontów Deanery of the Sandomierz Diocese. Non-preserved Instruments in the Light of Archival Sources
Maria Szymanowicz
The John Paul II Catholic University of Lublin , Polandhttps://orcid.org/0000-0001-7102-1675
Abstract
This article is based on 18th-, 19th- and 20th-century sources stored in archives in Kraków, Sandomierz and Radom. Analysis of the data obtained allowed the following conclusions. 16 unpreserved instruments were found in 10 churches in the Klimontów Deanery For the most part, they were small positive organs with 3–10 voices and one manual keyboard. The exception was the 16-voice organ in the parish church in Goźlice. All instruments were located in the music choir. They served not only a musical function; painted and decorated with woodcarving, they were an important part of their temples’ décor. Only one name of the organ builder is known, namely Grudecki [Grudziński], constructor of the organ in Goźlice. The makers of the remaining unpreserved instruments remain anonymous. Some of the organs were in poor condition and needed repair, and two were completely unusable. Two other instruments in Goźlice burned down during World War I and World War II.
Keywords:
organ, Klimontów Deanery, Sandomierz DioceseReferences
Źródła
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie (AKMK)
Wizytacja dekanatów: rudnickiego, miechocińskiego, koprzywnickiego i połanieckiego z 1727 r., sygn. AV 22.
Wizytacja dekanatów: koprzywnickiego, połanieckiego, rudnickiego i miechocińskiego z 1738 r., sygn. AV 25.
Wizytacja dekanatów: połanieckiego i koprzywnickiego z 1748 r., sygn. AV 46.
Wizytacja dekanatów: połanieckiego, miechocińskiego, rudnickiego i koprzywnickiego z 1764 r., sygn. AV 51.
Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu (BWSDS)
Wizytacja generalna dekanatów połanieckiego, koprzywnickiego, opatowskiego, zawichojskiego z roku 1782, sygn. J 1476.
Archiwum Diecezjalne w Sandomierzu (ADS)
Akta parafii Chobrzany 1811-1833, bez sygn.
Akta parafii Chobrzany 1835-1843, bez sygn.
Akta parafii Chobrzany 1819-1859, bez sygn.
Akta parafii Chobrzany 1859-1983, bez sygn.
Akta parafii Chobrzany od 1984, bez sygn.
Akta parafii Goźlice 1797-1840, bez sygn.
Akta parafii Goźlice 1848-1983, bez sygn.
Akta parafii Goźlice od 1983, bez sygn.
Akta parafii Kleczanów 1801-1844, bez sygn.
Akta parafii Kleczanów 1844-1983, bez sygn.
Akta parafii Klimontów 1800-1844, bez sygn.
Akta parafii Mydłów 1819-1983, bez sygn.
Akta parafii Obrazów 1843-1983, bez sygn.
Akta parafii Obrazów 1984-2018, bez sygn.
Akta parafii Olbierzowice 1808-1844, bez sygn.
Akta parafii Olbierzowice 1859-1983, bez sygn.
Akta parafii Szczeglice 1815-1835, bez sygn.
Akta parafii Szczeglice 1846-1983, bez sygn.
Akta parafii Świątniki 1941-1983, bez sygn.
Akta parafii Świątniki od 1984, bez sygn.
Archiwum Państwowe w Radomiu (APR)
Akta reperacji kościoła i zabudowań plebańskich w Kleczanowie 1821-1859, sygn. RGR I 5854.
Akta reperacji kościoła w Chobrzanach [1845] 1848-1865, sygn. RGR I 5587.
Akta reperacji kościoła w Goźlicach 1824-1865, sygn. RGR I 5727.
Akta reperacji kościoła w Olbierzowicach 1821-1865, sygn. RGR I 6151.
Inwentarz kościoła parafialnego Obrazowa 1839, sygn. RGR I 6151 a.
Opracowania
Chwałek Jan, Budowa organów, Warszawa 1971.
Gołos Jerzy, Polskie organy i muzyka organowa, Warszawa 1992.
Kapeć Waldemar OP, Organy i organiści w kościołach polskich dominikanów, Lublin 1981 (mps pracy doktorskiej, Archiwum Uniwersyteckie KUL).
Kapeć Waldemar OP, Organy i organiści w polskich klasztorach dominikańskich od XIII-XX wieku, Lublin 1998.
Konopka Maria, Organy i organiści w archidiakonacie sandomierskim w XVIII w. na podstawie akt wizytacyjnych, Lublin 1983 (mps pracy magisterskiej, Archiwum Uniwersyteckie KUL).
Lipa Patryk, Niezabytkowe organy na terenie województwa świętokrzyskiego, w: Organy i ludzie II. Katalogi, opracowania, refleksje, Warszawa 2020, s. 262-340.
Patalas Aleksandra, Życie muzyczne w klasztorach dominikańskich prowincji polskiej nieutrzymujących stałych kapel, w: Życie muzyczne w klasztorach dominikańskich w dawnej Rzeczpospolitej, red. A. Patalas, Kraków 2016, s. 15-43.
Rocznik Diecezji Sandomierskiej, red. K. Kida, Sandomierz 2010.
Smulikowska Ewa, Prospekty organowe w dawnej Polsce, Wrocław 1989.
Szymanowicz Maria, Organy w kościołach dekanatu opatowskiego diecezji sandomierskiej. Instrumenty niezachowane w świetle źródeł archiwalnych, „Roczniki Humanistyczne”, 69 (2021) z. 13, s. 83-100. (Crossref)
Szymanowicz Maria, Organy w kościołach dekanatu ożarowskiego diecezji sandomierskiej. Instrumenty niezachowane w świetle źródeł archiwalnych, „Roczniki Teologiczne”, 64 (2017) z. 13, s. 117-135. (Crossref)
Szymanowicz Maria, Organy w kościołach dekanatu zawichojskiego diecezji sandomierskiej. Instrumenty niezachowane w świetle źródeł archiwalnych, „Roczniki Humanistyczne”, 67 (2019) z. 12, s. 115-130. (Crossref)
Szymanowicz Maria, Polska bibliografia organów, t. I-V, Lublin 2011-2023.
Szymanowicz Maria, Wiadomości o organach w „Kronice Diecezji Sandomierskiej” z lat 1914-1992, „Studia Organologica”, 6 (2018) s. 335-344.
Wiśniewski Jan, Dekanat sandomierski, Radom 1915.
The John Paul II Catholic University of Lublin
zm. 3 grudnia 2024 roku w Radomiu
https://orcid.org/0000-0001-7102-1675License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
