The Badge of Miechów. History, Symbolism, Meaning
Marcin Szymoniak
The John Paul II Catholic University of Lublin , Polandhttps://orcid.org/0000-0001-7887-5761
Abstract
The badge of Miechów is the oldest of the Polish badges. Its history is closely linked to the monastery of the Holy Sepulchre in Miechów, one of the largest and richest in the former Commonwealth, existing between 1163 and 1819. So far, it has not been the subject of thorough research by historians, which the article seeks to change. At the end of the 18th century (most likely in 1789), Tomasz Nowiński, the last provost general of the Miechów monastery, established a new badge of affiliation to the Brotherhood of the Holy Sepulchre, established before the end of the 12th century. It was awarded perhaps even until Nowiński’s death in 1830, and was usually called the ‘Order of Miechów’, although it never really enjoyed the rank of an order. It evolved from the monastery’s emblem, the double red cross, which all members of the Brotherhood of the Holy Sepulchre were allowed to embroider on their clothing. Initially, this ‘order of Miechów’ had the same shape and colour, but was made of metal and hung around the neck. Each was accompanied by a patent in Latin or Polish. As its contents show, the earlier form of ‘the order’ continued to function in parallel with the badge. It was established that ‘the order of Miechów’ was introduced to obtain money for the monastery, which was in financial difficulties (only after making such an offering could one receive it and become a member of the said brotherhood). Hence, it was modified to resemble a real order. Four versions of it were created, the last of which faithfully imitated secular orders (in the form of a six-pointed star cross – a form unique in Polish phaleristics). It was also an important part of the monastery’s changing symbolic sphere from around the mid-18th century. A total of four copies of the badge were found, together with three original patents. The symbolism of ‘the order of Miechów’ is quite elaborate and mainly focuses around its most important element, the double cross. ‘The order’ itself was very popular, but its rank was not very high. This is confirmed, among other things, by the literature and the fact that its ‘cavaliers’ usually included lower rank officers. It is difficult to determine the total number of ‘cavaliers’ of the badge since the late 18th century. Research has shown that it was obtained by at least 12 people, including General Jan Henryk Dąbrowski. It is undoubtedly another important source for understanding the material and spiritual culture, as well as iconosphere of the Miechów monastery.
Keywords:
the badge of Miechów, the ‘order of Miechów’, monastery of the Holy Sepulchre, patent, double cross, monastery, phaleristicsReferences
Źródła archiwalne
Archiwum Narodowe w Krakowie
Dok. pap. nr 1328, 1334.
Biblioteka Jagiellońska w Krakowie
Przyb. 191/69, Z. Pęckowski, Życie wewnętrzne i działalność bożogrobców miechowskich, Miechów 1968-1980.
Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie
Rkps 1414, O nagrodach i znakach honorowych w Polszcze od najdawniejszych czasów do 1835 r. Wiadomości historyczne z polecenia Kommissyi Rządowej Spr. Wewn. Duch. i Ośw. Publ. zebrane przez Felixa Bentkowskiego z dołączeniem rysunków.
Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. Wasyla Stefanyka
Oddział Rękopisów, Zespół 4, Zbiór rękopisów Biblioteki Baworowskich, Dział I, nr 308, O nagrodach i znakach honorowych w Polszcze od najdawniejszych czasów do 1835 r. Wiadomości historyczne z polecenia Kommissyi Rządowej Spr. Wewn. Duch. i Ośw. Publ. zebrane przez Felixa Bentkowskiego z dołączeniem rysunków.
Muzeum Narodowe w Krakowie
Nr inw. MNK-V-4639, MNK-V-4640.
Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu
Nr inw. MSM 0.4206, MSM 0.5683.
Muzeum Ziemi Miechowskiej w Miechowie
Nr inw. MZM/D/S/62 (depozyt Parafii Grobu Bożego w Miechowie).
Ośrodek Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL
Mikrofilm 4207, Acta Conventus Generalis Miechoviensis Ordinis Canonicorum Regularium SS. Sepulcri. (…) Anno ab Incarnatione D[omi]ni MDCCLXXIV inchoata.
Zamek Królewski w Warszawie
Stare druki, cimelia, inw. 484, O nagrodach i znakach honorowych w Polszcze od najdawniejszych czasów do 1835 r. Wiadomości historyczne z polecenia Kommissyi Rządowej Spr. Wewn. Duch. i Ośw. Publ. zebrane przez Felixa Bentkowskiego z dołączeniem rysunków.
Źródła opublikowane
Catalogue de la collection des médailles et monnaies polonaises du comte Emeric Hutten-Czapski, t. 3, St.-Pétersbourg-Cracovie 1880; t. 4, Cracovie 1891.
Euzebiusz z Cezarei, Życie Konstantyna, wstęp, tłum., przypisy T. Wnętrzak, Kraków 2007.
Fredro Aleksander, Ciotunia. Komedya w trzech aktach, wierszem, Lwów 1897.
Fredro Aleksander, Pisma wszystkie, wyd. kryt., oprac. S. Pigoń, wstępem poprzedził K. Wyka, t. I, seria pierwsza, Komedie, Warszawa 1955.
Informator o polonikach w zbiorach rękopiśmiennych Lwowskiej Narodowej Naukowej Biblioteki Ukrainy im. Wasyla Stefanyka, cz. 1, Zbiory Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich zinwentaryzowane przed 1945 r., oprac. M. Matwijów, E. Ostromęcka, Wrocław 2010.
Katalog, w: Marsz, marsz Dąbrowski… W 250. rocznicę urodzin Jana Henryka Dąbrowskiego, red. T. Jeziorowski, Poznań 2005, s. 46-182.
Katalog wystawy napoleońskiej (Doby Księstwa Warszawskiego), otwartej w gmachu Muzeum Narodowego i Muzeum Wojska w Warszawie, dn. 5 maja r. 1921, oprac. B. Gembarzewski, Warszawa 1921.
Katalog wystawy poświęconej pamięci generała Jana Henryka Dąbrowskiego, Warszawa 1939.
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, z. 8, Powiat miechowski, oprac. Z. Boczkowska, Warszawa 1953.
Kazimierza Stronczyńskiego opisy i widoki zabytków w Królestwie Polskim (1844-1855), t. 2, Gubernia Radomska, oprac. K. Guttmejer, Warszawa 2010.
Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. 2, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1886.
Kraszewski Józef Ignacy, Złote jabłko, Warszawa 1957.
Łętowski Ludwik, Wspomnienia pamiętnikarskie, przygotował do druku, opatrzył wstępem i przypisami H. Barycz, Wrocław 1956.
Nakielski Samuel, Miechovia sive promptuarium antiquitatum Monasterii Miechoviensis, Cracoviae 1634-1646.
Ordery i odznaczenia, scenariusz oraz kat. G. Broda, C. Proszek, Wrocław 1978.
Oznaki urzędów, godności, stanowisk, funkcji…, oprac. katalogu J. Kostecka, Wrocław 2006.
Pamiętniki Bogusławy z Dąbrowskich Mańkowskiej, Poznań 1880.
Placzek Lesław, Konstantego Gaszyńskiego „Jaksjada”, „Lamus”, 2 (1909/1910) nr 7, s. 394-421.
Polski poemat heroikomiczny późnego oświecenia. Antologia, wybór, oprac., wstęp R. Dąbrowski, Kraków 2007.
Praemiando incitat. Order Świętego Stanisława 1765-1831. W 250. rocznicę powołania orderu, red. nauk. katalogu M. Zawadzki, D. Nowacki, Warszawa 2015.
Wójcicki Kazimierz Władysław, Pamiętniki dziecka Warszawy i inne wspomnienia warszawskie, t. 2, Warszawa 1974.
Za Ojczyznę i Naród. 300 lat Orderu Orła Białego. Wystawa w Zamku Królewskim w Warszawie 9 listopada 2005 – 31 stycznia 2006, red. katalogu M. Męclewska, A. Szczecina-Berkan, M. Zawadzki, Warszawa 2005.
Zimny Mateusz, Veni Pater pauperum. Duchowe i materialne dziedzictwo Zakonu DuchaŚwiętego de Saxia w Polsce. Katalog wystawy, Kraków 2022.
Opracowania
Antosiewicz Klara, Zakon Ducha Świętego de Saxia w Polsce średniowiecznej, „Nasza Przeszłość”, 23 (1966) s. 167-198. (Crossref)
Barczyński Włodzimierz, Order miechowski, „Gazeta Miechowska”, 170 (2008) s. 35.
Barycz Henryk, Łętowski Ludwik, w: Polski słownik biograficzny, t. 18, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1973, s. 361-364.
Bascapè Giacomo Carlo, Sigillografia. Il sigillo nella diplomatica, nel diritto, nella storia, nell’arte, vol. 2, Sigillografia ecclesiastica, Milano 1978.
Bąkała Krzysztof, Historia symboliczna znakiem, herbem i barwą pisana. Podręczny słownik, Warszawa 2010.
Bentkowski Feliks, O nagrodach i znakach honorowych w Polsce od najdawniejszych czasów do 1835 roku, „Przegląd Poznański”, 25 (1858) s. 405-437.
Biedermann Hans, Leksykon symboli, Warszawa 2003.
Bieniak Janusz, Polska elita polityczna XII w., cz. 3A, Arbitrzy książąt – krąg rodzinny Piotra Włostowica, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej. Zbiór studiów, t. 4, red. S.K. Kuczyński, Warszawa 1990, s. 13-107.
Bigoszewska Wanda, Polskie ordery i odznaczenia, Warszawa 1989.
Bończa-Tomaszewski Wiesław, Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak, Warszawa 1939.
Bożogrobcy w Polsce, red. C. Wilanowski, Miechów-Warszawa 1999.
Braun Joseph, Liturgisches Handlexikon, Regensburg 1922.
Budziarek Marek, Zapomniane ordery polskie, „Biuletyn Numizmatyczny”, 5(153) (1980) s. 85-92.
Bukowski Waldemar, Miechów – klasztor, w: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 4, z. 2, oprac. W. Bukowski, J. Laberschek, A. Marzec, M. Wolski, M. Zdanek, Kraków 2009, s. 340-421.
Chenel Álvaro Pascual, Simarro Alfonso Serrano, Słownik symboli, Warszawa 2008.
Czerwiński Aleksander, Bigoszewska Wanda, Arsenał Twierdzy Jasnogórskiej. Przewodnik, Jasna Góra 1982.
Derwich Marek, Benedyktyński klasztor św. Krzyża na Łysej Górze w średniowieczu, Warszawa-Wrocław 1992.
Drelicharz Wojciech, Piech Zenon, Dawne i nowe herby Małopolski, Kraków 2004.
Duchniewski Jerzy, Bożogrobcy, w: Encyklopedia katolicka, t. 2, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski, Lublin 1976, kol. 877-879.
Dunin-Wilczyński Zbigniew, Legia Honorowa. Zarys historii orderu, Warszawa 2002.
Dymmel Piotr, Piętnastowieczna dekoracja heraldyczna w krużgankach klasztoru łysogórskiego. Rekonstrukcja, geneza, program, w: Klasztor w społeczeństwie średniowiecznym i nowożytnym. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej w Turawie w dniach 8-11 V 1996 przez Instytut Historii Uniwersytetu Opolskiego i Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego, red. M. Derwich, A. Pobóg-Lenartowicz, Opole-Wrocław 1996, s. 265-290.
Dziadulewicz Stanisław, Order. II. Ordery w Polsce, w: Wielka encyklopedia powszechna ilustrowana, seria 2, t. 5-6, Warszawa 1908, s. 491-497, tabl. 1 (Ordery w Polsce).
Feuillet Michel, Leksykon symboli chrześcijańskich, Poznań 2006.
Filipow Krzysztof, Falerystyka polska XVII-XIX wieku, Białystok 2003.
Filipow Krzysztof, Falerystyka w systemie nauk pomocniczych historii, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, 28 (1985) s. 287-293.
Filipow Krzysztof, Ikonografia monet jagiellońskich Wielkiego Księstwa Litewskiego, w: Problematika mincovníctva Jagelovcov. Materiály z V. československo-pol’skej numizmatickej konferencie, Svit, 20-22 mája 1988, Nitra-Svit 1988, s. 186-203. (Crossref)
Filipow Krzysztof, Order Orła Białego 1705-2005, Białystok 2005.
Filipow Krzysztof, Oznaki w dawnej Polsce, „Biuletyn Numizmatyczny”, 2(310) (1998) s. 23-26.
Filipow Krzysztof, Vicisti Vince. Początki Orderu Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska”, 7 (1993) s. 5-21.
Forstner Dorothea, Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 2001.
Gacki Józef, Bożogrobcy, „Pamiętnik Religijno-Moralny”, 24 (1853) nr 3, s. 221-256.
Gałczyński Radosław S., Miechowski konwent bożogrobców do połowy XV wieku. Z badań nad prosopografią klasztorną, „Nasza Przeszłość”, 98 (2002) s. 163-195. (Crossref)
Gigilewicz Edward, Krzyż. V. Formy, w: Encyklopedia katolicka, t. 10, red. E. Ziemann, Lublin 2004, kol. 30-34.
Gigilewicz Edward, Stachowiak Jan Bogumił, Order, w: Encyklopedia katolicka, t. 14, red. E. Gigilewicz, Lublin 2010, kol. 725-729.
Gloger Zygmunt, Encyklopedja staro-polska ilustrowana, t. 3, Warszawa 1902.
Jedynak Zdzisław, Portret Jakuba Radlińskiego prepozyta generalnego miechowskiego – pisarza i bibliofila, „Nasza Przeszłość”, 121 (2014) s. 153-159. (Crossref)
Kiersnowski Ryszard, Moneta w kulturze wieków średnich, Warszawa 1987.
Klauza Karol, Krzyż. IV. Krzyż Chrystusa. A. W Kościele katolickim. 1. Teologia, w: Encyklopedia katolicka, t. 10, red. E. Ziemann, Lublin 2004, kol. 16-19.
Knapiński Ryszard, Krzyż. VI. W ikonografii. A. W Kościele katolickim, 2. W średniowieczu, 3. W okresie nowożytnym. 4. Sztuka XX w., w: Encyklopedia katolicka, t. 10, red. E. Ziemann, Lublin 2004, kol. 34, 37-44.
Kobielus Stanisław, Krzyż Chrystusa. Od znaku i figury do symbolu i metafory, Kraków 2011.
Kobylec Edward, Order bożogrobców miechowskich czyli historia najstarszej odznaki polskiej, „Gazeta Miechowska”, 75-76 (1999) s. 19.
Kolak Wacław, Marecki Józef, Leksykon godeł zakonnych, Łódź 1994.
Kołyszko Marek, Wizerunki podwójnego krzyża w kulturze Polski, Toruń 2015.
Kozierowski Stanisław, Winnagóra, Poznań 1916.
Labuda Gerard, Jaksa z Miechowa, w: Polski słownik biograficzny, t. 10, Wrocław-Warszawa-Kraków 1962-1964, s. 340-341.
Leksykon symboli, oprac. M. Oesterreicher-Mollwo, Warszawa 1992.
Lipka Andrzej, Odznaczenia – próba definicji oraz usystematyzowania pojęć, „Biuletyn Numizmatyczny”, 10-11 (1966) s. 178-181.
Lyszczyna Jacek, Pielgrzym w kraju rozkoszy. O poezji Konstantego Gaszyńskiego, Katowice 2000.
Łojko Jerzy, Średniowieczne herby polskie, Poznań 1985.
Łoza Stanisław, Legia Honorowa w Polsce 1803-1923, Warszawa 1986.
Maisel Witold, Archeologia prawna Europy, Warszawa-Poznań 1989.
Maisel Witold, Archeologia prawna Polski, Warszawa-Poznań 1982.
Oblizajek Wojciech, Najstarsze dokumenty bożogrobców miechowskich (1198), „Studia Źródłoznawcze”, 24 (1979) s. 97-108.
Order Świętego Stanisława. 250 lat historii, red. D. Nawrot, Będzin-Katowice 2017.
Pachoński Jan, Generał Jan Henryk Dąbrowski 1755-1818, Warszawa 1987.
Pachoński Jan, Kobyliński Florian, w: Polski słownik biograficzny, t. 13, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967, s. 167-168.
Pęckowski Zbigniew, Bożogrobcy. III. W Polsce, w: Encyklopedia katolicka, t. 2, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski, Lublin 1976, kol. 879-881.
Pęckowski Zbigniew, Miechów. Studia z dziejów miasta i ziemi miechowskiej do roku 1914, Kraków 1967.
Piech Zenon, Monety, pieczęcie i herby w systemie symboli władzy Jagiellonów, Warszawa 2003.
Piłat Zbigniew, Fundator i fundacja klasztoru Bożogrobców w Miechowie, w: Bożogrobcy w Polsce, red. C. Wilanowski, Miechów-Warszawa 1999, s. 11-43.
Piwowarczyk Dariusz, Rycerze Chrystusa, Warszawa 2007.
Piwowarski Stanisław, Generał Jan Henryk Dąbrowski otrzymał Order Miechowski, „Gazeta Miechowska”, 106 (2001) s. 30-31.
Popławski Jarosław, Krzyż. IV. Krzyż Chrystusa. A. W Kościele katolickim. 3. Duchowość, w: Encyklopedia katolicka, t. 10, red. E. Ziemann, Lublin 2004, kol. 19-20.
Przyboś Adam, Koryciński Piotr Mikołaj, w: Polski słownik biograficzny, t. 14, Wrocław-Warszawa-Kraków 1968-1969, s. 130-131.
Puchalski Zbigniew, Dzieje polskich znaków zaszczytnych, Warszawa 2000.
Puchalski Zbigniew, Wojciechowski Ireneusz J., Ordery i odznaczenia polskie i ich kawalerowie, Warszawa 1987.
Pych Jarosław, Gen. Jan Henryk Dąbrowski – miłośnik nauk, mecenas sztuki, kolekcjoner, w: Marsz, marsz Dąbrowski… W 250. rocznicę urodzin Jana Henryka Dąbrowskiego, red. T. Jeziorowski, Poznań 2005, s. 19-36.
Pych Jarosław, „Świątynia zwycięstwa”. Kolekcja broni i historycznych pamiątek generała Jana Henryka Dąbrowskiego, „Muzealnictwo”, 45 (2004) s. 46-59.
Rajman Jerzy, Dominus-comes-princeps. Studium o Jaksach w XII wieku, „Studia Historyczne”, 33 (1990) z. 3-4, s. 347-369.
Rajman Jerzy, Pielgrzym i fundator. Fundacje kościelne i pochodzenie księcia Jaksy, „Nasza Przeszłość”, 82 (1994) s. 5-34. (Crossref)
Rubinkiewicz Ryszard, Krzyż. III. W Biblii, w: Encyklopedia katolicka, t. 10, red. E. Ziemann, Lublin 2004, kol. 15-16.
Sadowski Henryk, Ordery i oznaki zaszczytne w Polsce, cz. 1, Warszawa 1904.
Seibert Jutta, Leksykon sztuki chrześcijańskiej, Kielce 2007.
Seroka Henryk, Herby miast małopolskich do końca XVIII wieku, Warszawa 2002.
Skrzyniarz Ryszard, Dyplomy pergaminowe zakonu bożogrobców w zbiorach archiwów państwowych w Polsce, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 65 (1996) s. 401-423. (Crossref)
Skrzyniarz Ryszard, Kanonicy Grobu Bożego i ich religijny, społeczny, edukacyjny i kulturowy wkład w rozwój mieszkańców ziem polskich w średniowieczu, Lublin 2015.
Słoniewska Maria Halina, Wystawy Muzeum Wojska Polskiego w latach 1920-1985, Warszawa 1988.
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. K. Kubalska-Sulkiewicz, M. Bielska-Łach, A. Manteuffel-Szarota, Warszawa 2007.
Starnawska Maria, Między Jerozolimą a Łukowem. Zakony krzyżowe na ziemiach polskich w średniowieczu, Warszawa 1999.
Starnawska Maria, Pieczęcie zakonów krzyżowych na ziemiach polskich w średniowieczu jako źródło do ich dziejów. Perspektywy badawcze, w: Pieczęć w Polsce średniowiecznej i nowożytnej. Zbiór studiów, red. P. Dymmel, Lublin 1998, s. 89-119.
Strzałko Maria, Sobczak Jerzy, Winna Góra, Poznań 1997.
Szarota Tomasz, Krzyż lotaryński – symbol wolnych Francuzów i Francji Walczącej, „Kwartalnik Historyczny”, 110 (2003) z. 3, s. 61-76.
Szymański Józef, Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2005.
Szymoniak Marcin, Herb klasztoru Bożogrobców w Miechowie, w: Insignia et splendor. Heraldyka w służbie rodów szlacheckich i instytucji Kościoła, red. W. Drelicharz, Kraków 2011, s. 103-167.
Szymoniak Marcin, Patrocinia kościoła klasztornego Bożogrobców w Miechowie, w: Signa. Studia i szkice z nauk pomocniczych historii. Prace dedykowane Profesorowi Zenonowi Piechowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Marzec, M. Starzyński, Kraków 2014, s. 165-182.
Szymoniak Marcin, Pieczęcie klasztoru Bożogrobców w Miechowie, w: Dawne pieczęcie. Typologia – metody badań – interpretacje, red. Z. Piech, Warszawa 2015, s. 327-412.
Śliwa Joachim, Tadeusz Wolański (1785-1865) i zabytki egipskie „znalezione nad Bałtykiem”, w: Egipt, Grecja, Italia... Zabytki starożytne z dawnej kolekcji Gabinetu Archeologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. J. Śliwa, Kraków 2007, s. 140-144.
Tobiasz Mieczysław, Bożogrobcy w Miechowie (w 800-lecie sprowadzenia zakonu do Polski), „Nasza Przeszłość”, 17 (1963) s. 5-60. (Crossref)
Tresidder Jack, Słownik symboli, Warszawa 2001.
Weiss Anzelm, Heraldyka kościelna, w: Encyklopedia katolicka, t. 6, red. J. Walkusz, Lublin 1993, kol. 729-736.
Wędzki Andrzej, Jaksa z Miechowa, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 2, Wrocław 1964, s. 309-310.
Wędzki Andrzej, Miechów w średniowieczu. Studia z dziejów miasta i klasztoru. Zagadka Jaksy, Warszawa 2014.
Wędzki Andrzej, Nowiński Tomasz, w: Polski słownik biograficzny, t. 23, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978, s. 352-353.
Wilkosz Piotr, Falerystyka z kolekcji Emeryka Hutten-Czapskiego, w: „Monumentis patriae...”. Emerykowi Hutten-Czapskiemu w 110. rocznicę śmierci Muzeum Narodowe w Krakowie, red. J. Skorupska, Kraków 2006, s. 63-74.
Wojciechowski Leszek, Drzewo przenajszlachetniejsze. Problematyka Drzewa Krzyża w chrześcijaństwie zachodnim (IV – połowa XVII wieku). Od legend do kontrowersji wyznaniowych i piśmiennictwa specjalistycznego, Lublin 2003.
Wójcik Marek Lech, Ród Gryfitów do końca XIII wieku. Pochodzenie – genealogia – rozsiedlenie, Wrocław 1993.
Zielińska Zofia, Ożarowski Kajetan, w: Polski słownik biograficzny, t. 24, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1979, s. 671-672.
Żychliński Teodor, Tadeusz hrabia z Wolan Wolański, „Rocznik dla Archeologów, Numizmatyków i Bibliografów Polskich. Rok 1871”, (1874) s. 209-215.
Netografia
Barczyński Włodzimierz, Portret biskupa Tomasza Nowiny-Nowińskiego, https://muzea.malopolska.pl/pl/lista-obiektow/2901 (dostęp: 25.04.2024).
Barczyński Włodzimierz, Portret prepozyta Jakuba Radlińskiego, https://muzea.malopolska.pl/pl/lista-obiektow/2902 (dostęp: 25.04.2024).
Filus Sebastian, Florek Marcin, Portret prepozyta Jakuba Radlińskiego, https://muzea.malopolska.pl/pl/lista-obiektow/2985 (dostęp: 25.04.2024).
Ordery z kolekcji gen. Jana H. Dąbrowskiego przekazane do Muzeum WP, https://dzieje.pl/aktualnosci/ordery-z-kolekcji-gen-jana-h-dabrowskiego-przekazane-do-muzeum-wp (dostęp: 4.04.2024).
Pych Jarosław, Kolekcja generała Jana Henryka Dąbrowskiego, https://media.pzu.pl/_fileserver/item/1513990?forceDownload=true (dostęp: 4.04.2024).
Ziętara-Kozioł Ewelina, Florek Marcin, Krzyż opacki z rubinami, https://muzea.malopolska.pl/pl/lista-obiektow/2980 (dostęp: 24.04.2024).
The John Paul II Catholic University of Lublin https://orcid.org/0000-0001-7887-5761
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
