ABMK

Polish Faience from Ćmielów Factory in the Collections of the Diocesan Museum in Sandomierz

Wojciech W. Kowalski

National Institute of Cultural Heritage , Poland
https://orcid.org/0000-0001-6532-9796


Abstract

Ecclesiastical objects were rarely made from ceramics and are therefore not often found in church museums. The Diocesan Museum in Sandomierz is a notable exception, with an interesting and diverse collection of 21 transfer-printed faience vessels from the mid-19th century. This is a very valuable collection as it provides a picture of the production of faience in the mid-19th century in Ćmielów and, to some extent, in the whole of Poland. It contains all three basic types of printed underglaze decoration popular at the time, namely foreign motifs, Poland’s views and “wallpaper” ornament. The specimens with Poland’s views are particularly valuable. They are very rare in museum collections and practically non-existent on the antiquarian market. The author analyses these objects in detail, focusing primarily on Polish views, giving their graphic prototypes, the time of production and provenance. He also discusses the issues of under-glaze printing technology, with which all the objects in the collection are covered.

Keywords:

faience, Ćmielow, uderglaze transfer print, Poland’s views, Diocesan Muzeum in Sandomierz



Balicka-Knotz Renata, Fajans w zbiorach Muzeum Okręgowego w Rzeszowie. Katalog, Rzeszów 2000.

Béraldi Henri, Les Graveurs du XIXe siècle: guide de l’amateur d’estampes modernes, vol. 5, Paris 1886.

Cambareri Marietta, Della Robbia. Sculpting with Color in Renaissance Florence, Musem of Fine Art, Boston 2016.

Chojnacka Halina, Fajanse polskie XVIII–XIX wieku, Warsaw 1981.

Cosyns Etienne, La Faïence fine. L’évolution des décors au XIXe siécle, Belgium 2006. van Dam Jan D., Gedateerd Delfts aardewerk, Zwolle 1991.

Drakard David, Holdway Paul, Spode Printed Ware, London–New York 1983.

widoków miasta Kraków i jego okolic zdjętych podług natury przez J. N. Głowackiego wraz z opisami historycznemi oraz plan miasta i mappa jeograficzna okręgu, Litografie Godefroy Engelmann Paris, nakładem Daniela Edwarda, Friedleina w Krakowie 1836.

Erdner Hans, Nagel Gert K., Die Fayencefabrik zu Schrezheim 1752–1865, Ellwangen 1972.

Hotel des Ventes de Clermont-Ferrand, Le Samedi 18 novembre 1978, Faiences populaires, ABC No. 169, November 1978.

Jastrzembska Urszula, Fajans polski XVIII–XIX w. Katalog zbiorów Muzeum Zamkowego w Malborku, Malbork 1985.

Jastrzembska Urszula, Polski fajans w zbiorach Muzeum Zamkowego w Malborku. Katalog, Malbork 2004.

Kołodziejowa Bolesława, Stadnicki Zbigniew M., Zakłady Porcelany Ćmielów, Kraków 1986.

Kostuch Bożena, Architektoniczne dekoracje drukowane na polskich fajansach z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie, “Rozprawy Muzeum Narodowego w Krakowie. Seria Nowa”, 6 (2013), pp. 257–280.

Kowalski Wojciech W., Josiah Wedgwood i początki fajansu delikatnego na przykładzie obiektów z polskich zbiorów prywatnych, in: O rzeczach pięknych. Rzemiosło artystyczne na przestrzeni wieków, eds. Agnieszka Bender, Małgorzata Wrześniak, Lublin 2015.

Kowalski Wojciech W., Europejski fajans delikatny z XIX wieku. Kolekcja profesora Wojciecha W. Kowalskiego, Pszczyna 2023.

Kowalski Wojciech W., Fajanse angielskie od połowy XVIII do końca XIX wieku, Białystok 2020.

Kowecka Elżbieta, Wytwórnie i produkcja ceramiki szlachetnej w regionie sandomiersko-kieleckim w XIX wieku, Wrocław–Warsaw–Kraków 1968.

Marcinek Roman, Myczkowski Zbigniew, Propozycja rewaloryzacji ogrodów Wyższego Seminarium Duchownego (dawniej klasztory PP Benedyktynek) w Sandomierzu, “Monument: Studia i Materiały Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków”, (2004) issue 1, pp. 201–216.

Moniewski Jerzy, Fabryka fajansu w Ćmielowie za dyrekcji Adolfa Fryderyka Vatkego 1808–1837, Radom 1992.

“Pamiętnik Rolniczo-Technologiczny Poświęcony Gospodarstwu Wiejskiemu i Domowemu, Sztukom, Rzemiosłom i Rękodzielniom,” vol. 3, Warsaw 1832.

Rokoszny Józef, ks., Przewodnik po Sandomierzu, Sandomierz 1909.

Snyder Jeffrey B., Romantic Staffordshire Ceramics, Atglen 1997.

Sobieszczański Franciszek M., Wycieczka archeologiczna w niektóre strony guberni radomskiej odbyta w miesiącu wrześniu 1851 roku przez F.M. Sobieszczańskiego, Warszawa 1852.

Sozańska Jolanta, Fajans z wytwórni europejskich. Katalog zbiorów, Wrocław 2022.

Starzewska Maria, Jeżewska Maria, Polski fajans, Wrocław 1978.

Stępień Urszula, Dzieje Muzeum Diecezjalnego od lat trzydziestych do 1937 r. Geneza i rozwój kolekcji (in print).

Śniegulska-Gomuła Magdalena, Od manufaktury magnackiej do przemysłu. Ceramika ćmielowska w zbiorach Muzeum Narodowego w Kielcach, Kielce 2015.

Verboomen Monique, Schoute van Roger, Dictionnaire des motifs de la faïence fine imprimé en Belgique. Racine, Bruxelles 2006.

Wiślicki Adam, Opatowskie pod względem rolniczym i przemysłowym, in: Jana Jaworskiego Kalendarz Astronomiczno-Gospodarski na rok 1861 mający dni 365, Warsaw 1861, pp. 65–71.

Wójcik Walenty, Ks. Józef Rokoszny (1870–1931), “Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 10 (1965) pp. 281–293. (Crossref)

Załęska W., O kolekcjonowaniu porcelany. R. St. Ryszard’s archive as a document of the history of the collection and the collector’s expertise and workshop, in: M. Białonowska, M. Bryl, A. Frąckowska, Polskie kolekcjonerstwo rzemiosła artystycznego, Warsaw 2018, pp. 51–57 .

Zbiór widoków sławnieyszych pamiątek narodowych, jako Zwalisk Zamków, Świątyń, Nadgrobków, starożytnych Budowlii mieysc pamiętnych w Polsce przez Zygmunta Vogel, professora rysunku w Liceum J.K.Mci Warszawskiem, członka zgromadzenia Przyjaciół Nauk, z natury rysowany, a przez Jana Frey sztychowany, Warszawskiemu Towarzystwu Przyjaciół Nauk przypisany, W Warszawie 1806 w Drukarni No 646 przy Nowolipiu.

Download

Published
2024-12-31


Kowalski, W. W. (2024). Polish Faience from Ćmielów Factory in the Collections of the Diocesan Museum in Sandomierz. Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, 123, 123–140. https://doi.org/10.31743/abmk.17724

Wojciech W. Kowalski  wkowalski@nid.pl
National Institute of Cultural Heritage https://orcid.org/0000-0001-6532-9796