Rev. August Nahlik (1812–1878). Strzyzow parish priest and an underground activist
Wojciech Ziobro
Uniwersytet Rzeszowski , PolandAbstract
The article presents the life of reverend August Nahlik (1812–1878) during his service as a parish priest of St. Catherine’s parish in Rumno. There, he got involved in the independence movement, and then became one of the leading figures of the so-called conspiracy in Horozhanna, whose main goal was to spark a local uprising against the partitioners in Eastern Galicia. Together with other upheavals of this type throughout the entire Galicia, the conspiracy in Horozhanna was to become an important part of the nationwide independence spur being prepared by the Polish Democratic Society since the 1840s. Unfortunately, in 1846 the conspiracy was discovered and bloodily suppressed by the peasants, and the incidents in Horozhanna are associated with other revolts taking place at the time, described in historiography as the Galician Slaughter. Rev. August Nahlik, along with other conspirators who managed to escape the peasants’ attack, was sentenced to 15 years in one of the toughest prisons of the Austrian Empire - the Spielberg fortress. However, thanks to the amnesty announced in 1848, he regained his freedom and, after a year of suspension, was first appointed a parish priest of St. Lawrence’s parish in Chyrow, and then in 1864 he was transferred to the western part of the Przemysl diocese, to the parish of Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary and Corpus Christi in Strzyzow. There, he significantly contributed to the revival of the religious life of the parish, as well as to the restoration of the former glory of the temple, devastated in the Josephine times. He managed the parish in Strzyzow until his death in 1878. The content of the article is additionally enriched by the edition of the last will of Rev. August Nahlik from 1878, which has been preserved in Feliks Misky’s notarial deeds, and a previously unpublished photograph of the priest from the collection of the Polish Academy of Sciences.
Keywords:
Strzyzow parish, parish priest, Galicia, last will, independence movement, Galician Slaughter, Eastern Galicia, August NahlikReferences
Boniecki A., Herbarz polski, cz. 1: Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich, t. 5, Warszawa 1902.
Bober M., Dekanat strzyżowski od 1807 roku. Wybrane zagadnienia, „Strzyżowski Rocznik Muzealny”, 4 (2018) s. 48-63.
Dembiński S., Rok 1846. Kronika dworów szlacheckich zebrana na pięćdziesięcioletnią rocznicę smutnych wypadków lutego, Jasło 1896.
Dunin-Borkowski J.S., Rocznik szlachty polskiej, t. 1, Lwów 1881.
Fedorowicz W.W., Wiadomość o Fedorowiczach, cz. 1, Lwów 1880.
Grzebień L., Zarys dziejów parafii w Strzyżowie, „Strzyżowski Rocznik Muzealny”, 3 (2017) s. 131-170.
Harasimowicz Z., Patryn B., Epitafium Adama Augustinusa, proboszcza w Strzyżowie w latach 1597-1636, „Strzyżowski Rocznik Muzealny”, 3 (2017) s. 63-67.
Kamieński K., „Okropne dzieje przyniósł nam czas”. Duchowieństwo diecezji tarnowskiej wobec wydarzeń 1846 roku, Tarnów 2015.
Kieniewicz S., Ruch chłopski w Galicji w 1846 roku, Wrocław 1951.
Limanowski B., Historia ruchu rewolucyjnego w Polsce w 1846, Kraków 1913.
Łopuszański B., Udział księży diecezji przemyskiej w konspiracjach galicyjskich w latach 1831-1846, „Nasza Przeszłość”, 43 (1975) s. 171-199.
Łopuszański B., Nahlik August (1812-1878), Polski Słownik Biograficzny, t. 22: Morsztyn Zbigniew-Niemirycz Teodor, red. E. Roztworowski, Wrocław-Warszawa -Kraków-Gdańsk 1977, s. 460-461.
Motyka A., Duchowni wyświęceni w łacińskiej diecezji przemyskiej w latach 1788- 1834, Rzeszów 2015.
Nicieja S.S., Patelski M., Rok 1846 we Lwowie. Stracenie Kapuścińskiego i Wiśniowskiego i ich kult we Lwowie, w: Rok 1846 w Galicji. Ludzie, wydarzenia, tradycje. Zbiór studiów, red. M. Śliwa, Kraków 1997, s. 77-100.
Ostrowski J.K., Kościół parafialny p.w. św. Wawrzyńca w Chyrowie, w: Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, red. J. K. Ostrowski, cz. 1, Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, t. 5, Kraków 1997, s. 30-40.
Radimsky J., Wykaz polskich więźniów politycznych w Szpilbergu 1839-1848, „Sobótka”, 6 (1951) s. 173-188.
Schnürr-Pepłowski S., Z przeszłości Galicji (1772-1862), Lwów 1895. Tandecki Janusz, Kopiński Krzysztof, Edytorstwo źródeł historycznych, Warszawa 2014.
Wnęk S., Elita strzyżowska od schyłku XIX do połowy XX wieku. Wybrane zagadnienia, „Strzyżowski Rocznik Muzealny”, 2 (2016) s. 189-234.
Ziobro W., Zapis Antoniego Dydyńskiego z 2 lutego 1808 r. – przyczynek do badań nad Fundacją stypendialną im. Antoniego Dydyńskiego w Godowej, „Prace Historyczne”, 46 (2019), z. 4, s. 837-857.
Zubrzycki Tadeusz, Rzeź galicyjska w r. 1846, Stanisławów 1910.
