Churches and parish buildings in Konopnica from the seventeenth to the twentieth century
Artur Hamryszczak
Ośrodek Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-2578-9971
Hubert Mącik
Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-8508-6768
Abstract
The parish of Konopnica in the Lublin district and the archdeaconry of Lublin dates back to the fourteenth century. It encompassed three villages located next to each other: Konopnica, Radawiec and Uniszowice. At the end of the eighteenth century the parish already had six villages, apart from the above-mentioned ones, Radawczyk, Motycz and Sporniak. It was not until the interwar period that the parish borders were changed; the parish of Motycz was established at the time.
The church was endowed by the authorities of the city of Lublin in 1428. The oldest wooden St Catherine’s church was replaced with a stone church, built on a headland protruding into the river valley and consecrated in 1667. At that time the church was dedicated to the Assumption of the Blessed Virgin Mary, as well as St Catherine.
The neo-Gothic church, designed by Władysław Siennicki and erected in 1904-1906, took the place of the one from the seventeenth century (it was, however, built on a different site from the previous one). The church serves its functions to this day. The decision to build a new church was prompted by an increasing number of parish inhabitants, the poor technical condition of the existing church, and the project of the Kraśnik road, which became the main road from Lublin to Kraśnik. After the new church had been built, the old church of the seventeenth century fell into oblivion and was demolished in the interwar years.
The Konopnica church boasted a sculpture of a Gothic Pietà, which is currently held at the National Museum in Poznań. The sculpture, placed in the high altar, was considered to be miraculous and was worshipped by the local population. Every year on the feast of the Seven Sorrows of Mary (the Friday before Palm Sunday), the Blessed Sacrament was exposed following the celebration of holy mass, during which the faithful were granted an indulgence.
The condition of the parish and the church in Konopnica was described in detail in canonical visitation records. In addition to the church, the parish possessed a presbytery, flats for church servants, a hospital, and outbuildings, such as a coach house, a stable, a pigsty, a granary, and a brewery. The new parish cemetery, which replaced the cemetery located near the church, was opened in the early nineteenth century and is currently in the national register of historic monuments.
Keywords:
Konopnica, Pietà, the parish of Konopnica, the archdeaconry of Lublin, Władysław SienickiReferences
Chachaj J., Rozwój struktur parafialnych na obszarze Lublina do połowy lat 70. XX wieku, w: Lublin. Historia dzielnic w 700. rocznicę lokacji miasta, red. J. Chachaj, H. Mącik, D. Szulc, Lublin 2017, s. 7-22.
Dzieje Lubelszczyzny, t. 3: Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego w średniowieczu, opr. S. Kuraś, Warszawa 1983.
Hamryszczak A., Mącik H., Parafia i kościół w Zemborzycach w XVIII-XIX wieku, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 106 (2016) s. 55-74.
Hamryszczak A., Mącik H., Parafia i kościoły w Abramowicach w XVII-XIX wieku, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 107 (2017) s. 145-166.
Kumor B., „Spis ludności diecezji krakowskiej prymasa M.J. Poniatowskiego z 1787 r.”, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 35 (1977) s. 255-283.
Kołacz-Chmiel M., Elity chłopskie w Polsce w XV-XVI wieku (Rodziny Bąków-Tomczyków i Zegadłów w podlubelskiej wsi Konopnica), „Średniowiecze Polskie i Powszechne”, 7 (2011) s. 186-204.
Księga sądowa podlubelskiej wsi Konopnicy 1521-1555, opr. G. Jawor, M. Kołacz-Chmiel, Lublin 2009.
Mazurczak U., Greckie i łacińskie warianty Piety. Pieta z Konopnicy w Muzeum Narodowym w Poznaniu, w: Lublin w kulturze, kultura w Lublinie. Dziedzictwo kulturowe miasta od średniowiecza do współczesności, red. P. Dymmel, R. Jop, Lublin 2019, s. 242-256.
Miłobędzki A., Architektura polska XVII wieku, Warszawa 1980.
Nadolski B., Orientacja (Conversi ad Dominum), w: Leksykon liturgii, red. B. Nadolski, Poznań 2006, s. 1132.
Rachwał P., Spis ludności parafii Konopnica z 1760 roku, „Przeszłość Demograficzna Polski”, 38 (2016) nr 2, s. 117-133.
Rola A., Historia podlubelskiej wsi Konopnica do połowy XVI wieku, „Rocznik Lubelski”, 39 (2013) s. 9-19.
Słowik K., Konopnica, woj. lubelskie. Studium historyczno-ruralistyczne, Lublin 1991, mps, Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony zabytków w Lublinie, sygn. 2130.
Sochacka A., Własność ziemska w województwie lubelskim w średniowieczu, Lublin 1987.
Szczepaniak J., Spis prepozytów i plebanów diecezji krakowskiej (XVIII w.), Kraków 2008.
Węglin, Szerokie, red. H. Mącik, D. Szulc, J. Chachaj, Lublin 2017.
Szczęch E., Dawny kościół reformatów – obecnie browar – Dąbrowskiego 15 w Lublinie, Lublin 1973, mps, Archiwum WUOZ Lublin.
Trzewik M., Klasztor reformatów w Lublinie, w: Druga szansa zakładów przemysłowych Vetter w Lublinie, red. K. Czerlunczakiewicz, H. Mącik, M. Trzewik, Lublin 2018, s. 15-36.
Urzędnicy województwa lubelskiego XVI-XVIII wieku, red. A. Gąsiorowski, oprac. W. Kiełczewski, W. Urban, Kórnik 1991.
Urzędnicy województw kijowskiego i czernihowskiego XV-XVIII wieku, opr. E. Janas, W. Kłaczewski, Kórnik 2002.
Wnuk A.U., Dzieje parafii Popkowice: 600 lat historii, Urzędów 2004.
Żywicki J., Architektura neogotycka na Lubelszczyźnie, Lublin 1998.
Żywicki J., Urzędnicy: architekci, budowniczowie, inżynierowie cywilni... Ludzie architektury i budownictwa w województwie lubelskim oraz guberni lubelskiej w Królestwie Polskim w latach 1815-1915, Lublin 2010.
Ośrodek Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL https://orcid.org/0000-0002-2578-9971
