Rev. Zygmunt Chmielnicki – a bishop of Żytomierz or an auxiliary bishop in the diocese of Lutsk?
Abstract
Rev. Zygmunt Chmielnicki (1891-1944), a priest of the diocese of Lutsk has a mysterious card from the period of World War II in his biography. Some believe that he was appointed (or consecrated) as bishop of Żytomierz by the ordinary bishop of Lutsk, Adolf Piotr Szelążek. Another hypothesis is, however, more probable: he was Bishop Szelążek’s candidate for an ordinary bishop of Lutsk (after the death of Bishop Stefan Walczykiewicz, 11 May 1940). The following study is devoted to the arguments against the claim that Rev. Chmielnicki was a bishop of Żytomierz (it is improbable), and the work presents the analysis of the reasons why it was more probable that Rev. Chmielnicki was a candidate for the post of auxiliary bishop in Lutsk. After World War II, Bishop Adolf Piotr Szelążek abandoned his attempts to appoint Rev. Zygmunt Chmielnicki as auxiliary bishop due to the fact that his candidate died in KL Gross-Rosen 16 April 1944 and the Easter borderlands of the Republic of Poland, including the whole diocese of Lutsk, were incorporated into the Soviet Union.
Keywords:
Rev. Zygmunt Chmielnicki, the Roman Catholic diocese of Lutsk, the Roman Catholic diocese of Żytomierz, the bishop of Żytomierz, an auxiliary bishop in LutskReferences
Blet Pierre, Pius XII i druga wojna światowa w tajnych archiwach watykańskich, Katowice 2000.
Dębowska Maria, Kościół katolicki na Wołyniu w warunkach okupacji 1939-1945, Rzeszów 2008.
Dębowska Maria, Popek Leon, Duchowieństwo diecezji łuckiej. Ofiary wojny i represji okupantów 1939-1945, Lublin 2010.
Dzwonkowski Roman, Losy duchowieństwa katolickiego w ZSSR 1917-1939. Martyrologium, Lublin 1998.
Karwowska Beniamina Elżbieta, Proces i uwięzienie ks. biskupa Adolfa Piotra Szelążka, w: Kościół w obliczu totalitaryzmów, red. Wojciech Polak i in., Toruń 2010, s. 158-167.
Popek Leon, Diecezja łucka, w: Życie religijne w Polsce pod okupacją 1939-1945. Metropolie wileńska i lwowska, zakony, red. Zygmunt Zieliński, Katowice 1992.
Popek Leon, Diecezja łucka w okresie międzywojennym i podczas II wojny światowej (1918-1944), w: Polacy i Kościół rzymskokatolicki na Wołyniu w latach 1918-1997, red. Leon Popek, Lublin 1999.
Popek Leon, Straty Kościoła rzymskokatolickiego na Wołyniu w latach 1939-1945, w: Polskie Państwo Podziemne na Wołyniu w latach 1939-1944, red. Mieczysław Sawczuk, Leon Popek, Sandomierz 2006.
Rykała Julian, Więźniowie, Heftlingi, Emigranci, Warszawa 1972.
Śliwa Tadeusz, Wojenna „misja” ks. bp. Tomaki, „Niedziela” (wydanie przemyskie), 1997, nr 47-49.
Weiser Piotr, Ksiądz Zygmunt Chmielnicki 1891-1944, Lublin 2001.
dr hab. historii i archiwistyki; emerytowany pracownik Ośrodka Archiwów Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL
https://orcid.org/0000-0003-2694-1012
