The university speeches of Stanisław of Skarbimierz as a source of knowledge about the university and educating academic youth at the beginning of the 15th century in Krakow
Ryszard Skrzyniarz
Instytut Pedagogiki, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-1732-8155
Abstract
Stanisław of Skarbimierz (1365-1431), the first rector of the Academy of Krakow used to give speeches/sermons and collationes during various celebrations and university events such as the election of a new rector, conferring degrees, professors’ funerals, the anniversary of sponsors’ death; he addressed newly appointed rectors, doctors, fellow professors as well as students. He was an excellent observer of the academic life in the medieval Krakow and had specific instructions for each of the mentioned group. He told rectors to care for the interests of the university. Those who received a new degree were recommended to support the development of research for the glory of God and for the good of people. Lecturers were warned against being excessively pride, big-headed and ruining other scientists. Students were given advice on what to do to gain wisdom and knowledge while studying. He denounced their vices and warned that any misconduct could result in their fall and failure to receive an academic title. All these warnings given over six hundred years ago are still apt; nowadays the academic community should also strive to make a university universal, to care for broadening knowledge and developing research as well as contribute to discovering the truth.
Keywords:
Stanisław of Skarbimierz, the Academy of Krakow in the 15th century, speeches/sermons addressed to students, rectors, professorsReferences
Barycz H., Uniwersytet Jagielloński w życiu Narodu Polskiego, Warszawa 1948.
Budkowa Z., Najdawniejsze krakowskie mowy uniwersyteckie, „Sprawozdanie z Czynności i Posiedzeń PAU”, 52 (1951) s. 570-575.
Górski W., W poszukiwaniu pełnej prawdy. Miejsce i rola wydziału teologicznego w uniwersytecie, Warszawa 2003.
Kowalczyk M., Krakowskie mowy uniwersyteckie z pierwszej połowy XV wieku, Wrocław 1970.
Kowalczyk M., Mowy i kazania uniwersyteckie Łukasza z Wielkiego Koźmina, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”, 12 (1960) nr 2, s. 7-20.
Kowalczyk M., Mowy uniwersyteckie Bartłomieja z Jasła, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”, 15 (1963) nr 1-2, s. 23-32.
Kozłowska-Budkowa Z., Stanisława ze Skarbimierza mowa o złych studentach, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”, 15 (1963) nr 1-2, s. 11-21.
Krawiec A., Seksualność w średniowiecznej Polsce, Poznań 2000.
Możdżeń S. I., Historia wychowania do 1795, Sandomierz 2006.
O uniwersytecie. Wykłady otwarte: imienia ojca profesora Mieczysława A. Krąpca OP, red. M. Nawracała-Urban, Lublin 2014.
Panuś K., Zarys historii kaznodziejstwa w Kościele katolickim, cz. 2, Kaznodziejstwo w Polsce. Od średniowiecza do baroku, Kraków 2001.
Ptaśnik J., Życie żaków krakowskich, Lwów 1934.
Sakowicz E., Uniwersytet katolicki. Teksty – bibliografia – dokumenty, Lublin 2012.
Skrzyniarz R., „Kazania świętokrzyskie” a duszpasterstwo benedyktynów łysogórskich w średniowieczu, w: Klasztor na Świętym Krzyżu w polskiej kulturze narodowej, red. D. Olszewski, R. Gryz, Kielce 2000, s. 71-84.
Skrzyniarz R., „Kazania świętokrzyskie”. Przepowiadanie w XIII wieku, Lublin 2001.
Skrzyniarz R., Duszpasterstwo zakonów na terenie Małopolski w średniowieczu, w: Kościół katolicki w Małopolsce w średniowieczu i we wczesnym okresie nowożytnym, red. W. Kowalski, J. Muszyńska, Kielce 2001, s. 167-191.
Skrzyniarz R., Średniowieczne kaznodziejstwo bożogrobców, w: Ecclesia et civitas. Kościół i życie religijne w mieście średniowiecznym, Warszawa 2002, s. 463-472.
Stanisław ze Skarbimierza, Mowy wybrane o mądrości, oprac. M. Korolko, Kraków 1997.
Stanisław ze Skarbimierza, Trzy mowy rekomendacyjne, wyd. R. Tatarzyński, „Przegląd Tomistyczny”, 6-7 (1997) s. 349-384.
Subała-Tokarska Z., Tokarski Z., Uniwersytety w Polsce. Rys historyczny, Warszawa 1972.
Vetulani A., Początki najstarszych wszechnic środkowoeuropejskich, Wrocław 1970.
Wolny J., Kaznodziejstwo, w: Dzieje teologii katolickiej w Polsce, t. 1, Średniowiecze, red. M. Rechowicz, Lublin 1974, s. 273-308.
Wyrozumski J., Z najstarszych dziejów Uniwersytetu Lubelskiego. Szkice, Kraków 1996.
Zawadzki R. M., Stanisław ze Skarbimierza, w: Polski słownik biograficzny, t. 42, Warszawa-Kraków 2003, s. 76-80.
Instytut Pedagogiki, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
dr hab. prof. KUL; kierownik Katedry Biografi styki Pedagogicznej, Instytut Pedagogiki, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
https://orcid.org/0000-0002-1732-8155
