Generosity of the clergy and Church (parochial) contributions to the Caritas association of the Tarnów diocese over the years 1939-1945
Jerzy Gapys
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach , Polandhttps://orcid.org/0000-0003-0097-0771
Abstract
After the initial destabilization of the Church’s charitable actions in the Tarnów diocese (subsidies from the curia, personal donations by priests and the faithful from the parish) to Caritas (mainly its headquarters), a marked increase in donations to Caritas in Tarnów were observed from 1942. The action of parochial donations (cash, in-kind contributions) for the Caritas headquarters was the largest one. During the years 1942-1944, cash and in-kind contributions were donated by approx. 30 parishes (approx. 30%), which were located in 15 deaneries (52%). In total, PLN 351,445 was donated, mainly from the parishes in the central and western zones of the Tarnów diocese. The generosity of the clergy from their personal income (iura stolae) culminated in 1944, when over 480 priests (compared to 88 in 1940) transferred over PLN 320,000 to Caritas. Financial and material support, as well as donations from the faithful to parochial Caritas branches, did not acquire a universal character, with just isolated cases being recorded in the Tarnów diocese. Locally, however, these funds were the basis of the Caritas’ branches’ budgets, sometimes even accounting for ¾ of their income. The subsidies from the Tarnów curia, thanks to the financial policy of Bishop Komar, constituted the most important item in the Caritas budget. By 1944, the curia had donated PLN 2,472,000. It was almost 60% of the total income of the Association, and more than 78% of all donations from the Church to the Association.
Keywords:
World War II, Catholic church, Tarnów diocese, CaritasReferences
Aleksandrowicz P., Diecezja siedlecka czyli podlaska w 150 rocznicę erekcji (1818 1968). Przyczynki i materiały do dziejów Diecezji Siedleckiej czyli Podlaskiej, Siedlce 1971.
Dzieje diecezji tarnowskiej Instytucje i wydarzenia, t. 2: Instytucje i wydarzenia, red. A. Gąsior, J. Królikowski, Tarnów 2012.
Fijałkowski Z., Kościół katolicki na ziemiach polskich w latach okupacji hitlerowskiej, Warszawa 1983.
Gapys J., „Caritas” w diecezji kieleckiej w latach II wojny światowej, w: Dobroczynność i pomoc społeczna na ziemiach polskich w XIX i XX i na początku XXI wieku, t. 2, red. M. i M. Przeniosło, Kielce 2010, s. 173-189.
Gapys J., Działalność charytatywna duchowieństwa diecezjalnego w Generalnym Gu-bernatorstwie 1939-1945, Kielce 2012.
Gretkowski A., Katolicyzm społeczny na przykładzie działalności charytatywno-społecznej w diecezji płockiej w I połowie XX wieku, Płock 2001.
Historia katolicyzmu społecznego w Polsce 1832-1939, red. Cz. Strzeszewski, R. Bender, K. Turowski, Warszawa 1981.
Kępski C., Idea miłosierdzia a dobroczynność i opieka, Lublin 2002.
Kroll B., Rada Główna Opiekuńcza 1939-1945, Warszawa 1985.
Kumor B., Diecezja Tarnowska i jej stan w 1939 r. Zarząd i organizacja diecezji. Duchowieństwo 1939-1945, w: Życie religijne w Polsce pod okupacją hitlerowską 1939-1945, red. Z. Zieliński, Warszawa 1982, s. 253-267.
Kumor B., Historia Kościoła, cz. 8: Czasy współczesne 1914-1992. Kościół katolicki w okresie systemów totalitarnych i odnowy soborowej, zniewolenie Kościołów wschodnich, sekularyzacja i rozdrobnienie Kościołów i wspólnot protestanckich, Lu¬blin 1995.
Kurlenda P., Działalność dobroczynna Kościoła katolickiego w Wielkopolsce i na Pomorzu w latach 1919-1939, Toruń 2001.
Leś E., Od filantropii do pomocniczości. Studium porównawcze rozwoju i działalności organizacji społecznych, Warszawa 2000.
Madajczyk C., Generalna Gubernia w planach hitlerowskich. Studia, Warszawa 1961.
Majka J., Chrześcijańska myśl i ruch charytatywny, w: Historia katolicyzmu społecznego w Polsce 1832-1939, red. Cz. Strzeszewski, R. Bender, K. Turowski, Warszawa 1981, s. 257-329.
Majka J., Kościelna działalność dobroczynna w Polsce w XIX i pierwszej połowie XX wieku, „Zeszyty Naukowe KUL”, 9 (1966) nr 1-2, s. 117-137. (Crossref)
Podgórski M., Powstanie i pierwsze lata działalności Caritas diecezji tarnowskiej, w: Misericors – 75 lat działalności Caritas diecezji tarnowskiej, red. P. Grzanka, Tar¬nów 2012, s. 271-281.
Podstołowicz R., Grzanka P., Wczoraj i dziś Caritas diecezji tarnowskiej, w: Misericors – 75 lat działalności Caritas diecezji tarnowskiej, red. P. Grzanka, Tarnów 2012.
Smoliński S., Rozwój detalicznych cen wolnorynkowych w Krakowie w latach w 1939-1946, „Rocznik Akademii Handlu w Poznaniu”, (1946/1947) s. 184-209.
Smoliński S., Przyczynek do zagadnienia wyżywienia miejskiej ludności polskiej w b. Generalnym Gubernatorstwie na tle ówczesnych warunków pracy i płacy, „Rocznik Akademii Handlowej w Poznaniu”, (1949/1950) s. 33-106.
Sugier E., Odpowiedzialność Kościoła za ubogich i chorych w świetle kościelnego prawodawstwa partykularnego w Polsce międzywojennej, Koszalin 2001.
Wilk S., Episkopat Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1992.
Wójcik W., Ze studiów nad synodami polskimi, Lublin 1982.
Wójtowicz S., Związek „Caritas” Diecezji Tarnowskiej w służbie bliźnim w latach 1939- 1950, w: Dzieje diecezji tarnowskiej Instytucje i wydarzenia, t. 2, red. A. Gąsior, J. Królikowski, Tarnów 2012.
Życie religijne w Polsce pod okupacją hitlerowską 1939-1945, red. Z. Zieliński, Warszawa 1982
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach https://orcid.org/0000-0003-0097-0771
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
