Fyodor Sologub’s Poetic Angelology: Introduction
Ewa STAWINOGA
Katedra Literaturoznawstwa Słowiańskiego, Instytut Językoznawstwa i Literaturoznawstwa, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Pl. Marii Curie-Skłodowskiej 4A, 20-031 Lublin, Poland , PolandAbstract
The article is a proposal of a fresh outlook upon the works of a Russian modernist poet, Fyodor Sologub, the author of the famous The Little Demon (1905) and numerous poems of blasphemous character. The scholarly research focuses on his poetic angelology—his works devoted to the figure of an angel, which have not been investigated so far and are not very well known. In the effect of conducted analyses it was established that the motif of an angel is inherent in the image of the world as a whole created by the poet and in his anthropological thought, which includes the myth of human prehistory, of the lost Paradise, and the human search for the way back there. In Sologub’s poetry, angels are connected with the sphere of the sacred and they evoke a circle of positive values: beauty, purity, kindness, mildness, but also, at the same time, power and might. They are intermediary beings, playing the mediating role; they appear as God’s emissaries, who reveal the Creator’s care of human beings, acting as their defenders, advisors, teachers, spiritual guides, and friends. In addition, angels represent and express the human longing for Heaven and the desire to return to Eden, to the world of values.
Keywords:
Russian modernism, Fyodor Sologub’s poetry, angel, angelophany, poetic angelology, mediation, longing for Heaven, Christian valuesReferences
Al'tman, Moisey. Razgovory s Vyacheslavom Ivanovym. Sankt-Peterburg: Inapress, 1995.
Anufriyeva, Natal'ya. “Apokalipticheskiy obraz Mikhaila Arkhangela v russkoy traditsii i otrazheniye yego v ikonografii nizhnetagil'skoy rukopisi.” Vestnik Yekaterinburgskoy dukhovnoy seminarii, no. 2 (10) (2015): 51–64.
Benedykt XVI. Milczenie i słowo drogą ewangelizacji (Orędzie Benedykta XVI na Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu 2012), The Holy See. https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/messages/communications/documents/hf_ben-xvi_mes_20120124_46th-world-communications-day.html.
Bogdanova, Olga A. and Anastasiya G. Gacheva, eds. Novozavetnyye obrazy i syuzhety v kul'ture russkogo modernizma. Moskva: Indrik, 2018.
Botsyanovskiy, Vladimir. “Zapisi razgovorov s Fedorom Sologubom (1921-1922).” Edited by Margarita Pavlova. Russkaya literatura, no. 2 (2019): 159–69.
Burnham, Sophy. Księga aniołów. Rozważania o aniołach wczoraj i dziś oraz autentyczne opowieści o tym, w jaki sposób wpływają na nasze życie. Translated by Dagmara Chojnacka and Mirosław Jabłoński. Poznań: Zysk i S-ka, 1996.
Cymborska-Leboda, Maria. “‘Poeta vozvratnyy put' v Ray’: rayskiy tekst v russkoy poezii pervoy poloviny XX veka.” In Aktual'nyye problemy i perspektivy rusistiki. Edited by Zhoan Kastel'vi, Andrey Zaynul'dinov, Ivan Garsiya, and Mark Ruis-Sorril'ya. Barcelona: Trialba Ediciones, 2018.
Davidson, Gustav. Słownik aniołów, w tym aniołów upadłych. Translated by Janusz Ruszkowski. Poznań: Zysk i S-ka, 1998.
Dikman, Minna. “Poeticheskoye tvorchestvo Fedora Sologuba.” In Fedor Sologub, Stikhotvoreniya. Leningrad: Izdatel'stvo Sovetskiy pisatel', 1979.
Dobiash-Rozhdestvenskaya Ol'ga. Kul't svyatogo Mikhaila v latinskom srednevekov'ye. Petrograd: Ekonomicheskaya Tipo-Litografiya, 1917.
Dzhusoyeva, Yelena N., et al., eds. Poet i Bibliya. Materialy dokladov VIII Mezhdunarodnoy nauchnoy konferentsii 19-21 aprelya 2005. Sankt-Peterburg: Filologicheskiy Fakul'tet SPBGU, 2006.
Glaeser, Zygfryd. “Teologia między słowem a milczeniem.” Sympozjum 23, no. 1 (36) (2019): 31–60.
Gozdek, Agnieszka. Kobiety mityczne w poezji Walerija Briusowa: Dialog z tradycją. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2017.
—–—. Topika mityczna: Figury miejsca w twórczości Fiodora Sołoguba. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2006.
Grzybkowska, Dobrosława. “Trzej archaniołowie we współczesnych tekstach kultury.” In Anioł w literaturze i kulturze. Vol. 2. Edited by Jolanta Ługowska. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut and Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2005.
Guili, Rozmari. Entsiklopediya angelov. Translated by Yurij R. Sokolov. Moskva: Veche, 2008.
Jeanguenin, Gilles. Święty Michał Archanioł. Translated by Gustaw Kania. Warszawa: Promic, 2012.
Kość, Katarzyna. “Motyw anioła śmierci w niektórych koncepcjach pozachrześcijańskich.” Literatura Ludowa, no. 6 (40) (2005): 51–61.
Krzan, Katarzyna. “Posłańcy Boskiego milczenia”: Przewodnik po świecie aniołów. Będzin: Wydawnictwo internetowe e-bookowo.pl, 2008.
Kuznetsov, Sergey. Bol'shoy tolkovyy slovar'russkogo yazyka. Sankt-Peterburg: Norint, 2000.
Läpple, Alfred. Aniołowie. Translated by Jacek Jurczyński. Kraków: Wydawnictwo M, 2010.
Marcel, Gabriel. Homo viator: Wstęp do metafizyki nadziei. Translated by Piotr Lubicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1984.
Mayzul's, Mikhail. “‘Demonom Sokrushniche’: Arkhangelmikhail kak ekzortsist v kul'ture srednevekovoy Rusi.” Rossiya XXI, no. 5 (2009): 122–57.
Miller, Joel. Aniołowie: Ich moc i obecność w naszym życiu. Translated by Łukasz Malczak. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2013.
Panteghini, Giacomo. Aniołowie i demony: Powrót tego, co niewidzialne. Translated by Bruno Gancarz. Kraków: Bratni Zew; Wydawnictwo Franciszkanów, 2001.
Pavlova, Margarita. Pisatel'-inspektor: Fedor Sologub i F.K. Teternikov. Moskva: Novoye literaturnoye obozreniye, 2007.
Pavlova, “V poiskakh Ariadny. Ranneye poeticheskoye tvorchestvo Fedora Sologuba.” In Fiodor Sologub, Polnoye sobraniye stikhotvoreniy i poem v trekh tomakh. Vol. 1. Stikhotvoreniya i poemy 1877–1892. Edited by Margarita Pavlova. Sankt-Peterburg: Nauka, 2012.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. Edited by Polish biblical scholars, on the initiative of the Tyniec Benedictines. Poznań and Warszawa: Pallottinum, 1990.
Pleșu, Andrei. O aniołach. Translated by Tomasz Klimkowski. Kraków: Humanitas, 2003.
Przybyszewski, Sebastian. “Mówić, milcząc: Nie milczeć, nie mówiąc.” Prace językoznawcze, no. 14 (2012): 235–46.
Pseudo-Dionizy. Hierarchia niebiańska: Hierarchia kościelna. Translated by Maria Dzielska. Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 1999.
Pushkin, Aleksandr. “Prorok.” In Pushkin, Polnoye sobraniye sochineniy v desyati tomakh. Vol. 2. Stikhotvoreniya 1820–1826, «Nauka», Leningrad 1977.
Rosiński, Franciszek. “Aniołowie w apokryfach Nowego Testamentu.” In Anioł w literaturze i kulturze. Vol. 3. Edited by Jolanta Ługowska. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut and Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2006.
Rosiński, Franciszek. “Aniołowie w Nowym Testamencie.” In Anioł w literaturze i kulturze. Vol. 2. Edited by Jolanta Ługowska. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut and Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2005.
Rosiński, Franciszek. “Koncepcja aniołów w Starym Testamencie.” In Anioł w literaturze i kulturze. Vol. 1. Edited by Jolanta Ługowska and Jacek Skawiński. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut and Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe 2004.
Skoczylas, Henryk. “Kult św. Michała Archanioła.” In Aniołowie i demony. Edited by Jarosław M. Popławski Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2007.
Sologub, Fiodor. “Angel blagogo molchaniya.” In Sologub, Polnoye sobraniye stikhotvoreniy i poemy v trekh tomakh. Vol. 2, Book 2. Stikhotvoreniya i poemy 1900-1913. Edited by Tatjana Misnikevich and Aleksandr Lavrov. Sankt-Peterburg: Nauka, 2014.
Sologub, Fiodor. “Angel mechty polunochnoy.” In Sologub, Polnoye sobraniye stikhotvoreniy i poemy v trekh tomakh. Vol. 2, Book 1. Stikhotvoreniya i poemy 1893–1899. Edited by Tatjana Misnikevich and Aleksandr V. Lavrov. Sankt-Peterburg: Nauka, 2014.
Sologub, Fiodor. “Angel snow nevidennykh.” In Sologub, Polnoye sobraniye stikhotvoreniy i poemy v trekh tomakh. Vol. 2, Book 1. Stikhotvoreniya i poemy 1893–1899. Edited by Tatjana Misnikevich and Aleksandr V. Lavrov. Sankt-Peterburg: Nauka, 2014.
Sologub, Fiodor. “Angel tikhiy i prekrasnyy.” In Sologub, Polnoye sobraniye stikhotvoreniy i poem v trekh tomakh. Vol. 1. Stikhotvoreniya i poemy 1877–1892. Edited by Margarita Pavlova. Sankt-Peterburg: Nauka, 2012.
Sologub, Fiodor. “Belyy angel nado mnoyu.” In Sologub, Polnoye sobraniye stikhotvoreniy i poemy v trekh tomakh. Vol. 2, Book 1. Stikhotvoreniya i poemy 1893–1899. Edited by Tatjana Misnikevich and Aleksandr V. Lavrov. Sankt-Peterburg: Nauka, 2014.
Sologub, Fiodor. “Bespredelnoyu toskoyu…” In Sologub, Polnoye sobraniye stikhotvoreniy v trekh tomakh. Vol. 3. Stikhotvoreniya i poemy 1914–1927. Edited by Margarita Pavlova. Sankt-Peterburg: Nauka, 2020.
Sologub, Fiodor. “Lunnaya kolybelnaya.” In Sologub, Polnoye sobraniye stikhotvoreniy i poemy v trekh tomakh. Vol. 2, Book 2. Stikhotvoreniya i poemy 1900-1913. Edited by Tatjana Misnikevich and Aleksandr Lavrov. Sankt-Peterburg: Nauka, 2014.
Sologub, Fiodor. “Malchik spal, i angel naklonilsya.” In Sologub, Polnoye sobraniye stikhotvoreniy i poemy v trekh tomakh. Vol. 2, Book 1. Stikhotvoreniya i poemy 1893–1899. Edited by Tatjana Misnikevich and Aleksandr V. Lavrov. Sankt-Peterburg: Nauka, 2014.
Sologub, Fiodor. “Mechta.” In Sologub, Polnoye sobraniye stikhotvoreniy i poem v trekh tomakh. Vol. 1. Stikhotvoreniya i poemy 1877–1892. Edited by Margarita Pavlova. Sankt-Peterburg: Nauka, 2012.
Sologub, Fiodor. “Moj angel budushcheye znayet…” In Sologub, Polnoye sobraniye stikhotvoreniy v trekh tomakh. Vol. 3. Stikhotvoreniya i poemy 1914–1927. Edited by Margarita Pavlova. Sankt-Peterburg: Nauka, 2020.
Sologub, Fiodor. “Pechalnyy angel zemle prines.” In Sologub, Polnoye sobraniye stikhotvoreniy i poemy v trekh tomakh. Vol. 2, Book 2. Stikhotvoreniya i poemy 1900-1913. Edited by Tatjana Misnikevich and Aleksandr Lavrov. Sankt-Peterburg: Nauka, 2014.
Sologub, Fiodor. “Proletal v chas polunochi nebom.” In Sologub, Polnoye sobraniye stikhotvoreniy i poem v trekh tomakh. Vol. 1. Stikhotvoreniya i poemy 1877–1892. Edited by Margarita Pavlova. Sankt-Peterburg: Nauka, 2012.
Sologub, Fiodor. “Tikhoy lazurnoy dorogoy.” In Sologub, Polnoye sobraniye stikhotvoreniy i poemy v trekh tomakh. Vol. 2, Book 2. Stikhotvoreniya i poemy 1900-1913. Edited by Tatjana Misnikevich and Aleksandr Lavrov. Sankt-Peterburg: Nauka, 2014.
Sologub, Fiodor. “V chas molitvy polunochnoy.” In Sologub, Polnoye sobraniye stikhotvoreniy i poem v trekh tomakh. Vol. 1. Stikhotvoreniya i poemy 1877–1892. Edited by Margarita Pavlova. Sankt-Peterburg: Nauka, 2012.
Stanzione, Marcello. Siedmiu archaniołów: Historia zapomnianego kultu. Translated by Joanna Ganobis. Kraków: Wydawnictwo Esprit, 2016.
Stawinoga, Ewa. “Fiodor Sołogub: Pomiędzy Bogiem a diabłem; Wprowadzenie do badań.” Slavia Orientalis, no. 2 (2019): 337–55.
Stawinoga, Ewa. “Poeta jako homo viator: O egzystencjalnej i duchowej drodze Fiodora Sołoguba.” Slavia Orientalis, no. 4 (2022): 705–29.
Stawinoga, Ewa. “‘Uż chrama bożjego biegu ja…’ Fiodor Sołogub: Od poety religijnego do bogoburcy.” Slavia Orientalis, no. 1 (2021): 43–64.
Stępień, Tomasz. Doktor anielski o aniołach. Warszawa and Marki: Towarzystwo Powściągliwość i Praca, 2014.
Tychinskaya, Polina. “Drevneyshiye Izobrazheniya arkhangela Mikhaila – groznykh sil voyevody.” Izvestiya Rossiyskogo gosudarstvennogo pedagogicheskogo universiteta im. A. I. Gertsena, no. 133 (2012): 164–75.
Verche, Dorin. Arkhangely: Kak rabotat' s nimi v povsednevnoy zhizni. Translated by Yuliya Kupatadze. Moskva: Izdatel'stvo Sofiya, 2011.
Katedra Literaturoznawstwa Słowiańskiego, Instytut Językoznawstwa i Literaturoznawstwa, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Pl. Marii Curie-Skłodowskiej 4A, 20-031 Lublin, Poland
