Expectation as a Stimulus for Action: An Analysis Based on Journalists’ Reports on Societies in Wartime
Karolina SZCZEŚNIAK
Maria Curie-Skłodowska University , Polandhttps://orcid.org/0000-0003-1118-0273
Abstract
In the present article, the concept of expectation is used as the point of departure for a closer scrutiny of its multidimensional manifestations. The object of analysis is the attitudes and behaviors characteristic of a wartime society which are a stimulating factor in the rise of new communities and new forms of social activity. The issues in question are discussed on two semantic planes: that of the experienced time and that of the future-anticipating activity. The study of relevant phenomena shows that a frequent response to unfulfilled expectations (or to ones that can hardly be fulfilled) is starting a new, demanding activity and meeting new challenges which call for transgressive measures. The paper describes the sociological, cultural, and philosophical aspects of the phenomenon of expectation, on the one hand, and of actions aimed at overcoming helplessness, on the other. The analysis is conducted in reference to journalists’ reports on wars of the turn of the 21st century: the Balkan War of the 1990s (Wojciech Tochman’s Jakbyś kamień jadła, Wydawnictwo Pogranicze, 2002), the Syrian civil war (the Polish translation of Mike Thomson’s Syria’s Secret Library: Reading and Redemption in a Town under Siege, PublicAffairs, 2019), and the war in Ukraine (Jakub Maciejewski’s Wojna: Reportaż z Ukrainy, Biały Kruk, 2022).
Keywords:
expectation, awaiting, action, time, value, community, hope, war, reportageReferences
Bartmiński, Jerzy. Językowe podstawy obrazu świata. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2012.
Beckett, Samuel. Czekając na Godota. Translated by Antoni Libera. Warszawa: PIW, 1994.
Caillois, Roger. Żywioł i ład. Translated by Anna Tatarkiewicz. Warszawa: PIW, 1973.
Chrobak, Stanisław. “Nadzieja jako dynamizm rozwoju i egzystencji człowieka.” Seminare, no. 25 (2008): 329–40.
Durkheim, Émile. O podziale pracy społecznej. Translated by Krzysztof Wakar. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
Fraser, Julius Thomas. Time as Conflict: A Scientific and Humanistic Study. Basel: Birkhäuser, 1978.
Fraser, Julius Thomas. The Voices of Time: A Cooperative Survey of Man’s Views of Time as Expressed by the Sciences and by the Humanities. New York: George Braziller, 1966.
Heszem, Irena. Psychologia stresu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020.
Jarnicki, Damian. “Ukraina czasu inwazji – wyzwania bezpieczeństwa i ‘codzienności.’” Studia Administracji i Bezpieczeństwa, no. 15 (2023): 247–72.
Maciejewski, Jakub. Wojna: Reportaż z Ukrainy. Kraków: Biały Kruk, 2022.
Marwick, Arthur. War and Social Change in the Twentieth Century: A Comparative Study of Britain, France, Germany, Russia and the United States. London: MacMillan, 1974.
McCarthy, John D., and Mayer N. Zald. “Resource Mobilization and Social Movements: A Partial Theory.” American Journal of Sociology 82, no. 6 (1977): 1212–41.
Norwid, Cyprian Kamil. “Do Bronisława Z.” In Norwid, Pisma wybrane. Edited by Juliusz W. Gomulicki. Vol. 1. Wiersze. Warszawa: PIW, 1983.
Ossowski, Stanisław. “Z nastrojów manichejskich.” In Ossowski, Dzieła. Vol. 3. Warszawa: PWN, 1967.
Plokhy, Serhii. Rosja-Ukraina: Największe starcie XXI wieku. Translated by Arkadiusz Bugaj. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2024.
Potulski, Jakub. “Émile Durkheim o państwie i polityce – socjologia i problemy transformacji społecznej.” Miscellanea Antropologica et Sociologica 21, no. 1 (2020): 76–95.
Powszechna Encyklopedia Filozofii. Edited by Andrzej Maryniarczyk et al. Vol 3, s.v. “Filozofia sztuki” (by Henryk Kiereś). Lublin: Polskie Towarzystwo św. Tomasza z Akwinu, 2002.
Putnam, Robert D. Kapitał społeczny i demokracja lokalna. Translated by Jerzy Szacki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
Puzynina, Jadwiga. Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2013.
Rubenstein, Richard L. After Auschwitz: Radical Ideology and Contemporary Judaism. Indianapolis, New York and Kansas City: The Bobbs-Merrill Company, 1966.
Rubenstein, Richard L. The Age of Triage: Fear and Hope in an Overcrowded World. Boston: Beacon Press, 1983.
Rubenstein, Richard L. The Cunning of History. New York: Harper & Row, 1978.
Siciński, Andrzej. Dziś i jutro kultury polskiej. Warszawa: Książka i Wiedza, 1975.
Staniszkis, Jadwiga. “Polityka postkomunistycznej instytucjonalizacji w perspektywie historycznej.” In Ludzie i instytucje: Stawanie się ładu społecznego; Pamiętnik IX Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego. Edited by Antoni Sułek, Józef Styk, and Irena Machaj. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1995.
Szcześniak, Karolina. Między reportażem a literaturą: Twórczość Wojciecha Tochmana. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2016.
Sztompka, Piotr. Trauma wielkiej zmiany: Społeczne koszty transformacji. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2000.
Tarkowska, Elżbieta. Czas w społeczeństwie: Problemy, tradycje, kierunki badań. Wrocław: Wydawnictwo PAN Ossolineum, 1987.
Tarkowska, Elżbieta. Czas w życiu Polaków: Wyniki badań, hipotezy, impresje. Warszawa: Wydawnictwo IFS PAN, 1992.
Tischner, Józef. “Homo sovieticus.” In Tischner, “Etyka solidarności” oraz “Homo soviecus.” Kraków: Wydawnictwo Znak, 1992.
Thomson, Mike. Biblioteka w oblężonym mieście: O wojnie w Syrii i odzyskanej nadziei. Translated by Andrzej Homańczyk. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2020.
Toal, Gerald, and Carl T. Dahlman. Bosnia Remade: Ethnic Cleansing and Its Reversal. Oxford: Oxford University Press, 2011.
Tochman, Wojciech. Jakbyś kamień jadła. Sejny: Wydawnictwo Pogranicze, 2002.
Tönnies, Ferdinand. Wspólnota i społeczeństwo. Translated by Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
Vulliamy, Ed. Wojna umarła, niech żyje wojna: Bośniackie rozrachnuki. Translated by Janusz Ochab. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2022.
Zdanowski, Jerzy. Bliski Wschód: Od imperium osmańskiego do współczesności. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2018.
