Hermeneutyka osoby w myśli Karola Wojtyły – Jana Pawła II
Grzegorz BARTH
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-2590-0182
Abstrakt
Artykuł podejmuje refleksję nad hermeneutyką osoby jako narzędziem analizy sensu ludzkiej egzystencji, opierając się na badaniu czynników kształtujących tożsamość człowieka w kontekście filozofii Karola Wojtyły. Głównym problemem badawczym jest pytanie o wpływ procesu interpretacji na kształtowanie tożsamości oraz rozumienie osoby ludzkiej. W analizie zastosowano metodę filozoficzną, czerpiąc z dorobku hermeneutycznego Martina Heideggera i Hansa-Georga Gadamera oraz z personalizmu Karola Wojtyły. Główna uwaga skupia się na hermeneutyce czynu i ontologii działania, co pozwala wydobyć znaczenie działania jako fundamentu tożsamości i odpowiedzialności osoby. Przeprowadzona analiza wskazuje, że egzystencja człowieka opiera się na nieustannym procesie interpretacji, zakorzenionym w doświadczeniach osobistych i dialogu z innymi. Hermeneutyka wyrasta z dynamiki relacji między subiektywnym doświadczeniem a obiektywną rzeczywistością. W myśli Wojtyły należy dostrzec rolę transcendencji działania, wolności i odpowiedzialności jako wyrazu autentycznego samospełnienia osoby. Ponadto personalizm komunijny ukazuje tożsamość osoby poprzez relacje międzyosobowe, hermeneutyka chrystologiczna wskazuje zaś na Jezusa Chrystusa jako kluczowy punkt odniesienia dla rozumienia godności i powołania człowieka. Dalsze badania mogą skupić się na pogłębionej analizie hermeneutyki relacji międzyosobowych, roli edukacji w procesie formacji osoby oraz na znaczeniu wymiaru chrystologicznego w kształtowaniu współczesnej antropologii filozoficznej.
Słowa kluczowe:
personalizm, hermeneutyka, osoba, Karol Wojtyła, podmiotBibliografia
Barth, Grzegorz. Hermeneutyka osoby. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013.
Barth, Grzegorz. “O hermeneutyce relacji: Wokół personalistycznych inspiracji Karola Wojtyły.” In Osoba. Wspólnota. Wartości: Personalizm Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Edited by Agnieszka Lekka-Kowalik, Grzegorz Barth, Krzysztof Guzowski, and Bartłomiej Sipiński. Lublin: Instytut Jana Pawła II KUL and Wydawnictwo KUL, 2021.
Bartnik, Czesław S. Dogmatyka katolicka. Vol. 1, Lublin: Wydawnictwo KUL, 1999.
Bartnik, Czesław S. Hermeneutyka personalistyczna. Lublin: Polihymnia, 1994.
Bernasiewicz, Wojciech. “Osoba, prawda i objawienie w filozofii Luigiego Pareysona.” Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 38, no. 1 (2005): 131–51.
Chudy, Wojciech. Pedagogia godności: Elementy etyki personalistycznej. Edited by Anna Szudra. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2009.
Franz, Albert, Wolgang Baum, and Karsten Kreutzer, eds. Lexikon philosophischer Grundbegriffe der Theologie, s.v. “Symbol” (by Marcello Neri and Karsten Kreutzer). Freiburg, Basel and Wien: Herder, 2007.
Gadamer, Hans-Georg. Prawda i metoda: Zarys hermeneutyki filozoficznej. Translated by Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
Galarowicz, Jan. Człowiek jest osobą: Podstawy antropologii filozoficznej Karola Wojtyły. Kraków: Antyk, 1994.
Grillmeier, Alois. Jesus der Christus im Glauben der Kirche. Vol. 1. Von der Apostolischen Zeit bis zum Konzil von Chalcedon. Freiburg im Breisgau, Basel and Wien: Herder, 2004.
Grygiel, Stanisław. “Hermeneutyka czynu oraz nowy model świadomości.” Analecta Cracoviensia 5–6 (1973–1974): 139–51.
Jan Paweł II. Encyclical Letter Redemptor hominis. The Holy See. www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_04031979_redemptor-hominis.html.
Jan Paweł II. “Przyszłość człowieka to sam człowiek.” Homily during the Holy Mass in Monte Sameiro, May 15, 1982. In Rodzina w nauczaniu Jana Pawła II: Antologia wypowiedzi. Edited by Józef Żukowicz. Kraków: WAM, 1990.
Półtawski, Andrzej. “Nowość a tradycyjność filozofii Karola Wojtyły.” In Półtawski, Realizm fenomenologii: Husserl – Ingarden – Stein – Wojtyła; Odczyty i rozprawy. Toruń: Wydawnictwo Rolewski, 2000.
Ricoeur, Paul. Egzystencja i hermeneutyka: Rozprawy o metodzie. Translated by Stanisław Cichowicz. Warszawa: Pax, 1975.
Ricoeur, Paul. The Rule of Metaphor: Multi-Disciplinary Studies of the Creation of Meaning in Language. Translated by Robert Czerny. Toronto: University of Toronto Press, 1977.
Rynio, Alina. “Atrakcyjność wychowania chrześcijańskiego.” In Wychowanie chrześcijańskie: Między tradycją a współczesnością. Edited by Alina Rynio. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2007.
Schmitz, Kenneth. W sercu ludzkiego dramatu: Antropologia filozoficzna Karola Wojtyły – Papieża Jana Pawła II. Translated by Wojciech Buchner. Kraków: Wydawnictwo M and Instytut Tertio Millennio, 1997.
Scola, Angelo. Doświadczenie człowieka: U źródeł nauczania Jana Pawła II. Translated by Patrycja Mikulska. Lublin: Instytut Jana Pawła II KUL, 2010.
Stępień, Antoni B. “Fenomenologia tomizująca w książce Osoba i czyn.” Analecta Cracoviensia 5–6 (1973–1974): 153–157.
Stępień, Antoni B. “Rola doświadczenia w punkcie wyjścia metafizyki.” Zeszyty Naukowe KUL 17 (1974): 29–37.
Styczeń, Tadeusz. “Metoda antropologii filozoficznej w Osobie i czynie.” Analecta Cracoviensia 5–6 (1973–1974): 107–15.
Wierciński, Andrzej. “A Healing Journey toward Oneself: Paul Ricoeur’s Narrative Turn in the Hermeneutics Education.” Ethics in Progress 1, no. 1 (2010): 31-41.
Wierciński, Andrzej. “Paula Ricoeura antropologiczna hermeneutyka osoby jako l’homme capable.” Analiza i Egzystencja, no. 19 (2012): 161–76.
Wojtyła, Karol. “Osoba i czyn.” In Wojtyła, “Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2000.
Wojtyła, Karol. “Osoba: podmiot i wspólnota.” Roczniki Filozoficzne 24, no. 2 (1976): 5–39.
Wojtyła, Karol. “Osobowa struktura samostanowienia.” In Wojtyła, “Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2000.
Wojtyła, Karol. “Podmiotowość i ‘to, co nieredukowalne’ w człowieku.” In Wojtyła, “Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2000.
