Z prawnej problematyki organizacji producentów rolnych – wybrane zagadnienia
Aneta Suchoń
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-5410-7853
Abstrakt
Celem rozważań była próba określenia kształtu prawnego zakładania, uznawania i funkcjonowania organizacji producentów rolnych (ze szczególnym uwzględnieniem zmian regulacji prawnych z 2019 i 2020 r.) oraz ich oceny w kontekście obecnych wyzwań dotyczących gospodarstw i rynków rolnych. Starano się także ustalić, które regulacje prawne stanowią barierę w zakresie zakładania i rozwoju organizacji producentów rolnych oraz wskazać propozycje ich zmiany. Rozważania skoncentrowano przede wszystkim na regulacjach unijnych dotyczących organizacji producentów rolnych (w tym zwłaszcza na rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z 17 grudnia 2013 r. ustanawiających wspólną organizację rynków produktów rolnych) oraz znowelizowanych w 2019 i 2020 r. polskich przepisach. Poruszono zagadnienie europejskiego Zielonego Ładu i strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 oraz „od pola do stołu” opublikowanych w maju 2020 r. przez Komisję Europejską. Do realizacji założeń wynikających z tych unijnych dokumentów mogą przyczynić się właśnie organizacje producentów rolnych, są one również ważne w aspekcie rozwoju gospodarstw i rynków rolnych. W dalszej części rozważań wskazano różnice i podobieństwa pomiędzy organizacjami a grupami producentów rolnych. W konkluzji stwierdzono m.in., że czynnikiem stanowiącym barierę w zakresie uznawania organizacji jest prawdopodobnie m.in. wysoka liczba producentów rolnych konieczna do rejestracji, jak i ilość dostarczanych produktów rolnych. Pozytywnie oceniono zmiany regulacji prawnych, które weszły w życie w maju 2020 r. Pozwalają one na korzystanie także przez organizacje producentów rolnych ze środków unijnych z działania „Tworzenie grup producentów i organizacji producentów” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Na koniec zaproponowano uchwalenie odrębnej ustawy o organizacjach producentów rolnych, regulującej zasady zakładania i funkcjonowania omawianych podmiotów.
Słowa kluczowe:
organizacje producentów rolnych, rynki rolne, spółdzielnie, Wspólna Polityka Rolna, rynek mlekaBibliografia
Bijman, J., Schuurman J., Muradian R. (Eds.) (2016). Cooperatives, Economic Democratization and Rural Development. Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
Busse, C. (2013). Nowa niemiecka ustawa o strukturze rynku rolnego z 2013 r. – rolnicze organizacje producentów i związki branżowe w prawie niemieckim. Przegląd Prawa Rolnego, 1(12), 173-187.
Busse, C. (2020). Quo vadis Agrarorganisationenrecht? – Eine kurze Betrachtung in sechs Kapiteln. W: A. Suchoń (red.), Legal and economic aspect of associations of agricultural producers in the selected countries of the world (s. 106-120). Poznań: Wyd. UAM.
Canfora, I. (2018). Organizzazione dei produttori agricoli, “Digesto discipline Privatistiche, XI aggiornamento UTET”, 355-370.
Del Con,t C., Macé, A. (2020). Les organisations de producteurs en France: état des lieux et réflexions. W: A. Suchoń (red.), Legal and economic aspect of associations of agricultural producers in the selected countries of the world (s. 61-80). Poznań: Wyd. UAM.
Giel, T., Bijman, J., Oorthuizen, J. (Eds.). (2007). Producer organisations and market chains: Facilitating Trajectories of Change in Developing Countries. Wageningen: Wageningen Academic Publishers.
Grosse, T.G. (2000). Polityka regionalna Unii Europejskiej i jej wpływ na rozwój gospodarczy. Przykład Grecji, Wloch, Irlandii i wnioski dla Polski. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Kokocińska, K. (2010). Polityka regionalna w Polsce i w Unii Europejskiej. Poznań: Wyd. UAM.
Le Clerc, L., Bouamra-Mechemache, Z., Duvaleix-Treguer, S., Magdelaine P., Roguet C., You G. (2019). Rôles des organisations de producteurs dans les filières animales: négociation, conseil, commercialisation et création de valeur. Notes et études socio-économiques, 60-79.
Mwambi, M., Bijman, J., Mshenga, P. (2020). Which type of producer organization is (more) inclusive? Dynamics of farmers’ membership and participation in the decision-making process. Annals of Public and Cooperative Economics, 91(2), 213-226. doi: 10.1111/apce.12269
Pastuszka, S. (2012). Polityka regionalna Unii Europejskiej. Cele, narzędzia, efekty. Warszawa: Difin.
Petriccione, G., Solazzo R. (2012). Le Organizzazioni dei produttori nell’agricoltura Italiano. Agriregionieuropa, 8(30), 18-25.
Suchoń, A. (2013). Prawne aspekty zakładania i prowadzenia działalności przez wstępnie uznane grupy oraz organizacje producentów owoców i warzyw. Przegląd Prawa Rolnego, 2, 11-32.
Suchoń, A. (2015). Grupy i organizacje producentów rolnych wobec wyzwań Wspólnej Polityki Rolnej 2014-2020. Studia Iuridica Agraria, 13, 133-150.
Suchoń, A. (2016a). Prawna koncepcja spółdzielni rolniczych. Poznań: Wyd. UAM.
Suchoń, A. (2016b). Funkcjonowanie rynku mleka po likwidacji kwotowania – wybrane aspekty prawne. Studia Iuridica Agraria, 14, 297-313.
Zoeteweij-Turhan, M. (2012). The Role of Producer Organizations on the Dairy Market. Baden-Baden: Nomos.
Źródła online:
ARiMR (a). Działanie 9 Tworzenie grup producentów i organizacji producentów. Pobrano z: https://www.arimr.gov.pl/pomoc-unijna/prow-2014-2020/dzialanie-9-tworzenie-grup-producentow-i-organizacji-producentow-dzialanie-9-prow-2014-2020.html (08.07.2020).
ARiMR (b). Rejestr grup producentów rolnych. Pobrano z: https://www.arimr.gov.pl/grupy-i-organizacje-producentow/rejestry-prowadzone-przez-arimr/rejestr-grup-producentow-rolnych.html (08.07.2020).
FAO. (2010). Producer organisations: Reclaiming opportunities for development. Pobrano z: http://www.fao.org/3/am072e/am072e00.pdf (05.07.2020).
Van Herck, K. (2014). Assessing efficiencies generated by agricultural producer organisations. Pobrano z: https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/97e19ef2-ddb4-43d7-8392-2fc908fab786/language-en (07.07.2020).
Komisja Europejska. (2019). Study of the best ways for producer organisations to be formed, carry out their activities and be supported. Pobrano z: http://real.mtak.hu/105490/1/report-producer-organisations study_en.pdf (29.07.2020).
Komisja Europejska. (2020). Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, strategia „od pola do stołu” na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego. Pobrano z: https://eur-lex.europa.eu/resource.
html?uri=cellar:ea0f9f73-9ab2-11ea-9d2d-01aa75ed71a1.0015.02/DOC_1&format=PDF (24.05.2020).
Ministère de l’Agriculture et de l’Alimentation. (2020). Organisation économique: les organisations de producteurs. Pobrano z: https://agriculture.gouv.fr/organisation-economique-les-organisations-de-producteurs (24.05.2020).
Rondot, P., Collion, M-H. (Eds.). (2001). Agricultural Producer Organizations Their Contribution to Rural Capacity Building and Poverty Reduction. Pobrano z: http://documents.worldbank.org/curated/en/111471468740104722/pdf/multi0page.pdf (20.04.2020).
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Dr hab., prof. UAM, Zakład Prawa Rolnego, Żywnościowego i Ochrony Środowiska, Wydział Prawa i Administracji UAM, Poznań; główne obszary działalności naukowej: prawo rolne, gospodarka nieruchomościami, prawo spółdzielcze, prawo ochrony środowiska, prawo żywnościowe.
https://orcid.org/0000-0002-5410-7853
