Umowa o rekompensatę za uciążliwości składowiska odpadów w kontekście art. 585 Kodeksu spółek handlowych

Katarzyna Maćkowska

Abstrakt

Problem wysypisk śmieci ma charakter nie tylko ekologiczny, ale również społeczny. Współcześnie funkcjonujące siedliska ludzkie nie są w stanie poradzić sobie z nadmierną produkcją odpadów. Społeczne kampanie na rzecz segregacji śmieci, recyklingu czy ograniczania tejże produkcji z pewnością mają olbrzymi walor edukacyjny i w przyszłości przyniosą oczekiwane rezultaty. Niemniej, władza lokalna już zawsze będzie musiała mierzyć się z problemem wyznaczenia odpowiedniego miejsca na składowanie ubocznych skutków rozwijającej się cywilizacji. Znalezienie takiej lokalizacji bardzo często budzi sprzeciwy mieszkańców. Nawet największe osiągnięcia techniki nie zmienią faktu, iż w otoczeniu znajdującym się wokół wysypiska może panować dokuczliwy fetor czy hałas. Długo panującą formą zadośćuczynienia mieszkańcom była wypłata przez podmiot prowadzący składowisko rekompensaty na rzecz gminy, na której terenie znajduje się składowisko. Wraz z wprowadzeniem nowych opłat środowiskowych, ważność tych umów okazała się sporna. Prawidłowość ich zawierania pod kątem odpowiedzialności karnej należy oceniać w aspekcie dochowania należytej staranności, zadań gospodarki komunalnej, znaczeń spółki prawa handlowego prowadzącej składowisko odpadów. Wprowadzenie nowych opłat środowiskowych ponoszonych za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków do wód lub ziemi, pobór wód czy też właśnie za składowanie odpadów podważyło sens zawierania umów o rekompensatę. Z uwagi na administracyjno-prawny charakter tego pieniężnego obowiązku, wydaje się, iż uprawnienia do wejścia w analizowany stosunek obligacyjny nie da się wyprowadzić z panującej na gruncie norm prawa prywatnego zasady swobody umów. Nie zmienia to wszakże faktu, iż ustawodawca nigdzie nie sformułował wyraźnego zakazu zawierania umów o rekompensatę. Samo zaś jej zawarcie nie może być podstawą do ponoszenia odpowiedzialności karnej w związku z działaniem na szkodę spółki prowadzącej składowisko i będącej jedną ze stron spornego stosunku zobowiązaniowego. Spółka może natomiast odpowiadać w ten sposób, jeśli jej zarząd nie dochowa należytej staranności podczas zawierania umowy, w rezultacie czego zaistnieje uszczerbek w majątku spółki.