Wykorzystanie bezzałogowych aparatów latających w świetle wybranych zasad międzynarodowego prawa humanitarnego
Jacek Chojnacki
Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte w Gdyni , PolskaAbstrakt
Bezzałogowe aparaty latające są jednym z przykładów wykorzystania nowoczesnych technologii we współczesnych konfliktach zbrojnych. Do niedawna używano ich przede wszystkim do działań z zakresu nadzoru i zbierania informacji wywiadowczych, lecz coraz częściej wykorzystywane są także do misji bojowych. W związku z powyższym pojawił się szereg pytań dotyczących etycznych, moralnych oraz prawnych aspektów stosowania tego rodzaju środków walki. W pierwszej części artykułu przedstawione zostały teoretyczne założenia związane z głównym problemem badawczym tj. aspekt definicyjny oraz obowiązujące normy prawa międzynarodowego odnoszące się do dronów. Następnie w odniesieniu do bezzałogowych aparatów latających analizie poddano dwie fundamentalne reguły prawa konfliktów zbrojnych w postaci zasady rozróżnienia i proporcjonalności. Artykuł uzupełniono o wnioski końcowe oraz wskazano perspektywy dalszych badań.
Słowa kluczowe:
bezzałogowe aparaty latające, prawo humanitarne, współczesne konflikty zbrojneBibliografia
Akerson D., Applying Ius In Bello Proportionality to Drone Warfare, “Oregon Review of International Law” 2014, vol. 16, no. 2.
Blank L. R., After ‘Top Gun’: How Drone Strikes Impact the Law of War, “University of Pennsylvania Journal of International Law” 2012, vol. 33.
Casey-Masen S., Pandora’s Box? Drone strikes under ius ad bellum, ius in bello and international human rights law, “International Review of the Red Cross” 2012, vol. 94, no. 886. (Crossref)
Cwojdziński L., Zasady wykonywane przez systemy platform bezzałogowych i powody ich stosowania, www.5zywiolow.pl/wp-content/uploads/2014/02/zasady-uzycia-uav-leszek-cwojdzinski.pdf, dostęp dnia 29.09.2015 r.
Deklaracja o zakazie używania na wojnie kul rozszerzających się lub rozpłaszczających, Haga, 29.07.1899 r.
Deklaracja w sprawie pocisków wybuchających małego kalibru, Petersburg, 11.12.1868 r. Final Report to the Prosecutor by the Committee Established to Review the NATO Bombing Campaign Against the Federal Republic of Yugoslavia, www.icty.org/x/file/Press/nato061300.pdf, dostęp dnia 06.04.2016 r., s. 19.
Flemming M., Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych. Zbiór dokumentów, Warszawa 2003.
Henckaerts J.M. i Doswald-Beck L., Customary International Humanitarian Law. Volume I: Rules, Cambridge 2005. (Crossref)
Jang H.D., The lawfulness off and case for combat drones in the fight against terrorism, www.nslj.org/pdfs/2_NatlSecLJ_1-42_Jang.pdf, dostęp dnia 05.04.2016 r.
Joint Doctrine Note 2/11. The UK Approach to Unmanned Aircraft Systems, The Development, Concepts and Doctrine Centre, Shrivenham 2011.
Karpowicz K., Kozłowicz K., Bezzałogowe statki powietrzne i miniaturowe aparaty latające, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2003.
Konwencja o amunicji kasetowej, Dublin, 30.05.2008 r.
Konwencja o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonalnych, które mogą być uważane za powodujące nadmierne cierpienia lub mające niekontrolowane skutki, Genewa, 10.10.1980 r.
Konwencja o zakazie użycia, składowania,, produkcji i przekazywania min przeciwpiechotnych oraz o ich zniszczeniu, Ottawa, 3-4.12.1997 r.
Lewis M.W., Crawford E., Drones and Distinction: How IHL Encouraged the Rise of Drones, “Georgetown Journal of International Law” 2013, vol. 44, no. 3.
Marcinko M., Podstawowe zasady międzynarodowego prawa humanitarnego, [w:] Osiągnięcia i wyzwania międzynarodowego prawa humanitarnego, pod red. M. Marcinko, Kraków 2011.
M. Marcinko, Prowadzenie wojny powietrznej w świetle międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych, [w:] Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych, pod red. Z. Falkowski i M. Marcinko, Warszawa 2014.
Millson R.A., Herman D.A., Killing by Drones: Legality under International Law, The Foundation for Law, Justice and Society, Oxford 2015.
Protokół Dodatkowy do konwencji genewskich z 12 sierpnia 1949 r., dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (protokół I), Genewa, 08.06.1977 r.
Rousseau J.J., Umowa społeczna, przekł. A. Peretiakowicz, Warszawa 2010.
Słownik terminów i definicji NATO, AAP-6 (2014), Wojskowe Centrum Normalizacji, Jakości i Kodyfikacji, Słownik NATO 2014.
Schmitt M.N., Drone Attacks under the Ius ad Bellum and Ius in Bello: Clearing the ‘Fog of Law’, “Yearbook of International Humanitarian Law” 2010, vol. 13. (Crossref)
Schmitt M.N., Precision attack and international humanitarian law, “International Review of the Red Cross” 2005, vol. 87, no. 859. (Crossref)
Sinha M.K., Hinduism and International Humanitarian Law, „International Review of the Red Cross” 2005, vol. 85. (Crossref)
Unmanned Aircraft Roadmap Systems 2005-2030, Office of the Secretary of Defense, Stany Zjednoczone 2005.
Wall A.E., Legal and Ethical Lessons of NATO’s Kosovo Campaign, “International Law Studies” 2002, vol. 78.
Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte w Gdyni
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
