Wybrane zasady postępowania administracyjnego w świetle standardów europejskich
Artur Lis
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-4613-0671
Abstrakt
Zasady ogólne ukazują podstawowe, nadrzędne wartości i idee wspólne dla całości procedury administracyjnej, dla organów oraz uczestników postępowania. Zasady ogólne postępowania administracyjnego wynikają z art. 6-16 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego: zasada praworządności (art. 6 k.p.a.), zasada prawdy obiektywnej (art. 7 k.p.a.), zasada uwzględniania z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli (art. 7 k.p.a.), zasada zaufania do władzy publicznej (art. 8 k.p.a.), zasada pogłębiania świadomości i kultury prawnej obywateli (art. 8 k.p.a.), zasada obowiązku udzielania informacji stronom i innym uczestnikom postępowania (art. 9 k.p.a.), zasada czynnego udziału stron w postępowaniu (art. 10 k.p.a.), zasada przekonywania (art. 11 k.p.a.), zasada szybkości i prostoty postępowania (art. 12 k.p.a.), zasada ugodowego załatwiania spornych spraw administracyjnych (art. 13 k.p.a.), zasada pisemności postępowania (art. 14 k.p.a.), zasada dwuinstancyjności postępowania (art. 15 k.p.a.), zasada trwałości ostatecznych decyzji administracyjnych (art. 16 § 1 k.p.a.), zasada sądowej weryfikacji decyzji ostatecznych (art. 16 § 2 k.p.a.). Standardem europejskim jest zasada dobrej administracji wywodzącą się z idei państwa prawnego, wspólną dla tradycji konstytucyjnych państw członkowskich Unii Europejskiej. Obejmuje ona miedzy innymi obowiązek starannego i bezstronnego zbadania relewantnych okoliczności sprawy, obowiązek rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie, obowiązek uzasadnienia decyzji, prawo do bycia wysłuchanym i dostępu do akt.
Słowa kluczowe:
postępowanie administracyjne, zasady ogólne, prawo do dobrej administracji, europeizacjaBibliografia
Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2012.
Adamiak B., Borkowski J., Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Warszawa 2013.
Adamiak B., Europeizacja prawa postępowania administracyjnego, [w:] Europeizacja polskiego prawa administracyjnego, red. Z. Janku (i in.), Wrocław 2005.
Adamiak B., Konstytucyjna zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego, [w:] Pozycja samorządowych kolegiów odwoławczych w postępowaniu administracyjnym, red. C. Martysz, A. Matan, Kraków 2005.
Adamiak B., Nauka postępowania administracyjnego a inne dyscypliny wiedzy w sferze badań nad administracją publiczną, [w:] Współzależność dyscyplin badawczych w sferze administracji publicznej, red. S. Wrzosek (i in.), Warszawa 2010.
Adamiak B., Pojęcie postępowania administracyjnego, [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego. Na 50-lecie k.p.a., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010.
Adamiak B., Prawo do procesu na drodze administracyjnej jako gwarancja realizacji zasady demokratycznego państwa prawnego [w:] Instytucje procesu administracyjnego i sądowoadministracyjnego. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. nadzw. dr. hab. Ludwikowi Żukowskiemu, red. J. Posłuszny, Z. Czarnik, R., Sawuła, Przemyśl-Rzeszów 2009.
Bąkowski T., Europejskie uwarunkowania zasad polskiego prawa administracyjnego (zagadnienia wybrane), [w:] Europeizacja polskiego prawa administracyjnego, red. Z. Janku (i in.), Wrocław 2005.
Bogusz M., Zaskarżanie decyzji administracyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa 1997.
Bojanowski E., Cieślak Z., Lang J., Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, red. J. Lang, Warszawa 2010.
Bojanowski E., Stwierdzenie wydania decyzji administracyjnej z naruszeniem prawa w kodeksie postępowania administracyjnego, [w:] Procedura administracyjna wobec wyzwań współczesności, Łódź 2004.
Bojanowski E., Zasada dobrej administracji (kilka refleksji), [w:] Studia z prawa administracyjnego i nauki o administracji. Księga jubileuszowa dedykowana prof. zw. dr. hab. Janowi Szreniawskiemu, Przemyśl-Rzeszów 2011.
Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego a sądowa kontrola administracji, [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego. Na 50-lecie k.p.a., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010.
Borkowski J., Nauka postępowania administracyjnego a inne dyscypliny wiedzy w sferze badań nad administracją publiczną, [w:] Współzależność dyscyplin badawczych w sferze administracji publicznej, red. S. Wrzosek (i in.), Warszawa 2010.
Borkowski J., Przemiany prawne kodeksu postępowania administracyjnego, [w:] Studia z prawa administracyjnego i nauki o administracji. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. zw. dr. hab. Janowi Szreniawskiemu, red. Z. Czarnik, Z. Niewiadomski, J. Posłuszny, J. Stelmasiak, Przemyśl-Rzeszów 2011.
Brzuzy A., Zasada ugodowego załatwiania spraw, [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego. Na 50-lecie k.p.a., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010.
Celińska-Grzegorczyk K., Zasada pogłębienia zaufania obywateli do organów państwa w orzecznictwie sadów administracyjnych, [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego. Na 50-lecie k.p.a., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010.
Chałas P., Zastosowanie zasad ogólnych postępowania administracyjnego w formułowaniu uzasadnienia faktycznego decyzji administracyjnej, PPPubl. 2009, nr 1.
Chróścielewski W., Kmieciak Z., Kodeks postępowania administracyjnego a prawo do dobrej administracji, [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego. Na 50-lecie k.p.a., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010.
Dąbrowska J., Kube I., Zasada państwa prawnego w praktyce orzeczniczej Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa 1997.
Dobosz P., Bezczynność administracji publicznej w postępowaniu administracyjnym, [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego. Na 50-lecie k.p.a., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010.
Dobosz P., Milczenie i bezczynność w prawie administracyjnym, Kraków 2011.
Ewolucja prawa polskiego w dobie globalizacji, red. D. Tyrawa, Lublin 2013.
Feret E., Decyzja administracyjna podstawową formą rozstrzygania indywidualnych spraw administracyjnych - rozważania na przykładzie decyzji podatkowych, [w:] Prawo administracyjne w okresie transformacji ustrojowej, red. E. Knosala, A. Matan, G. Łaszczyca, Kraków 1999.
Gill A., Zasady postępowania administracyjnego jako antidotum na „inkwizycyjne” cechy tego postępowania, [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego. Na 50-lecie k.p.a., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010.
Gronkiewicz A., Zasady ogólne postępowania administracyjnego a zasady Kodeksu Dobrych Praktyk Administracji, [w:] Zasady prawa. Materiały konferencyjne, red. C. Martysz, A. Matan, Z. Tobor, Bydgoszcz-Katowice 2007.
Hauser R., Skoczylas A., Rola zasad ogólnych postępowania administracyjnego w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego. Na 50-lecie k.p.a., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010.
Jackiewicz A. I., Prawo do dobrej administracji jako standard europejski, Toruń 2008.
Janku Z., Czy ugoda administracyjna jest formą działania administracji publicznej, [w:] Ewolucja prawnych form administracji publicznej, red. L. Zacharko, A. Matan, G. Łaszczyca, Warszawa 2008.
Jaroszyński A., Problematyka zasad ogólnych prawa administracyjnego, „Państwo i Prawo” 1975, z. 7.
Jaroszyński A., Zasady ogólne kodeksu postępowania administracyjnego, „Organizacja – Metody – Technika” 1980, nr 6.
Jaśkowska M., Kodeks postępowania administracyjnego w perspektywie przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej [w:] Procedura administracyjna wobec wyzwań współczesności, Łódź 2004.
Jendrośka J., Reguły i zasady postępowania w administracji publicznej, [w:] Współczesne europejskie problemy prawa administracyjnego i administracji publicznej. W XXXV rocznicę utworzenia Instytutu Nauk Administracyjnych Uniwersytetu Wrocławskiego, red. A. Błaś, K. Nowacki, Acta Universitatis Wratislaviensis No 2770, Prawo CCXCV, Wrocław 2005.
Jendrośka J., Zasady postępowania administracyjnego [w:] Księga pamiątkowa profesora Eugeniusza Ochendowskiego, Toruń 1999.
Kamiński M., Nieważność decyzji administracyjnej. Studium teoretyczne, Kraków 2006.
Kędziora R., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2011.
Kędziora R., Ogólne postępowanie administracyjne, Warszawa 2012.
Kędziora R., Prawne determinanty ochrony zaufania obywateli do administracji publicznej, [w:] Prawne i aksjologiczne aspekty służby publicznej, red. M. Miaskowska-Daszkiewicz, M. Mazuryk, Lublin – Warszawa 2010.
Kmieciak Z., Dwuinstancyjność postępowania administracyjnego wobec reformy sądownictwa administracyjnego, „Państwo i Prawo” 1998, z. 5.
Kmieciak Z., Europejskie standardy prawa i postępowania administracyjnego a ustalenia orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1998, z. 1.
Kmieciak Z., Ogólne zasady prawa i postępowania administracyjnego, Warszawa 2000.
Knysiak-Molczyk H., Dwuinstancyjność postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego, [w:]
Kodyfikacja postępowania administracyjnego. Na 50-lecie k.p.a., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010.
Knysiak-Molczyk H., Prawo do informacji w postępowaniu administracyjnym, sądowoadministracyjnym oraz w ustawie o dostępie do informacji publicznej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2010, nr 3.
Kodeks postępowania administracyjnego - wybór orzecznictwa, red. J. Główka, A. Lis, J. Luty, Stalowa Wola 2014.
Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, A. Wiktorowska, Warszawa 2013.
Korzeniowska-Polak A., Zażalenie na przewlekłość postępowania administracyjnego, [w:] Analiza i ocena zmian kodeksu postępowania administracyjnego w latach 2010-2011, red. M. Błachucki, T. Górzyńska, G. Sibiga, Warszawa 2012.
Kotulska M., Zasady prawa i postępowania administracyjnego - pojęcie i funkcje na tle ogólnej teorii prawa i dyscyplin szczegółowych, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G, LVI/LVII 2009/2010, s. 127-149.
Kozicka B., Pszczyński M., Praworządność a interes indywidualny i interes społeczny - dylematy imperium et libertas, [w:] Między tradycją a przyszłością w nauce prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Bociowi, red. J. Supernat, Wrocław 2009.
Krzykowski P., Brzuzy A., Zasady ogólne kodeksu postępowania administracyjnego w orzecznictwie sądów administracyjnych, Olsztyn 2009.
Lis A., Prawo do dobrej administracji podstawa praworządności, [w:] Praworządność w dobie kryzysu, red. J.
Luty, R. Piestrak, Stalowa Wola 2013, s. 31-54; tenże, The Right to Good Administration – Outline, [w:] Świat wirtualny a świat realny, red. J. Zimny, Stalowa Wola 2013.
Lis A., Zasada praworządności art. 6 k.p.a.. Uwagi porównawcze, [w:] Praworządność i co dalej…?, red. J. Luty, R. Piestrak, Stalowa Wola 2012.
Lis A., Zasady postępowania administracyjnego a prawo do dobrej administracji, [w:] Korzenie i ewolucja instytucji prawa sądowego, red. D. Gil, Lublin 2013.
Łaszczyca G., Martysz C., Matan A., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, t. 1, Komentarz do art. 1-103, t. 2, Komentarz do art. 104-269, Warszawa 2010.
Łętowski J., Zasada zaufania w stosunkach między obywatelem i administracją, [w:] Państwo. Prawo. Obywatel, red. J. Łętowski, W. Sokolewicz, Ossolineum 1989.
Marcinik M., Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym w świetle orzecznictwa NSA, [w:] Prawo administracyjne w okresie transformacji ustrojowej, red. E. Knosola, A. Matan, G. Łoszczyca, Kraków 1999.
Martysz C., Prawo do informacji w polskim postępowaniu administracyjnym, [w:] Internet. Ochrona wolności, własności i bezpieczeństwa, red. G. Szpor, Warszawa 2011.
Marzysz Cz., Instytucja ugody jako gwarancja ochrony praw strony w postępowaniu administracyjnym, [w:] Jednostka w demokratycznym państwie prawa, red. J. Filipek, Bielsko-Biała 2003.
Matan A., Zasada uwzględniania z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli w świetle orzecznictwa sądowego, [w:] Zasady prawa. Materiały konferencyjne, red. C. Martysz, A. Matan, Z. Tobor, Bydgoszcz-Katowice 2007.
Milecka K., Zasada dobrej administracji w orzecznictwie sądów unijnych. Cz. 1-2. „Europejski Przegląd Sądowy” 2012 , nr 2, nr 3.
Niewiadomski Z., Polski model sądownictwa administracyjnego a prawo do dobrej administracji, [w:] Polski model sądownictwa administracyjnego, red. J. Stelmasiak, J. Niczyporuk, S. Fundowicz, Lublin 2003.
Orzeszyna K., Prawo do dobrej administracji, [w:] Nauka administracji, red. M. Karpiuk, W. Kitler, Warszawa 2013.
Państwo prawa. Administracja. Sądownictwo. Prace dedykowane prof. dr. hab. Januszowi Łętowskiemu w 60. rocznicę urodzin, red. A. Łopatka, A. Wróbel, S. Kiewlicz, Warszawa 1999.
Podleśny M., Zasada prawdy obiektywnej w postępowaniu administracyjnym, [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego. Na 50-lecie k.p.a., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010.
Postępowanie administracyjne w Europie, red. Z. Kmieciak, Warszawa 2010.
Skóra A., Europejskie standardy uczestnictwa (Partizipation) w postępowaniu administracyjnym, w którym bierze udział znaczna liczba podmiotów, [w:] Europeizacja polskiego prawa administracyjnego, red. Z. Janku (i in.), Wrocław 2005.
Stahl M., Wpływ zasad ogólnych na przekształcenia ustrojowe w administracji publicznej. Zagadnienia wybrane, [w:] Ewolucja prawnych form administracji publicznej. Księga jubileuszowa z okazji 60 rocznicy urodzin Profesora Ernesta Knosali, red. L. Zacharko, A. Matan, G. Łaszczyca, Warszawa 2008.
Stelmasiak J., Dwuinstancyjne postępowanie administracyjne w świetle reform ustroju administracji publicznej, [w:] Aktualne problemy administracji i prawa administracyjnego, Przemyśl-Rzeszów 2003.
Taras W., Instytucje prawne umożliwiające obywatelowi czynny udział w postępowaniu administracyjnym w świetle orzecznictwa NSA, Annales UMCS. Sectio G. Ius, vol. XXXIV, Lublin 1987.
Taras W., Zasada informowania o postępowaniu administracyjnym, OMT 1986, nr 8-9.
Wąsowski K.A., Próba aktywizacji stron w postępowaniu administracyjnym w świetle nowego brzmienia art. 7 kodeksu postępowania administracyjnego, [w:] Prace studialne Warszawskiego Seminarium Aksjologii Administracji.
Szkice z zakresu prawa administracyjnego, red. Z. Cieślak, K. Zalasińska, Wrocław-Warszawa 2012.
Wiktorowska A., Zasada ogólna zaufania do administracji publicznej, [w:] Instytucje procesu administracyjnego i sądowo administracyjnego. Księga jubileuszowa dedykowana prof. nadzw. dr. hab. Ludwikowi Żukowskiemu, red. J. Posłuszny, Z. Czarnik. R. Sawuła, Przemyśl – Rzeszów 2009.
Wiktorowska A., Zasada przekonywania w kodeksie postępowania administracyjnego, [w:] Współczesne zagadnienia prawa i procedury administracyjnej. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. zw. dr. hab. Jackowi M. Langowi, red. M. Wierzbowski (i in.), Warszawa 2009.
Wyporska-Frankiewicz J., Zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego a zasada dwuinstancyjności postępowania sądowoadministracyjnego, [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego. Na 50-lecie k.p.a., red. I. Niczyporuk, Lublin 2010.
Zasady ogólne postępowania administracyjnego - orzecznictwo, red. A. Lis, J. Główka, J. Luty, Stalowa Wola 2014.
Zieliński A., Zasady prawa administracyjnego w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, [w:] Studia i materiały do raportu o stanie prawa, cz. 2, Prawo administracyjne, Warszawa 1985.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0003-4613-0671
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
