Godność człowieka jako źródło jego praw i wolności a prawo do wolności sumienia i religii więźniów
Jerzy Nikołajew
Wyższa Szkoła Stosunków Międzynarodowych i Komunikacji Społecznej w Chełmie , PolskaAbstrakt
Przedmiot niniejszego artykułu to kwestie godności osoby ludzkiej w korelacji z wolnością sumienia i religii więźniów. W pierwszej obszernej części autor podjął się analizy związanej z godnością człowieka jako źródłem jego praw. W tym miejscu przywołał odpowiednie akty prawa państwowego a także prawa i nauczania Kościoła katolickiego. Druga zasadnicza część poświęcona została zagadnieniom związanym z realizacją konkretnych uprawnień skazanych dotyczących ich prawa do wolności sumienia i religii, których istota sprowadzona została do uprzedniego uznania podmiotowości (godności) więźniów. W tym miejscu autor wymienił za art. 106 kkw poszczególne uprawnienia dotyczące prawa do praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych realizowanych w warunkach zakładu karnego. W ostatniej zamykającej części dokonano raczej krytycznej oceny funkcjonowania całego modelu wykonywania praw religijnych więźniów, w sytuacji niezapewnienia odpowiedniego standardu tych „godnościowych” uprawnień skazanych i tymczasowo aresztowanych.
Słowa kluczowe:
godność człowieka, więźniowie, prawo do wolności sumienia i religiiBibliografia
Antonowicz L., Ochrona godności człowieka w prawie międzynarodowym, „Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska”, 1990, Nr 1.
Badowska-Hodyr M., Duszpasterstwo więzienne w polskiej i szwedzkiej rzeczywistości penitencjarnej, [w:] J. Świtka, M. Kuć (red.), Duszpasterstwo więzienne w pracy penitencjarnej, Lublin 2007.
Bar W. , Prawo wyznań religijnych do posiadania własnych i korzystania z publicznych środków przekazu, (w:) H. Misztal, P. Stanisz (red.) Prawo wyznaniowe, Lublin 2003
Coleman J., Chaplains: God’s partners in prison - http://www.thefreelibrary.com/Chaplains%3a+Gode+Partner+in+prison.-a0121935484.
Dudek D., Konstytucyjna wolność człowieka a tymczasowe aresztowanie Lublin 1999.
Fink-Finowicki T., Misja więzienna - doświadczenia, Kalisz 2000.
Fox J. G., Organizational and racial conflict in maximum security prison, New York 1982.
Gałkowski J. W., Jan Paweł II o godności człowieka, (w:) J. Czerkawski (red.), Zagadnienie wolności człowieka, Lublin 1994.
Gibbs J. J., Disruption and distress, Going from the street to jail, (w:) N. Parisi, (red.), Coping with imprisonment, 1982.
Głowik T., Raport o duszpasterstwie więziennym, „Materiały CZSW”, Warszawa 2008.
Granat M., Granice wolności religijnej w społeczeństwie pluralistycznym, (w:) J. Krukowski, O. Theisen (red.), Kultura i prawo. Materiały III Międzynarodowej Konferencji nt. Religia i wolność religijna w Unii Europejskiej, Warszawa, 2 - 4 września 2002, Lublin 2003.
Granat W., Godność człowieka i jej współczesne uzasadnienia, (w:) O człowieku dziś, Warszawa 1974.
Hambura S., Muszyński M., Traktat o Unii Europejskiej z komentarzem, Bielsko-Biała 2001 oraz D. Kornobis - Romanowska, Europejska Konwencja Praw Człowieka w systemie prawa wspólnot europejskich, Warszawa 2001.
Herranz J., Moralna struktura wolności, „Ethos” 1999 nr 1-2.
Johann W., Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Wolność sumienia i wyznania w orzecznictwie
konstytucyjnym - status jednostki, „Biuletyn Trybunału Konstytucyjnego” 1999 (numer specjalny).
Jurzyk M., Prawna ochrona tajemnicy spowiedzi w Stanach Zjednoczonych, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2001 t. 3.
Kuć M., Gałązka M., Prawo karne wykonawcze, Warszawa 2009.
Krukowski J., Konstytucyjny model stosunków między państwem a Kościołem w III Rzeczypospolitej, (w:) A. Mezglewski (red.), Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego, Lublin 2004.
Krukowski J., Polskie prawo wyznaniowe, Warszawa 2005.
Kupny J., Antropologiczne podstawy nauczania społecznego Jana Pawła II, Opole 1994
Lasocik Z., Praktyki religijne więźniów, Warszawa 1993.
Leszczyński P. A., Zagadnienia wyznaniowe w Konstytucji RP, Warszawa 2001.
Malec J., Posługi religijne w zakładach karnych, „Przegląd Penitencjarny i Kryminologiczny” 1989, nr 14-15.
Marek Z., Program nauczania religii Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski, (w:) S. Dziekoński (red.), Przesłanie dokumentów katechetycznych Kościoła w Polsce, Warszawa 2003.
Mazurek F. J., Godność człowieka a prawa człowieka, „Roczniki Nauk Społecznych” 1982, t. 10
Mazurek F. J., Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka, Lublin 2001.
Mazurek F. J., Prawa człowieka w nauczaniu społecznym Kościoła (od papieża Leona XIII do papieża Jana Pawła II), Lublin 1991.
Meler S., Prawo więźniów do wolności religijnej, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 2003, nr 38-39.
Mezglewski A., Działalność własna Kościołów i innych związków wyznaniowych, (w:) A. Mezglewski, H. Misztal, P. Stanisz, Prawo wyznaniowe, Lublin 2003.
Mezglewski A., Przepisy kształtujące rozwiązania systemowe w zakresie nauczania religii w szkołach publicznych w Polsce na tle standardów międzynarodowych, (w:) W. Janiga, A. Mezglewski (red.), Katecheza dzisiaj. Problemy prawne i teologiczne, Krosno - Sandomierz 2000.
Migdał J., Polski system penitencjarny w latach 1956 - 2008 w ujęciu doktrynalnym, normatywnym
i funkcjonalnym. Kontynuacja czy zmiana?, Gdańsk 2008.
Misztal H., Idea wolności religijnej, (w:) H. Misztal, P. Stanisz (red.), Prawo wyznaniowe, Lublin 2003.
Misztal H., Kościelne pojęcie wolności religijne a ustawa o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, Kościół i Prawo” 1993, t.11.
Niewiadomska I., Osobowościowe uwarunkowania skuteczności kary pozbawienia wolności, Lublin 2007.
Nikołajew J., Duszpasterstwo wśród internowanych na Lubelszczyźnie, (w:) J. Świtka, M. Kuć (red.), Więziennictwo na Lubelszczyźnie w okresie stanu wojennego, Lublin 2008.
Nikołajew J., Miejsce duszpasterstwa więziennego we francuskim systemie penitencjarnym, „Studia z Prawa Wyznaniowego”, 2008 t. 11.
Nikołajew J., Wolność sumienia i religii skazanych i tymczasowo aresztowanych, Lublin 2012.
Ніколаєв Є. , Становище в`язничного капелана в польській і українській в`язничній систємах на прикладі послуги отця Григорія Драуса, „Волання з Волині”, 2008 Nr 4.
Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II .Tom II. Lud Boży, jego nauczanie i uświęcenie, Olsztyn 1986.
Piechowiak M., Filozofia praw człowieka, Lublin 1999.
Piechowiak M., Karta praw i wolności. Między prawami człowieka a ideologią, „Materiały Poznańskiego Centrum Praw Człowieka, Karta Praw i Wolności”, 1993, Nr 2.
Piechowiak M., Pojęcie praw człowieka, (w:) Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, L. Wiśniewski (red.), Warszawa 1997.
Płoski T., Prawo do wolności sumienia i religii w Polsce, „Prawo Kanoniczne” 2004, nr 3 – 4.
Robbers G., Religia i wolność religijna w Niemczech - Bóg w ustawie zasadniczej, (w:) J. Krukowski (red.), Kultura i prawo. Materiały IV Konferencji nt.: Religia i wolność religijna w państwach Europy Środkowo-Wschodniej w perspektywie integracji europejskiej, Lublin, 1 - 2 września 2003, Lublin 2004.
Rozner M., Prawo do wolności religijnej w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z 1950 r., „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2002 t. 5.
Stanisz P., Wolność religijna w porządku prawnym, s. 420 - 421 oraz K. Warchałowski, Ochrona prawa do wolności religijnej w prawie traktatowym Unii Europejskiej, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2004, t. 7.
Stelmachowski A., Regulacja stosunków prawnych między państwem a Kościołem (1980 - 1998), (w:) A. Kawecki, K. Kowalczyk, A. Kubaj (red.), Społeczeństwo - Państwo - Kościół (1945 - 2000). Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej, Szczecin, 15 - 16.VI. 2000 r., Szczecin 2000.
Stola K., Nabożeństwo, (w:) Encyklopedia katolicka, t. XIII, Lublin 2009.
Szymanowski T., Polityka karna i penitencjarna w Polsce w okresie przemian prawa karnego, Warszawa 2004.
Ślipko T., Godność osoby ludzkiej, „Ateneum Kapłańskie”, 1970, t. 74, z. 2.
Świątkiewicz W., Praktyki religijne, (w:) M. Libiszowska - Żółtkowska, J. Mariański, (red.), Leksykon socjologii, Warszawa 2004.
Thomas J., Zaitzow B. H., Conning of Conversion? The Role of Religion in Prison Coping, „The Prison Journal” 2006, nr 86.
Warchałowski K., Prawo do wolności myśli, sumienia i religii w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Lublin 2004.
Waśkiewicz H., Prawa człowieka, pojęcie, historia, „Chrześcijanin w Świecie” 1978, z. 63-64.
Winiarczyk - Kossakowska M , Państwowe prawo wyznaniowe w praktyce administracji, Warszawa 1999.
Wojtyła K., Człowiek jest osobą,, (w:) T. Styczeń, Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, Lublin 1994.
Zieliński T. J., Pojęcie religii, wyznania, związku wyznaniowego i Kościoła w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Prawo i Religia”, 2007 t. 1.
Zoll A., Głos w dyskusji, (w:) J. Zagórski (red.), Udział osób duchownych w realizacji sprawiedliwości naprawczej i wykonywaniu kar kryminalnych, Warszawa 2004.
Wyższa Szkoła Stosunków Międzynarodowych i Komunikacji Społecznej w Chełmie
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.