Właściwość sądu w e-mediacji umownej
Dobrosława Tomzik
Izba Adwokacka w Katowicach , PolskaAbstrakt
W dobie cyfryzacji oraz informatyzacji wymiaru sprawiedliwości e-mediacja staje się coraz bardziej popularnym narzędziem rozwiązywania sporów. Wobec najnowszych zmian ustawodawczych dokonanych w sierpniu 2025 r. kluczowym zagadnieniem w tym kontekście pozostaje ustalenie właściwości miejscowej sądu zatwierdzającego ugodę, w przypadku gdy postępowanie mediacyjne odbywa się online. Artykuł analizuje wpływ formy elektronicznej mediacji na późniejszą analizę przez sąd kwestii właściwości. Zwrócono także uwagę na problematykę jurysdykcji w sporach transgranicznych, gdzie e-mediacja może prowadzić do rozmycia granic terytorialnych, a przy tym do nieważności postępowania. Celem opracowania jest wskazanie, czy i w jakim zakresie e-mediacja wpływa na konieczność redefinicji pojęcia „miejsca zawarcia ugody” oraz jakie konsekwencje niesie to dla stron postępowania. Zaproponowano także uwagi de lege ferenda.
Słowa kluczowe:
e-mediacja, właściwość sądu, umowa o mediacjęNarzędzia AI:
nieBibliografia
Akty prawne
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 z późn. zm.
Ustawa z dnia 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich, Dz. U. z 2016 r. poz. 1823.
Ustawa z dnia 5 sierpnia 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2025 r. poz. 1172.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 524/2013 z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie internetowego systemu rozstrzygania sporów konsumenckich oraz zmiany rozporządzenia (WE) nr 2006/2004 i dyrektywy 2009/22/WE (rozporządzenie w sprawie ODR w sporach konsumenckich), Dz. Urz. UE L 165 z 18.06.2013, s. 1-12.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/11/UE z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich oraz zmiany rozporządzenia (WE) nr 2006/2004 i dyrektywy 2009/22/WE (dyrektywa w sprawie ADR w sporach konsumenckich), Dz. Urz. UE L 165 z 18.06.2013, s. 63–79.
Pozostałe źródła
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (2025). Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, Warszawa, 21 maja 2025 r., druk nr 1304. Pobrano z https://orka.sejm.gov.pl/Druki10ka.nsf/0/6FF2396F575A3E32C1258C9D0055BA89/%24File/1304.pdf (26.0.2025).
Zalecenie Komisji 98/257/WE z dnia 30 marca 1998 r. w sprawie zasad stosowanych przez jednostki odpowiedzialne za pozasądowe rozwiązywanie sporów konsumenckich, Dz. Urz. UE L 115 z 17.04.1998, s. 31.
Zalecenie Komisji 2001/310/WE z dnia 4 kwietnia 2001 r. w sprawie zasad dotyczących organów pozasądowych uczestniczących w polubownym rozstrzyganiu sporów konsumenckich, Dz. Urz. UE L 109 z 19.04.2001, s. 56.
Literatura
Antolak-Szymański, K. (2017). W: K. Antolak-Szymanski, O. M. Piaskowska, Mediacja w postępowaniu cywilnym. Komentarz. LEX/el.
Arkuszewska, A. (2021). Informatyzacja pozasądowych form rozwiązywania sporów. W: K. Flaga-Gieruszyńska, J. Gołaczyński (red.), Prawo nowych technologii (s. 283-313). Warszawa: Wolters Kluwer.
Arkuszewska, A. (2022). Sposoby i formy zawarcia ugody mediacyjnej w dobie pandemii COVID-19. Acta Iuridica Resoviensia, 1(36), 9-22.
Arkuszewska, A. (2024). Mediacja. W: K. Flaga-Gieruszyńska, P. Osowy (red.), Postępowanie przed sądem pierwszej instancji w procesie cywilnym. Czynności i przebieg postępowania (s. 677-766). System Postępowania Cywilnego, 3B. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
Białecki, M. (2015). Mediacja online (cybermediacja). W: A. Torbus (red.), Mediacja w sprawach gospodarczych. Praktyka, teoria, perspektywy (s. 323–346). Warszawa: Ministerstwo Gospodarki. Departament Doskonalenia Regulacji Gospodarczych.
Fruk, A. (2025). E-mediacja w postępowaniu cywilnym – pożądana regulacja czy absurdalna hiperinflacja? Przepis art. 18311 zd. 3 k.p.c. jako kolejny przykład (nie)kompetencji (ir)racjonalnego ustawodawcy. Polski Proces Cywilny, 2, 221-238.
Grabowski, M. (2012). E-mediacja jako metoda rozwiązywania sporów w handlu elektronicznym. ADR. Arbitraż i Mediacja, 4, 43-55.
Gudowski, J. (2016). Komentarz do art. 569. W: T. Ereciński (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. T. 4. Postępowanie rozpoznawcze. Postępowanie zabezpieczające (wyd. 5). LEX/el.
Kierska, M,, Marek, T. (2014). Zatwierdzenie i stwierdzenie wykonalności ugody w kontekście zasady poufności mediacji. Zeszyty Naukowe KUL, 57(2), 67-79.
Kościółek, A. (2014). Elektroniczna mediacja w sprawach cywilnych w Polsce. ADR. Arbitraż i Mediacja, 4, 33-43.
Kotwicka, W. (2017). E-mediacja jako pozasądowa metoda rozwiązywania sporów konsumenckich. Prawo Mediów Elektronicznych, 3, 42-49.
Mendrek, A. (2022). Jurysdykcja krajowa w sprawach o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem. Polski Proces Cywilny, 12(3), 477-489.
Olaś, A. (2023). Reforma, deforma czy zwykłe majsterkowanie? Uwagi na tle zmian w przepisach o pełnomocnictwie procesowym na mocy nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 9.03.2023 r. Palestra, 68(8), 68-88.
Rojek-Socha, P. (2020). COVID-19 zachęca prawników do mediacji online. Pobrano z https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/mediacja-online-w-czasie-koronawirusa-na-jakiej-zasadzie-mozna,499569.html (25.10.2025).
Tomzik, D. (2021). Zdatność mediacyjna. W: C. Roguli, A. Zemke-Górecka (red.), Mediacja w praktyce mediatora i pełnomocnika (s. 191-196). Warszawa: Wolters Kluwer.
Tomzik, D. (2025). Czy konieczne jest ustawowe doprecyzowanie kodeksowych przesłanek orzekania o pieczy naprzemiennej? Civitas et Lex, 4, 65-76.
Weitz, K. (2005). Jurysdykcja krajowa w postępowaniu cywilnym. Warszawa: Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
