Znaczenie zasady ostrożności we współczesnej rachunkowości
Anna Mizak
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-1250-0195
Abstrakt
W artykule przedstawiono znaczenie zasady ostrożności w rachunkowości. W tym celu omówiono jej istotę i uregulowanie w prawodawstwie krajowym oraz międzynarodowym. Kolejno przedstawione zostały argumenty za i przeciw stosowaniu zasady ostrożności. W końcowej części podjęto rozważania nad współczesnym znaczeniem tej reguły w obliczu stosowania wartości godziwej i wejścia w życie MSSF 15. Przegląd oraz analiza opisowa i porównawcza literatury przedmiotu oraz aktów prawnych pozwalają stwierdzić, że pojmowanie tej zasady w ostatnim czasie uległo zmianie. Związane jest to z rosnącym znaczeniem wartości godziwej jako parametru wyceny, dopuszczeniem przeszacowań oraz zmianami w Założeniach Koncepcyjnych MSSF. Obecnie odchodzi się od klasycznego ujęcia zasady ostrożności na rzecz podejścia ostrożnościowego, w którym zasada ostrożności interpretowana jest jako zachowanie rozwagi przy dokonywaniu szacunków.
Słowa kluczowe:
zasada ostrożności, Ustawa o rachunkowości, Założenia Koncepcyjne MSSF, MSSF 15Bibliografia
Babuśka, E. W. (2014). Teoria rachunkowości w tworzeniu i rozwijaniu zasad rachunkowości. W: B. Micherda (red.), Teoria rachunkowości a jej współczesne regulacje (ss. 27–48). Warszawa, Polska: Wydawnictwo Difin.
Bareja, K. (2018). Ostrożność w rachunkowości – zasada czy cecha jakościowa? Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 503, 26–36.
MSSF (2014). Naprzeciw standardom. Pozyskano z https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/pl/Documents/Newsletters/Biuletyn-MSSF/pl_Biuletyn_MSSF_2014_03.pdf (dostęp: 12.11.2019).
Błażyńska, J. (2015). Wartość godziwa jako podstawa wyceny w sprawozdaniu finansowym. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej, 147, 73–85.
Conceptual Framework for Financial Reporting (2018). Pozyskano z https://www.ifrs.org/-/media/project/conceptual-framework/fact-sheet-project-summary-and-feedback-statement/conceptual-framework-project-summary.pdf (dostęp:10.11.2019).
Danjou, P. (2013). An Update on International Financial Reporting Standards (IFRSs). Pozyskano z http://www.actuaries.org/CTTEES_PENSEB/Documents/Hague_ Item4.8.2_MisunderstandingsAboutIFRSsFeb2013.pdf (dostęp: 08.11.2019).
Giedroyć, M. (2007). Zasada ostrożności – artykuł dyskusyjny. Forum Rachunkowości, 1, 62–68.
Głębocka, M. (2016). Współczesny wymiar zasady ostrożności. Finanse, Rynki Finansowe,
Ubezpieczenia, 80(2), 86–95.
Gmytrasiewicz, M., & Karmańska, A. (2006). Rachunkowość finansowa. Warszawa, Polska: Wydawnictwo Difin.
Hasik, W. (2019). Koncepcje i elementy (kategorie) sprawozdawczości finansowej według MSSF. W: B. Nita & W. Hasik (red.), Sprawozdanie finansowe według MSSF (ss. 60–79). Warszawa, Polska: Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska.
Helin, A. (2017). Ustawa o rachunkowości. Komentarz. Warszawa, Polska: Wydawnictwo C. H. Beck.
Hendriksen, E. A., & van Breda, M. F. (2002). Teoria rachunkowości. Warszawa, Polska: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hołda, A. (2005). Atestacja informacji ekonomicznych z system rachunkowości. W: M. Dobija (red.), Teoria rachunkowości w zarysie (ss. 272–303). Kraków, Polska: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.
Hońko, S. (2008). Koncepcja ostrożnej wyceny w rachunkowości. Szczecin, Polska: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Hońko, S. (2010). Koncepcja ostrożnej wyceny w rachunkowości. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, 20, 55–68.
Krzywda, D. (2007). Nadrzędne zasady rachunkowości a ich adekwatność do regulacji określających poprawność sprawozdań finansowych. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, 750, 21–34.
Łazarowicz, E. (2015). Znaczenie i przyszłość zasady ostrożności. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 390, 183–190.
Micherda, B. (2001). Analityczna funkcja rachunkowości. Kraków, Polska: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.
Oreshkova, H. (2017). The debate on prudence in accounting. Innovations in Science and Education, 5, 343–360. Pozyskano z https://ojs.journals.cz/index.php/CBUIC/article/view/949/pdf (dostęp: 15.12.2019).
Rówińska, M., & Zadora, K. (2012). Rachunkowość w wartości godziwej a zasady rachunkowości. W: H. Buk & A. Kostur (red.), Za i przeciw wartości godziwej w rachunkowości. Teoretyczne aspekty wartości godziwej (ss. 165–172). Katowice, Polska: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Skrzywan, S. (1971). Teoretyczne podstawy rachunkowości. Warszawa, Polska: PWE.
Szczepankiewicz, E. I., & Janowicz, M. (2015). Dylematy wykorzystania wartości godziwej – teoria i praktyka. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej, 147, 87–107.
Walińska, E., & Jurewicz, A. (2015). Koncepcje ujmowania przychodów w systemie rachunkowości – stan obecny i proponowane zmiany. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 77, 211–223.
Wędzki, D. (2014). Podstawy teorii sprawozdania finansowego. W: M. Dobija (red.), Teoria rachunkowości. Podstawa nauk ekonomicznych (ss. 70–104). Kraków, Polska: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
Wydawnictwo Podatkowe Gofin (2018). Przychody ze sprzedaży według Ustawy o rachunkowości i MSR. Zeszyty Metodyczne Rachunkowości. Dodatek, 13, 24–27, 48–49.
Bareja, K. (2018). Ostrożność w rachunkowości – zasada czy cecha jakościowa? Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 503, 26–36.
MSSF (2014). Naprzeciw standardom. Pozyskano z https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/pl/Documents/Newsletters/Biuletyn-MSSF/pl_Biuletyn_MSSF_2014_03.pdf (dostęp: 12.11.2019).
Błażyńska, J. (2015). Wartość godziwa jako podstawa wyceny w sprawozdaniu finansowym. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej, 147, 73–85.
Conceptual Framework for Financial Reporting (2018). Pozyskano z https://www.ifrs.org/-/media/project/conceptual-framework/fact-sheet-project-summary-and-feedback-statement/conceptual-framework-project-summary.pdf (dostęp:10.11.2019).
Danjou, P. (2013). An Update on International Financial Reporting Standards (IFRSs). Pozyskano z http://www.actuaries.org/CTTEES_PENSEB/Documents/Hague_ Item4.8.2_MisunderstandingsAboutIFRSsFeb2013.pdf (dostęp: 08.11.2019).
Giedroyć, M. (2007). Zasada ostrożności – artykuł dyskusyjny. Forum Rachunkowości, 1, 62–68.
Głębocka, M. (2016). Współczesny wymiar zasady ostrożności. Finanse, Rynki Finansowe,
Ubezpieczenia, 80(2), 86–95.
Gmytrasiewicz, M., & Karmańska, A. (2006). Rachunkowość finansowa. Warszawa, Polska: Wydawnictwo Difin.
Hasik, W. (2019). Koncepcje i elementy (kategorie) sprawozdawczości finansowej według MSSF. W: B. Nita & W. Hasik (red.), Sprawozdanie finansowe według MSSF (ss. 60–79). Warszawa, Polska: Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska.
Helin, A. (2017). Ustawa o rachunkowości. Komentarz. Warszawa, Polska: Wydawnictwo C. H. Beck.
Hendriksen, E. A., & van Breda, M. F. (2002). Teoria rachunkowości. Warszawa, Polska: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hołda, A. (2005). Atestacja informacji ekonomicznych z system rachunkowości. W: M. Dobija (red.), Teoria rachunkowości w zarysie (ss. 272–303). Kraków, Polska: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.
Hońko, S. (2008). Koncepcja ostrożnej wyceny w rachunkowości. Szczecin, Polska: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Hońko, S. (2010). Koncepcja ostrożnej wyceny w rachunkowości. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, 20, 55–68.
Krzywda, D. (2007). Nadrzędne zasady rachunkowości a ich adekwatność do regulacji określających poprawność sprawozdań finansowych. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, 750, 21–34.
Łazarowicz, E. (2015). Znaczenie i przyszłość zasady ostrożności. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 390, 183–190.
Micherda, B. (2001). Analityczna funkcja rachunkowości. Kraków, Polska: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.
Oreshkova, H. (2017). The debate on prudence in accounting. Innovations in Science and Education, 5, 343–360. Pozyskano z https://ojs.journals.cz/index.php/CBUIC/article/view/949/pdf (dostęp: 15.12.2019).
Rówińska, M., & Zadora, K. (2012). Rachunkowość w wartości godziwej a zasady rachunkowości. W: H. Buk & A. Kostur (red.), Za i przeciw wartości godziwej w rachunkowości. Teoretyczne aspekty wartości godziwej (ss. 165–172). Katowice, Polska: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Skrzywan, S. (1971). Teoretyczne podstawy rachunkowości. Warszawa, Polska: PWE.
Szczepankiewicz, E. I., & Janowicz, M. (2015). Dylematy wykorzystania wartości godziwej – teoria i praktyka. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej, 147, 87–107.
Walińska, E., & Jurewicz, A. (2015). Koncepcje ujmowania przychodów w systemie rachunkowości – stan obecny i proponowane zmiany. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 77, 211–223.
Wędzki, D. (2014). Podstawy teorii sprawozdania finansowego. W: M. Dobija (red.), Teoria rachunkowości. Podstawa nauk ekonomicznych (ss. 70–104). Kraków, Polska: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
Wydawnictwo Podatkowe Gofin (2018). Przychody ze sprzedaży według Ustawy o rachunkowości i MSR. Zeszyty Metodyczne Rachunkowości. Dodatek, 13, 24–27, 48–49.
Mizak, A. (2020). Znaczenie zasady ostrożności we współczesnej rachunkowości. Przegląd Prawno-Ekonomiczny, (4), 119–130. https://doi.org/10.31743/ppe.9946
