Muzułmańskie mocarstwa regionalne wobec konfliktu czeczeńskiego
Abstrakt
Artykuł ma na celu przybliżenie uwarunkowań międzynarodowych wojen rosyjsko-czeczeńskich, ze szczególnym uwzględnieniem wybranych muzułmańskich mocarstw regionalnych (Iranu, Turcji i Arabii Saudyjskiej). Problem rozpatrzono nie tylko jako konflikt wewnętrzny Federacji Rosyjskiej z wchodzącą w jej skład autonomiczną Republiką Czeczenii, lecz także taki, w który ingerowały podmioty zewnętrzne wraz z ukazaniem zakresu i rodzajów środków oddziaływania, którymi posługiwały się w czasie trwania omawianych wydarzeń, jak również cele, które próbowały osiągnąć. Autorka podeszła do tematu odmiennie, niż jest on ujęty w przeważającej części publikacji zarówno polskich, jak i zagranicznych.
Podczas pracy nad artykułem przyjęto jako perspektywę teoretyczną w badaniu stosunków międzynarodowych realizm w nurcie realizmu defensywnego i zastosowano adekwatne dla niego podejście metodologiczne. Kluczową metodą wykorzystaną w artykule była analiza źródeł drukowanych i elektronicznych w formie tekstowej. Do opisu mnogości i zróżnicowania przyczyn uczestnictwa wybranych podmiotów politycznych w konflikcie rosyjsko-czeczeńskim zastosowano także metodę porównawczą wraz z ujęciem historycznym.
Słowa kluczowe:
Rosja, Czeczenia, konflikt rosyjsko-czeczeński, Al-Kaida, Iran, Turcja, Arabia Saudyjska, IslamBibliografia
Avioutskii, V. (2016), Globalisation du conflit tchétchѐne, http://www.academiedegeopolitiquedeparis.com/globalisation-du-conflit-tchetchene/ (24.04.2019).
Batal Al-Shishani, M. (2012), The Rise and Fall of Arab Fighters in Chechnya, [w:] G. Howard (red.), Volatile Borderland. Russia and the North Caucasus, (Washington: Jamestown Foundation): 265.
Bodansky, Y. (1998), Chechnya – The Mujahedin Factor, http://www.freeman.org/m_online/bodansky/chechnya.htm#N_1_ (07.02.2019).
Brody, M. (2005), The chechen diaspora in Turkey, https://jamestown.org/program/the-chechen-diaspora-in-turkey-2/ (07.02.2019).
Cimmino, M. (2011), After Osama bin Laden : a view from Moscow, https://carnegie.ru/2011/05/27/after-osama-bin-laden-view-from-moscow-pub-44374 (10.02.2019).
Danecki, J. (1997), Podstawowe wiadomości o islamie, (Warszawa: Wydawnictwo DIALOG): 211.
Dobaev, I., F. Ponedelkov, R. Gadzhibekov (2014), Printsipy i posledstviia raskola musulmanskoĭ elity, [w:] T. Bodio (red.), Kaukaz Północny: elity władzy i życie polityczne, (Warszawa: Aspra).
Donaldson, R., J. Nogee, V. Nadkarni (2014), The foreign policy of Russia. Changing systems, enduring interests (New York: Routledge): 308.
Harel, A. (2003), Chechnya Veterans Serve as IDF Snipers, https://www.haaretz.com/1.4686587 (28.04.2019).
Hughes, J. (07.2007), The Chechnya Conflict: Freedom Fighters or Terrorists?, „Demokratizatsiya The Journal of Post-Soviet Democratization” 15: 293–311.
Kaliszewska, I. (2016), Za Putina i za szarijat. Dagestańscy muzułmanie o Rosji i państwie islamskim, (Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego): 85–86.
Kinzer, S. (1996), Tirade by Qaddafi Stuns Turkey`s Premier, https://www.nytimes.com/1996/10/09/world/tirade-by-qaddafi-stuns-turkey-s-premier.html (09.07.2019).
Landowski, Z. (2010), Sufizm, (Warszawa: Wydawnictwo TRIO).
Malashenko, A. (2011), Bin Laden Is Dead – the Jihad Lives On, https://carnegie.ru/publications/?fa=43839 (10.02.2019).
Na tropie Al-Kaidy, http://www.bbc.co.uk/polish/special_020912_alqaeda/places_saudi.shtml (15.09.2020).
Paraszczuk, J. (2019), Chechens in Syria, http://www.chechensinsyria.com/?author=3, (12.09.2019).
Prifti, B. (2017), US Foreign Policy in the Middle East: The Case for Continuity (Cham: Palgrave Macmillan): 164–165.
Roy, O. (2007), L’impact de la révolution iranienne au Moyen-Orient, [w:] S. Mervin (red.), Les mondes chiites et l’Iran, (Paris–Beyrouth).
Said, E. (2003), Orientalizm, (Poznań: Zysk i S-ka).
Specter, M. (1996), In War-Ravaged Chechnya, Russia`s Presence Is Fading, https://www.nytimes.com/1996/11/01/world/in-war-ravaged-chechnya-russia-s-presence-is-fading.html (02.07.2019).
Tourmarkine, A. (04–06.1996), La diaspora „Tcherkesse” en Tourquie, „Hérodote” 81.
de Waal, T. (2011), Chechen I Used to Know, https://carnegieeurope.eu/2011/04/19/chechens-i-used-to-know-pub-43674 (10.02.2019).
Vatchagaev, M. (20.04.2005), The Role of the Sufism in Chechen Resistance, „Chechnya Weekly” 16.
Vatchagaev, M. (2012) The Chechen Resistance. Yesterday, Today and Tomorrow, [w:] G. Howard (red.), Volatile Borderland. Russia and the North Caucasus, (Washington: Jamestown Foundation): 208.
Wilhelmsen, J. (2004), When Separatists Became Islamists: The Case of Chechnya, Farsvrest Farsknings Institute (FFI/RAPORT), (Kjeller: Norwegian Defense Research Establishment): 29.
Williams, B.G. (2005), Turkish volunteers in Chechnya, https://jamestown.org/program/turkish-volunteers-in-chechnya-2/ (08.02.2019).
Williams, B.G. (2013), Shattering the al-Qaeda-Chechen Myth, https://jamestown.org/program/shattering-the-al-qaeda-chechen-myth/ (10.02.2019).
Воронцова, Л. М., С.Б. Филатов, Д.Е. Фурман (1994), Религия и политика в современном массовом сознании, Религия и политика в посткоммунистической России, http://ecsocman.hse.ru/data/710/892/1216/016Vorontsova.pdf (14.08.2019).
Малашенко, A., Д. Тренин (2002), Время Юга - Россия в Чечне, Чечня в России, (Moskwa: Московский Центр Карнеги): 202.
Мрктычян, А. (2003), Пантюркизм в геостретегии Турции на Кавказе как глобальная проблема современных международных отношении (политологический анадиз), http://cheloveknauka.com/pantyurkizm-v-geostrategii-turtsii-na-kavkazekak-globalnaya-problema-sovremennyh-mezhdunarodnyh-otnosheniy (07.02.2019).
О ситуации в Чечне (1994), „Российские Вести”. Хлебников, П. (2001), Крестный отец Кремля Борис Березовский или история разглабения России, (Moskwa: Детектив-Пресс): 275.
Batal Al-Shishani, M. (2012), The Rise and Fall of Arab Fighters in Chechnya, [w:] G. Howard (red.), Volatile Borderland. Russia and the North Caucasus, (Washington: Jamestown Foundation): 265.
Bodansky, Y. (1998), Chechnya – The Mujahedin Factor, http://www.freeman.org/m_online/bodansky/chechnya.htm#N_1_ (07.02.2019).
Brody, M. (2005), The chechen diaspora in Turkey, https://jamestown.org/program/the-chechen-diaspora-in-turkey-2/ (07.02.2019).
Cimmino, M. (2011), After Osama bin Laden : a view from Moscow, https://carnegie.ru/2011/05/27/after-osama-bin-laden-view-from-moscow-pub-44374 (10.02.2019).
Danecki, J. (1997), Podstawowe wiadomości o islamie, (Warszawa: Wydawnictwo DIALOG): 211.
Dobaev, I., F. Ponedelkov, R. Gadzhibekov (2014), Printsipy i posledstviia raskola musulmanskoĭ elity, [w:] T. Bodio (red.), Kaukaz Północny: elity władzy i życie polityczne, (Warszawa: Aspra).
Donaldson, R., J. Nogee, V. Nadkarni (2014), The foreign policy of Russia. Changing systems, enduring interests (New York: Routledge): 308.
Harel, A. (2003), Chechnya Veterans Serve as IDF Snipers, https://www.haaretz.com/1.4686587 (28.04.2019).
Hughes, J. (07.2007), The Chechnya Conflict: Freedom Fighters or Terrorists?, „Demokratizatsiya The Journal of Post-Soviet Democratization” 15: 293–311.
Kaliszewska, I. (2016), Za Putina i za szarijat. Dagestańscy muzułmanie o Rosji i państwie islamskim, (Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego): 85–86.
Kinzer, S. (1996), Tirade by Qaddafi Stuns Turkey`s Premier, https://www.nytimes.com/1996/10/09/world/tirade-by-qaddafi-stuns-turkey-s-premier.html (09.07.2019).
Landowski, Z. (2010), Sufizm, (Warszawa: Wydawnictwo TRIO).
Malashenko, A. (2011), Bin Laden Is Dead – the Jihad Lives On, https://carnegie.ru/publications/?fa=43839 (10.02.2019).
Na tropie Al-Kaidy, http://www.bbc.co.uk/polish/special_020912_alqaeda/places_saudi.shtml (15.09.2020).
Paraszczuk, J. (2019), Chechens in Syria, http://www.chechensinsyria.com/?author=3, (12.09.2019).
Prifti, B. (2017), US Foreign Policy in the Middle East: The Case for Continuity (Cham: Palgrave Macmillan): 164–165.
Roy, O. (2007), L’impact de la révolution iranienne au Moyen-Orient, [w:] S. Mervin (red.), Les mondes chiites et l’Iran, (Paris–Beyrouth).
Said, E. (2003), Orientalizm, (Poznań: Zysk i S-ka).
Specter, M. (1996), In War-Ravaged Chechnya, Russia`s Presence Is Fading, https://www.nytimes.com/1996/11/01/world/in-war-ravaged-chechnya-russia-s-presence-is-fading.html (02.07.2019).
Tourmarkine, A. (04–06.1996), La diaspora „Tcherkesse” en Tourquie, „Hérodote” 81.
de Waal, T. (2011), Chechen I Used to Know, https://carnegieeurope.eu/2011/04/19/chechens-i-used-to-know-pub-43674 (10.02.2019).
Vatchagaev, M. (20.04.2005), The Role of the Sufism in Chechen Resistance, „Chechnya Weekly” 16.
Vatchagaev, M. (2012) The Chechen Resistance. Yesterday, Today and Tomorrow, [w:] G. Howard (red.), Volatile Borderland. Russia and the North Caucasus, (Washington: Jamestown Foundation): 208.
Wilhelmsen, J. (2004), When Separatists Became Islamists: The Case of Chechnya, Farsvrest Farsknings Institute (FFI/RAPORT), (Kjeller: Norwegian Defense Research Establishment): 29.
Williams, B.G. (2005), Turkish volunteers in Chechnya, https://jamestown.org/program/turkish-volunteers-in-chechnya-2/ (08.02.2019).
Williams, B.G. (2013), Shattering the al-Qaeda-Chechen Myth, https://jamestown.org/program/shattering-the-al-qaeda-chechen-myth/ (10.02.2019).
Воронцова, Л. М., С.Б. Филатов, Д.Е. Фурман (1994), Религия и политика в современном массовом сознании, Религия и политика в посткоммунистической России, http://ecsocman.hse.ru/data/710/892/1216/016Vorontsova.pdf (14.08.2019).
Малашенко, A., Д. Тренин (2002), Время Юга - Россия в Чечне, Чечня в России, (Moskwa: Московский Центр Карнеги): 202.
Мрктычян, А. (2003), Пантюркизм в геостретегии Турции на Кавказе как глобальная проблема современных международных отношении (политологический анадиз), http://cheloveknauka.com/pantyurkizm-v-geostrategii-turtsii-na-kavkazekak-globalnaya-problema-sovremennyh-mezhdunarodnyh-otnosheniy (07.02.2019).
О ситуации в Чечне (1994), „Российские Вести”. Хлебников, П. (2001), Крестный отец Кремля Борис Березовский или история разглабения России, (Moskwa: Детектив-Пресс): 275.
Gorlicka, S. (2020). Muzułmańskie mocarstwa regionalne wobec konfliktu czeczeńskiego. Studia I Analizy Nauk O Polityce, (2), 9–31. https://doi.org/10.31743/sanp.11464
