Polska w (neo)liberalnym systemie stosunków międzynarodowych
Abstrakt
W artykule podjęto próbę przedstawienia roli Polski w systemie stosunków międzynarodowych regulowanym zasadami (neo)liberalizmu, głównie w kontekście zjawisk kryzysowych rozgrywających się na Zachodzie. Postawiono następującą hipotezę: dekoniunktura zachodnich struktur liberalnych może prowadzić do modyfikacji funkcji oraz ustroju prawno-gospodarczego polskiego państwa, podważając obowiązujące tam zasady i reguły demokracji liberalnej. Turbulencje, którym podlegają liberalne struktury Zachodu, mogą być bowiem problematyczne dla tych państw utożsamiających swoje długofalowe interesy ze zjawiskami globalizacji/liberalizacji i nieposiadających własnych strategii działania oraz bardziej autonomicznych narzędzi realizacji celów narodowych. W razie osłabienia strefy zachodniej może zaistnieć ewentualność nie tylko transformacji geopolitycznej, lecz także istotnych przeobrażeń ustrojowych i gospodarczych w takich państwach jak Polska. Może bowiem dojść do ich osunięcia się w strefę oddziaływania nowego centrum w sensie geograficznym lub funkcjonalnym, które narzuci inny model cywilizacyjny, polegający na alternatywnych zasadach gospodarczych oraz rozwiązaniach instytucjonalnych, naruszających prawa jednostek, mniejszości oraz prywatnego biznesu. Przymus przystosowania się do nowych reguł, które wyłonią się w konsekwencji obniżenia roli instytucji liberalnych, a którego zręby nie są jeszcze znane, może prowadzić do obniżenia poziomu ochrony obywateli oraz kapitału w regionie. W pracy znalazły się uwagi na temat funkcjonowania (neo)liberalnego systemu stosunków międzynarodowych, transformacji społeczno-politycznej państw Europy Środkowo-Wschodniej oraz polskiej polityki wewnętrznej/zagranicznej w obliczu kryzysu strefy zachodniej.
Słowa kluczowe:
Polska, neoliberalizm, stosunki międzynarodoweBibliografia
Dawson, J., S. Hanley (2016), The Fading Mirage of the “Liberal Consensus”, „Journal of Democracy” 27: 20.
Diamond, L. (1999), Developing Democracy. Toward Consolidation, (Baltimore and London): 12.
Duménil, G., D. Lévy (2011), The Crisis of Neoliberalism, (Cambridge, Massachusetts; London, England: Harvard University Press): 113.
Dunne, T. (2008), Liberalism, [w:] A. Baylis, S. Smith, P. Owens (red.), The Globalization of World Politics, (New York: Oxford University Press): 110-121.
Giroux, H. (2017), Authoritarianism, class warfare, and the advance of neoliberal austerity policies, „Knowledge Cultures” 5: 13-20.
Glyn, A. (1998), Internal and external constraints on egalitarian policies, [w:] D. Baker, G. Epstein, R. Pollin (red.), Globalization and Progressive Economic Policy, (Cambridge University Press): 391-409.
Grosse, T.G. (2019), Kryzys Zachodu w świetle koncepcji Arnolda Toynbeego, [w:] M.A. Cichocki (red.), Współczesne państwa a kryzys liberalnego Zachodu, (Centrum Europejskie Natolin, Warszawa): 62-103.
Ikenberry, G. J. (2011), The future of the liberal world order: internationalism after America, „Foreign Affairs” 90: 56-68.
Junes, T. (2016), Illiberalism and authoritarianism can be successfully challenged in Poland, (OpenDemocracy. Free Thinking for the World): 9.
Keohane, R. (2012), Twenty years of institutional Liberalism, „International Relations” 26: 125-138.
Kotz, D. M. (2001), The State, Globalization, and Phases of Capitalist Development, [w:] R. Albritton, M. Itoh, R. Westra, A. Zuege (red.), Phases of Capitalist Development: Booms, Crises and Globalizations, (Hampshire and New York: Palgrave Press): 93-109.
Krastev, I. (2016), The Unraveling of the Post-1989 Order, „Journal of Democracy” 27: 88.
MacLeavy, J. (2019), Neoliberalism and the new political crisis in the West, „Ephemera. Theory & Politics in Organization” 19: 627-640.
Öniş, Z. (2017), The Age of Anxiety: The Crisis of Liberal Democracy in a Post-Hegemonic Global Order, „The International Spectator” 3:21.
Pabst, A. (2016), Is Liberal Democracy Sliding into “Democratic Despotism”, „Political Quarterly” 1: 91.
Wallerstein, I. (1974), The Modern World System: Capitalist Agriculture and the Origins of the European World Economy in the Sixteenth Century, (New York): 49.
Whitham, B. (2018), Post-crash neoliberalism in theory and practice, „Political Studies Review” 16: 252-264.
Wood, M., M. Flinders (2014), Rethinking depoliticization: Beyond the governmental, „Policy & Politics” 42: 151-170.
Zarycki, T. (2007), Interdyscyplinarny model stosunków centro-peryferyjnych. Propozycje teoretyczne, „Studia Regionalne i Lokalne” 1:5.
