Roszczenie o zapłatę godziwej rekompensaty za korzystanie z utworu osieroconego
Grzegorz Tylec
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-2016-4523
Abstrakt
Art. 358 ust. 5 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wprowadzony ustawą z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o grach hazardowych, implementującą do polskiego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/28/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z utworów osieroconych, wykreował nieznane polskiemu prawu cywilnemu roszczenie o „zapłatę godziwej rekompensaty za korzystanie z utworu”. Podmiotem, który może podnieść to roszczenie, jest uprawniony z tytułu praw autorskich, którego utwór był eksploatowany w ramach konstrukcji dozwolonego użytku utworów osieroconych (art. 355–359 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). W artykule poddano analizie treść roszczenia z art. 358 ust. 5 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób powinna być określona wartość tego roszczenia, zaprezentowane zostało orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które dokonało jego interpretacji na gruncie dyrektywy 2001/29/ WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym. W konkluzji zaproponowany został sposób ustalania wielkości roszczenia o zapłatę godziwej rekompensaty za korzystanie z utworu.
Słowa kluczowe:
prawo autorskie, utwór osierocony, godziwa rekompensata, roszczenieBibliografia
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie i prawa pokrewne. Przepisy z wprowadzeniem, Warszawa 2017.
Błeszyński J., Glosa do postanowienia SA z dnia 24 lutego 2009 r., I ACa 99/09, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2009, nr 7.
Błeszyński J., Podział opłat od producentów i importerów urządzeń kopiujących, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2001, nr 12.
Czajkowska-Dąbrowska M., Opłaty reprograficzne – osobliwości konstrukcji, dylematy praktyki, w: Studia i Analizy Sądu Najwyższego t. 4, red. K. Ślebzak, Warszawa 2012.
Czajkowska-Dąbrowska M., Przegląd orzecznictwa z zakresu prawa autorskiego (zagadnienia wybrane), Glosa 2005, nr 2.
Gołda-Sobczak M., Opłaty reprograficzne w polskim prawie autorskim jako forma zarządzania kulturą, Zarządzanie w Kulturze 2014, t. 15, nr 2.
Kępiński M., Kleban B., w: System Prawa Prywatnego, t. 13. Prawo autorskie, red. J. Barta, wyd. 3, Warszawa 2013.
Michalak A., Kierunki implementacji dyrektywy 2012/28/UE (dzieła osierocone) do prawa polskiego, Europejski Przegląd Sądowy 2013, nr 10.
Niewęgłowski A., Dyrektywa w sprawie dzieł osieroconych i jej znaczenie dla polskiego prawa autorskiego, Transformacje Prawa Prywatnego 2013, nr 3.
Nowotnik-Zajączkowska M., Komentarz do art. 35(8) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. W. Machała, R.M. Sarbiński, 2019 [wyd. el. LEX].
Piesiewicz P.F., Godziwa rekompensata i jej dochodzenie w odniesieniu do dzieł osieroconych (art. 358 ust. 5 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych), Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 2018, nr 3.
Pyziak-Szafnicka M., w: System Prawa Prywatnego, t. 1. Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2007.
Sieńczyło-Chlabicz J., Nabycie i utrata statusu utworu osieroconego – uwagi de lege lata i de lege ferenda, w: Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz, Warszawa 2017.
Sokołowska D., Opłaty reprograficzne, Warszawa 2014.
Sokołowska D., Prawo twórcy do wynagrodzenia w prawie autorskim, Poznań 2013.
Stanisławska-Kloc S., Utwory „osierocone”, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej 2007, nr 4.
Stanisławska-Kloc S., w: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. D. Flisak, 2015 [wyd. el. LEX].
Szczotka J., w: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Zarys wykładu, red. M. Poźniak-Niedzielska, J. Szczotka, M. Mozgawa, Bydgoszcz 2006.
Traple E., w: System Prawa Prywatnego, t. 13. Prawo autorskie, red. J. Barta, wyd. 2, Warszawa 2007.
Vetulani A., Dzieła osierocone – w poszukiwaniu europejskiego rozwiązania, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej 2009, nr 1.
Licencja
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
