Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2021 r., I KZP 5/21
Marek Ryszard Smarzewski
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-0910-9128
Abstrakt
W komentowanej uchwale Sąd Najwyższy stwierdził, że nie popełnia przestępstwa z art. 233 § 1a Kodeksu karnego świadek, który składa fałszywe zeznanie z obawy przed grożącą mu odpowiedzialnością karną, jeżeli – realizując prawo do obrony – zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, nie wyczerpując jednocześnie swoim zachowaniem znamion czynu zabronionego określonego w innym przepisie ustawy. W doktrynie i w orzecznictwie słusznie przyjmuje się, że prawo do obrony to prawo do obrony człowieka, a nie jego statusu w postępowaniu karnym. Prawo to obejmuje zatem nie tylko wyjaśnienia, lecz także zeznania składane przez oskarżonego w toku postępowania. Podejście do art. 233 § 1a K.k., zgodne z tezą wyrażoną w uchwale, urealnia prawo sprawcy czynu zabronionego do obrony, chroniąc go przed samooskarżeniem również jako świadka
Słowa kluczowe:
prawo do obrony, osoba podejrzana, świadek, fałszywe zeznanie, odpowiedzialność karna, prawo do milczenia, nemo se ipsum accusare teneturBibliografia
Dudek D., Konstytucyjna wolność człowieka a tymczasowe aresztowanie, Lublin 1999.
Herzog A., Komentarz do art. 233 Kodeksu karnego, w: Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, 2021 [wyd. el. Legalis].
Jasiński W., Prawo do nieobciążania się w procesie karnym w świetle standardów strasburskich, Prokuratura i Prawo 2015, nr 7–8.
Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, cz. 2. Komentarz do art. 212–277d, red. W. Wróbel, A. Zoll, 2017 [wyd. el. LEX].
Kodeks karny. Część szczególna, t. 2. Komentarz do art. 222–316, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, 2017 [wyd. el. Legalis].
Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, 2021 [wyd. el. Legalis].
Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, 2020 [wyd. el. LEX].
Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, 2021 [wyd. el. LEX].
Lach A., Glosa do uchwały SN z dnia 20 września 2007 r., I KZP 26.07, LEX nr 83583.
Sakowicz A., Prawo do milczenia w polskim procesie karnym, Białystok 2019.
Smarzewski M., Granice efektywności prawa do korzystania z pomocy obrońcy w kontekście ostatnich nowelizacji KPK, Monitor Prawniczy 2016, nr 21.
Smarzewski M., Granice prawa osoby podejrzanej do obrony w kontekście art. 233 § 1a k.k., w: Ewolucja polskiego wymiaru sprawiedliwości w latach 2013–2018 w świetle standardów rzetelnego procesu, red. C. Kulesza, A. Sakowicz, Białystok 2019.
Smarzewski M., The Right to Defence in Poland. Remarks on the Latest Amendments of the Code of Criminal Procedure from the European Perspective, Review of European and Comparative Law 2020, t. 41, nr 2. (Crossref)
System Prawa Karnego, t. 8. Przestępstwa przeciwko państwu i dobrom zbiorowym, red. L. Gardocki, Warszawa 2018.
Wąsek-Wiaderek M., „Nemo se ipsum accusare tenetur” w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w: Orzecznictwo sądowe w sprawach karnych. Aspekty europejskie i unijne, red. L. Gardocki, J. Godyń, M. Hudzik, L.K. Paprzycki, Rajgród–Wilno 2008.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0003-0910-9128
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
