Wpływ upadłości spółdzielni mieszkaniowej na sytuację osób uprawnionych z tytułu własnościowych praw do lokali. Uwagi o zmianie stanowiska Sądu Najwyższego
Joanna Misztal-Konecka
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-8849-5447
Abstrakt
Artykuł prezentuje niezwykle istotną zmianę w orzecznictwie Sądu Najwyższego odnoszącą się do oceny skutków przekształcenia własnościowego prawa do lokalu w prawo odrębnej własności lokalu w trakcie postępowania upadłościowego spółdzielni mieszkaniowej. Pierwotnie Sąd Najwyższy uznawał, że hipoteka, która w chwili przekształcenia obciążała nieruchomość spółdzielni, z mocy prawa obciąża powstałe prawo odrębnej własności lokalu. Dopiero w 2019 r. Sąd Najwyższy odstąpił od tego kontrowersyjnego stanowiska, podnosząc szereg ważkich racji w tym zakresie. Autorka aprobuje najnowszą linię orzeczniczą, zastrzegając jednak, że rozstrzyganie tego rodzaju problemów nie powinno być pozostawione judykaturze, lecz wymaga jednoznacznej interwencji ustawodawcy.
Słowa kluczowe:
Sąd Najwyższy, hipoteka, upadłość spółdzielni mieszkaniowej, własnościowe prawa do lokaluBibliografia
Bednarek M., Dobijanie spółdzielczych własnościowych praw do lokali, Dziennik Gazeta Prawna, 26 June 2015, https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/879389,dobijanie-spoldzielczych-wlasnosciowych-praw-do-lokali.html [access: 1.08.2022].
Bednarek M., Prawo do mieszkania w konstytucji i ustawodawstwie, Warszawa 2007.
Bieniek G., Odrębna własność lokali w budynkach spółdzielni mieszkaniowych po 31 lipca 2007 r. (cz. II), Rejent 2007, no. 12.
Bieranowski A., Realizacja uprawnienia z art. 1714 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych a małżeńska wspólność majątkowa, Rejent 2008, no. 12.
Bończak-Kucharczyk E., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz, 4th ed., Warszawa 2018.
Czech T., Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, Warszawa 2014.
Damasiewicz A., Glosa do postanowienia SN z dnia 26 czerwca 2014 r., II CSK 550/13, 2013 [LEX database].
Dziczek R., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz. Wzory pozwów i wniosków sądowych, 8th ed., Warszawa 2018.
Gurgul S., Upadłość spółdzielni mieszkaniowej – przekształcenie spółdzielczego prawa do lokalu (domu) – cz. I, Monitor Prawniczy 2011, no. 7.
Gurgul S., Upadłość spółdzielni mieszkaniowej – przekształcenie spółdzielczego prawa do lokalu (domu) – cz. II, Monitor Prawniczy 2011, no. 8.
Gurgul S., Upadłość spółdzielni mieszkaniowej, dewelopera i towarzystwa budownictwa społecznego. Komentarz, Warszawa 2012.
Gurgul S., Zakończenie upadłości spółdzielni mieszkaniowej, Monitor Prawniczy 2006, no. 19.
Hoffman P., Tabor-Gruszfeld M., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz do nowelizacji, Warszawa 2018.
Ignatowicz J., Glosa [do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1993 r., III CZP 145/93], Orzecznictwo Sądów Polskich 1994, no. 7–8.
Jedliński A., Lokatorskie prawo do lokalu (nowe elementy konstrukcji prawnej), Przegląd Sądowy 2004, no. 3.
Jedliński A., Własnościowe prawo do lokalu jako ograniczone prawo rzeczowe. Zagadnienia konstrukcji prawnej, Państwo i Prawo 1998, no. 4.
Kaczmarek J., Komentarz [do postanowienia Sądu Najwyższego z 27 lutego 2014 r., II CSK 349/13, Lex nr 1477433], Rocznik Orzecznictwa i Piśmiennictwa z Zakresu Prawa Spółdzielczego 2016, vol. 6.
Komentarze Prawa Prywatnego, vol. 6A. Prawo spółdzielcze i mieszkaniowe. Komentarz, ed. K. Osajda, Warszawa 2018.Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, ed. J. Pisuliński, Warszawa 2014.
Księżak P., Losy hipoteki obciążającej nieruchomość spółdzielni mieszkaniowej w razie upadłości spółdzielni – glosa – II CSK 541/13, Monitor Prawniczy 2015, no. 16.
Kućka M., Hipoteka w przypadku upadłości spółdzielni mieszkaniowej. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 3 kwietnia 2019 r. (II CSK 91/18), Monitor Prawa Bankowego 2020, no. 4.
Kunicki I., Wpływ egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości spółdzielni mieszkaniowej na spółdzielcze prawa do lokali, Rejent 1997, no. 2.
Nowakowski T., Hipoteka łączna na nieruchomościach lokalowych powstałych w wyniku przekształcenia spółdzielczego prawa do lokalu – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 18.04.2019 r., II CSK 137/18, Glosa 2020, no. 2.
Oleszko A., Podział nieruchomości obciążonej a wpis hipoteki łącznej z urzędu, Rejent 2004, no. 5.
Pałka K., Podział zabudowanej nieruchomości obciążonej hipoteką (uwagi na tle znowelizowanegob art. 76 ust. 4 u.k.w.h.), Monitor Prawa Bankowego 2011, no. 4.
Pietrzykowski K., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz, 9th ed., Warszawa 2018.
Pisuliński J., Glosa do postanowienia [Sądu Najwyższego] z 26.6.2014 r., II CSK 543/13, Państwo i Prawo 2015, no. 6.
Rudnicki S., Hipoteka jako zabezpieczenie wierzytelności, 2nd ed., Warszawa 2006.
Sekuła-Leleno M., Hipoteka obciążająca nieruchomość spółdzielni mieszkaniowej w razie upadłości spółdzielni – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 8.10.2020 r., II CSK 769/18, Glosa 2021, no. 2.
Sikorska-Lewandowska A., Powstanie odrębnej własności lokalu z mocy prawa, Rejent 2019, no. 7.
Sokołowski K.P., Los spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu po likwidacji spółdzielni mieszkaniowej, Rejent 2012, no. 9.
Stefaniak A., Prawo spółdzielcze. Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych. Komentarz, 14th ed., Warszawa 2018.
Strzelczyk R., Komentarz [do postanowienia Sądu Najwyższego z 27 lutego 2014 r., II CSK350/13, Lex nr 1683584], Rocznik Orzecznictwa i Piśmiennictwa z Zakresu Prawa Spółdzielczego 2016, vol. 6.
Strzelczyk R., Losy hipoteki na nieruchomości spółdzielni mieszkaniowej w przypadku zbycia jej przedsiębiorstwa w postępowaniu upadłościowym, Nowy Przegląd Notarialny 2014, no. 4.
Swaczyna B., Hipoteka umowna, Warszawa 2007.
Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych. Komentarz, ed. K. Osajda, 5th ed., Warszawa 2021 [Legalis database].
Wasilkowski J., Hipoteka łączna, Demokratyczny Przegląd Prawniczy 1947, no. 9.
Zakrzewski P., Status prawny członka spółdzielni mieszkaniowej w spółdzielczych stosunkach lokatorskich, Warszawa 2010.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0001-8849-5447
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
