Konflikty interesów i wartości w procesie budowalnym
Joanna Smarż
Uniwersytet Radomski im. Kazimierza Pułaskiego , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-2450-8162
Abstrakt
Prawo jest i powinno być związane z wartościami, które są jego podstawą. Odwołanie do wartości jest istotne również w Prawie budowlanym, w którym ustawodawca uregulował zagadnienia procesu budowlanego.
Przedmiotem artykułu jest analiza wartości i interesów leżących u podstaw procesu budowlanego ze wskazaniem możliwości zaistnienia konfliktów w tym zakresie, natomiast celem jest wskazanie sposobów rozwiązania tych konfliktów oraz wykazanie charakteru przepisów Prawa budowlanego w tym obszarze.
Na podstawie analizy przepisów Prawa budowlanego należy stwierdzić, że katalog wartości podlegających ochronie w procesie budowlanym jest bardzo szeroki. Za najważniejszą wartość należy uznać chęć zapewnienia bezpieczeństwa realizowanych i użytkowanych obiektów budowlanych, a w konsekwencji bezpieczeństwo ludzi i mienia. Z uwagi na fakt, iż w procesie budowlanym może dojść do kolizji tych wartości, ich ochrona wymaga ważenia ich przez organy administracji publicznej z punktu widzenia ochrony interesu jednostki i interesu publicznego. Pomóc ma w tym zakresie prewencyjny charakter przepisów Prawa budowlanego.
Powyższe nie wynika niestety wprost z przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, lecz można to wyinterpretować z przepisów ustawy, w czym pomocna okazuje się metoda dogmatyczno-prawa oraz analiza orzecznictwa i literatury przedmiotu, na których oparte zostały rozważania nad tytułowym zagadnieniem.
Słowa kluczowe:
wartości, prawo budowlane, wartości, prawo budowlane, proces budowlany, prawo zabudowy, zasada proporcjonalnościBibliografia
Asman T., Dessoulavy-Śliwiński J., Janiszewska-Kuropatwa E., Kucharski K., Plucińska-Filipowicz A., Siegień J., Prawo budowlane. Komentarz, ed. Z. Niewiadomski, Warszawa 2011.
Bar L., Pozwolenie budowlane (jako instrument kształtowania stosunków społecznych), Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 1969, no. 2.
Bąkowski T., O wolności budowlanej de lege lata i de lege ferenda, Gdańskie Studia Prawnicze 2015, vol. 33.
Błażewski M., Ochrona wartości w procesie budowlanym, in: Wartości w prawie administracyjnym, ed. J. Zimmermann, Warszawa 2015.
Błażewski M., Zasada wolności budowlanej w procesie budowlanym. Studium administracyjnoprawne, Wrocław 2016.
Błażewski M., Zasada wolności użytkowania obiektu budowlanego w procesie jego utrzymania, Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis 2015, vol. 4, no. 1.
Bogucka I., in: System Prawa Administracyjnego Procesowego, vol. 1. Zagadnienia ogólne, ed. G. Łaszczyca, Warszawa 2017.
Chochowski K., Aksjologia w prawie administracyjnym, in: Aksjologia prawa administracyjnego, vol. 1, ed. J. Zimmermann, Warszawa 2017.
Drabik L., Sobol E., Słownik języka polskiego PWN, vol. 2. P–Ż, Warszawa 2007.
Fundowicz S., Aksjologia prawa administracyjnego, in: Koncepcja systemu prawa administracyjnego. Zjazd Katedr Prawa Administracyjnego i Postępowania Administracyjnego Zakopane 24–27 września 2006 r., ed. J. Zimmermann, Warszawa 2007.
Giaro T., Wartości w języku prawnym i dyskursie prawniczym, in: Preambuła Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2009.
Jakimowicz W., Wolność zabudowy w prawie administracyjnym, Warszawa 2012.
Kokocińska K., Funkcjonalność i dysfunkcjonalność przepisów publicznego prawa gospodarczego z perspektywy kryterium wartości (zagadnienia ogólne), in: Dysfunkcje publicznego prawa gospodarczego, eds. M. Zdyb, E. Kruk, G. Lubeńczuk, 2018 [Legalis database].
Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie, Warszawa 1965.
Kucharski K., Ochrona prawna interesu indywidualnego w procesie inwestycyjno-budowlanym dróg publicznych w Polsce. Zagadnienia administracyjnoprawne, 2020 [Legalis database].
Leoński Z., Zasada wolności budowlanej i jej administracyjnoprawne ograniczenia, in: Kierunki rozwoju prawa administracyjnego. Podstawowe zagadnienia prawa budowlanego i planowania przestrzennego. Dziesiąte Niemiecko-Polskie Kolokwium Prawników Administratywistów, Poznań 8–12 września 1997 roku: referaty i głosy w dyskusji, ed. H. Bauer, Poznań 1999.
Leoński Z., Zasada wolności budowlanej i jej administracyjnoprawne ograniczenia, in: Rola materialnego prawa administracyjnego a ochrona praw jednostki, ed. Z. Leoński, Poznań 1998.
Leoński Z., Szewczyk M., Zasady prawa budowlanego i zagospodarowania przestrzennego, Bydgoszcz–Poznań 2002.
Małysa- Sulińska K., Administracyjnoprawne aspekty inwestycji budowlanych, Warszawa 2012.
Masternak-Kubiak M., Znaczenie zasady proporcjonalności w procesie inwestycyjno-budowlanym, in: Aktualne wyzwania ochrony wolności i praw jednostki, eds. M. Jabłoński, S. Jarosz-Żukowska, Wrocław–Warszawa 2014.
Michalik M., Wartości a potrzeby, in: Byt i powinność, czyli status i funkcje wartości, ed. A.L. Zachariasz, Rzeszów 2005.
Mituś A., Wartości-cele realizowane przez prawo administracyjne, in: Aksjologia prawa administracyjnego, vol. 1, ed. J. Zimmermann, Warszawa 2017.
Modliński E., Pojęcie interesu publicznego w prawie administracyjnym, Warszawa 1932.
Niewiadomski Z., Asman T., Wolność budowlana jako prawo podmiotowe inwestora, in: Księga Jubileuszowa Profesora Stanisława Jędrzejewskiego, eds. H. Nowicki, W. Szwajdler, Toruń 2009.
Niżnik-Dobosz I., Prawo administracyjne jako mechanizm realizacji wartości, in: Aksjologia prawa administracyjnego, vol. 1, ed. J. Zimmermann, Warszawa 2017.
Ostrowska A., Rozważania nad istnieniem i istotą wolności zabudowy – głos w dyskusji, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G 2017, vol. 64, no. 1. (Crossref)
Pałecki K., Prawoznawstwo. Zarys wykładu. Prawo w porządku społecznym, Warszawa 2003.
Piątek W., in: Prawo budowlane. Komentarz, ed. A. Gliniecki, Warszawa 2012.
Pieniążek M., Etyka sytuacyjna prawnika, Warszawa 2008.
Prawo budowlane z umowami w działalności inwestycyjnej. Komentarz, ed. H. Kisilowska, Warszawa 2008.
Smarż J., Pozwolenie na budowę jako wyraz troski o dobro wspólne, in: Służąc dobru wspólnemu, eds. K. Kułak-Krzysiak, J. Parchomiuk, Lublin 2016.
Smarż J., Pozwolenie na budowę versus ,,zgłoszenie z projektem” w świetle obowiązujących przepisów, in: Nieruchomości – aktualne problemy prawne, ed. J. Smarż, Radom 2016.
Smarż J., System nadawania uprawnień budowlanych oraz nadzór nad wykonywaniem zawodu inżyniera jako wyraz troski o bezpieczeństwo publiczne, in: Aksjologia prawa administracyjnego, vol. 2, ed. J. Zimmermann, Warszawa 2017.
Smarż J., Zmiana profesjonalnych uczestników procesu budowlanego w trakcie realizacji inwestycji, Budownictwo i Prawo 2018, no. 3.
Sypniewski D., Bezpieczeństwo jako wartość podlegająca ochronie w procesie budowlanym, in: Aksjologia prawa administracyjnego, vol. 2, ed. J. Zimmermann, Warszawa 2017.
Szwajdler W., Ochrona prawna interesu indywidualnego w procesie budowlanym, Toruń 1993.
Szwajdler W., Zniesienie instytucji pozwolenia na budowę a prawo zabudowy nieruchomości gruntowych, Toruń 2009.
Tatarkiewicz W., O filozofii i sztuce, Warszawa 1986.
Wąsowski K.A., Zakres praw autorskich autora projektu zamierzenia architektoniczno-urbanistycznego, in: Prawne aspekty procesu inwestycyjnego, eds. M. Cherka, F. Elżanowski, K. Wąsowski, Warszawa 2009.
Wilczyńska A., Interes publiczny w prawie stanowionym i orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Przegląd Prawa Handlowego 2009, no. 6.
Wnuk-Lipiński E., Socjologia życia publicznego, Warszawa 2008.
Wróbel A., Interes publiczny w postępowaniu administracyjnym, in: Administracja publiczna u progu XXI wieku. Prace dedykowane prof. zw. dr. hab. Janowi Szreniawskiemu z okazji Jubileuszu 45-lecia pracy naukowej, Przemyśl 2000.
Wszołek P., Aksjologia prawa administracyjnego a jego differentia specifica, in: Wartości w prawie administracyjnym, ed. J. Zimmermann, Warszawa 2015.
Wyrzykowski M., Pojęcie interesu społecznego w prawie administracyjnym, Warszawa 1986.
Zalasińska K., Interes indywidualny a interes publiczny – konflikt wartości w prawnej ochronie zabytków, Ochrona Zabytków 2008, no. 2.
Załęski Z., Psychologia zachowań celowych, Warszawa 1991.
Zdyb M., Prawny interes jednostki w sferze materialnego prawa administracyjnego, Lublin 1991.
Ziembiński Z., Zarys zagadnień etyki, Poznań–Toruń 1994.
Zimmermann J., Aksjomaty prawa administracyjnego, Warszawa 2013.
Zimmermann J., Wprowadzenie, in: Wartości w prawie administracyjnym, ed. J. Zimmermann, Warszawa 2015.
Zwolak S., Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 lipca 2018 r. (II OSK 3285/17, LEX nr 2523637), Studia Iuridica Lublinensia 2019, vol. 28, no. 2. (Crossref)
Zwolak S., Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 września 2016 r. (II OSK 3028/14) dotycząca uwzględnienia interesu właściciela obiektu budowlanego oraz wartości prawem chronionych w przypadku zmiany sposobu użytkowania obiektu, Studia Iuridica Lublinensia 2018, vol. 27, no. 2. (Crossref)
Zwolak S., Wartości jako przedmiot ochrony policji budowlanej, Studia Iuridica Lublinensia 2017, vol. 26, no. 3. (Crossref)
Zwolak S., Zasady prawa budowlanego, Studia Prawnicze KUL 2016, no. 3. (Crossref)
Żurawik A., „Interes publiczny”, „interes społeczny” i „interes społecznie uzasadniony”. Próba dookreślenia pojęć, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2013, vol. 75, no. 2. (Crossref)
Żurawik A., Interes publiczny w prawie gospodarczym, Warszawa 2013.
Żurawik A., Klauzula interesu publicznego w prawie gospodarczym krajowym i unijnym, Europejski Przegląd Sądowy 2012, no. 12.
Żurawik A., Wykładnia w prawie gospodarczym, 2021 [Legalis database].
Uniwersytet Radomski im. Kazimierza Pułaskiego https://orcid.org/0000-0002-2450-8162
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
