Sytuacja prawna uchodźców z Ukrainy. Aktualne zagadnienia
Abstrakt
Prawie dwa lata temu Europę, a nawet można powiedzieć, że i cały świat, dotknął jeden z największych kryzysów uchodźczych, wywołany wojną na Ukrainie. Kryzys uchodźczy objął przede wszystkim kraje sąsiednie Ukrainy, w tym zwłaszcza Polskę, i przyniósł ze sobą wiele problemów humanitarnych, gospodarczych i społecznych. Dzięki hojnej pomocy państw sąsiednich, społeczności międzynarodowej, a w szczególności Polski, udało się opanować zaistniałą sytuację. Jednak z czasem kryzys uchodźczy przyniósł także wiele wątpliwości i problemów w sferze religijnej. Pojawiły się pytania o celebrację świętej tajemnicy chrztu i włączenie uchodźców do Kościoła partykularnego lub Kościoła sui iuris, a ponadto o ich status kanoniczny oraz celebrację sakramentów inicjacji i małżeństwa. Na niektóre z postawionych pytań odpowiada prawo kanoniczne i rozporządzenia rożnych konferencji biskupich, ale część wymaga również mądrości duszpasterskiej. Wierni ci są zagrożeni także innym problemem, a mianowicie niebezpieczeństwem utraty swojej wschodniej tożsamości, ponieważ w większości przypadków żyją na terytorium Kościoła łacińskiego. Dlatego pojawiło się wielkie wezwanie dla całego Kościoła, jak również dla poszczególnych Kościołów sui iuris, aby pomoc tym uchodźcom, przede wszystkim poprzez jasne przestrzeganie norm kanonicznych i przepisów poszczególnych konferencji episkopatów w celu zachowania wschodniego dziedzictwa, które wyraża bogactwo Kościoła Chrystusowego. Biorąc pod uwagę wszystkie te okoliczności, Kościół powinien szukać i proponować rozwiązania zasygnalizowanych problemów, mając na uwadze kanoniczną zasadę Salus animarum suprema lex.
Słowa kluczowe:
Kościół, CCEO, CIC, przynależność obrządkowa, status kanoniczny, Kościół sui iuris, Kościół prawosławnyBibliografia
Adamowicz L., Przynależność do kościoła sui iuris według obowiązującego prawa kościelnego, Roczniki Nauk Prawnych 1998, vol. 8.
A Guide to the Eastern Code. A Commentary on the Code of Canons of the Eastern Churches (Kanonika 10), eds. G. Nedungatt, G. Ruyssen, Rome 2020.
Belejkanič I., Pravoslávne dogmatické bohoslovie II, Prešov 1996.
Bleiziffer W.A., Il culto dei santi, delle sacre icone o delle immagini e delle reliquie: aspetti disciplinari e teologici, Theologos. Theological Revue 2018, vol. 20, no. 2.
Boumis P.I., Kánonické právo pravoslávnej cirkvi, Prešov 1997.
Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, ed. P. Majer, Warszawa 2023.
Conferenza Episcopale Italiana, Ufficio Nazionale per ľecumenismo e il dialogo interreligioso, Ufficio Nazionale per il problemi giuridici, Vademecum per la pastorale delle parrocchie cattoliche verso gli orientali non cattolici, https://www.chiesacattolica.it/wp-content/
uploads/sites/31/2017/09/06/Vademecum-orient_non_catt.pdf [access: 22.01.2024].
Čitbaj F., Cirkev nie sú steny a strecha, ale viera a život…, Prešov 2010.
Fürst G.G., Sviatosť krstu: „status“ pokrsténého veriacého v Cirkvi vo svetle CIC a CCEO, in: Ius et Iustitia Acta VI. Symposii iuris canonici anni 1996, Spišské Podhradie 1997.
Gerosa L., Právo Cirkvi, Prešov 2005.
Jakubczak W., Use of Genocide by the Russian Federation in the Conduct of Hybrid Activities and Warfare in Ukraine, Studia Prawnicze KUL 2023, no. 4. (Crossref)
Konferencja Episkopatu Polski, PRO MEMORIA dotyczące posług religijnych udzielanych wiernym z Kościołów i Wspólnot kościelnych niemających pełnej wspólnoty z Kościołem katolickim, 8.03.2022, https://episkopat.pl/pro-memoria-dotyczace-poslug-religijnych-
-udzielanych-wiernym-z-kosciolow-i-wspolnot-koscielnych-niemajacych-pelnej-wspolnoty-z-kosciolem-katolickim/ [access: 22.01.2024].
Kozak I., Crime of Ecocide in Ukraine – Environmental Consequences of Russian Military Aggression, Studia Prawnicze KUL 2023, no. 4. (Crossref)
Lorusso L., Il culto divino nel Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium, Bari 2008.
Petro M., Človek – Boží obraz, Theologos. Theological Revue 2018, vol. 20, no. 2.
Salachas D., De culto divino et praesertim de sacramentis, in: Commento al Codice dei Canoni delle Chiese Orientali, ed. P.V. Pinto, Città del Vaticano 2001.
Salachas D., Nitkiewicz K., Rapporti intereccliesiali tra cattolici orientali e latini, Roma 2007.
Schönborn Ch., Die Katholische Lehre von den Sakramenten nach dem Katechismus der Katholischen Kirche, in: Ius et Iustitia Acta VI. Symposii iuris canonici anni 1996, Spišské Podhradie 1997.
Tkáč M., Na ceste do chrámu – iniciácia kresťana, Prešov 2018.
Vasiľ V., Odlúčenie, rozviazanie manželského zväzku, rozvod a nový sobáš. Teologický a praktický postoj pravoslávnych cirkvi – otázky a odpovede pre katolícku prax, in: Vytrvať v Kristovej pravde, ed. R. Dorado, Kežmarok 2015.
Недунґатт Д., Путівник по Східному Кодексу. Коментар до Кодексу Канонів Східних Церков, Львів 2008 [Nedungatt D., Putìvnik po Shìdnomukodeksu. Komentar do Kodeksu Kanonìv Shìdnih Cerkov, L’vìv 2008].
Танасійчук А., Канонічне право. Східних Католицьких Церков, Львів 2019 [Tanasìjčuk A., Kanonìčne pravo. Shìdnih Katolic’kih Cerkov, L’vìv 2019].
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
