Koledzy z zasadami. Cenzura a zasady sprawowania urzędów w Rzymie republikańskim
Anna Tarwacka
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-6171-4117
Abstrakt
Artykuł dotyczy zasad sprawowania urzędów w republikańskim Rzymie w odniesieniu do cenzury. Wydaje się, że były one respektowane, choć zdarzały się pewne odstępstwa od ogólnych reguł, wynikające ze specyfiki tej magistratury. Szczególnie silna była zasada kolegialności, pozwalająca kolegom na urzędzie wzajemnie się blokować i uniemożliwiająca im samodzielne działanie wbrew woli drugiego cenzora.
Słowa kluczowe:
republika rzymska, cenzura, censores, urzędy republikańskie, prawo rzymskie, kolegialnośćBibliografia
Astin A.E., Cicero and the Censorship, Classical Philology 1985, vol. 80, no. 3. (Crossref)
Beck H., Karriere und Hierarchie. Die römische Aristokratie und die Anfänge des cursus honorum in der mittleren Republik, Berlin 2005. (Crossref)
de Boor C., ‘Fasti censorii’, Berolini 1873.
Bosworth A.B., Vespasian and the Provinces: Some Problems of the Early 70’s A.D., Athenaeum 1973, vol. 51. (Crossref)
Broughton T.R.S., The Magistrates of the Roman Republic, vol. 1, Atlanta 1951 (reprint 1986), vol. 2, New York 1952.
Bunse R., Die frühe Zensur und die Entstehung der Kollegialität, Historia 2001, vol. 50, no. 2.
Bur C., La citoyenneté dégradée. Une histoire de l’infamie à Rome (312 av. J.-C. – 96 apr. J.-C.), Rome 2018. (Crossref)
Buttrey T.V., Domitian’s Perpetual Censorship and the Numismatic Evidence, The Classical Journal 1975, vol. 71, no. 1.
Clemente G., Cicerone, Clodio e la censura: la politica e l’ideale, in: Munuscula. Scritti in ricordo di Luigi Amirante, ed. E. Dovere, Napoli 2010.
Degrassi A., Fasti Capitolini, Torino 1954.
de las Heras Sánchez G., Polo Toribio G., Plus quam annua ac semestris, Annuario da Facultade de Dereito da Universidade da Coruña 2007, vol. 11.
Dosi A., Così votavano i Romani. Il sistema elettorale, Roma 2004.
El Beheiri N., Das regimen morum der Zensoren. Die Konstruktion des römischen Gemeinwesens, Berlin 2012. (Crossref)
Epstein D.F., Personal Enmity in Roman Politics 218–43 B.C., London–New York 1987 (reprint 1989).
Flach D., Die Gesetze der frühen römischen Republik. Text und Kommentar, Darmstadt 1994.
Forsythe G., A Critical History of Early Rome. From Prehistory to the First Punic War, London 2005. (Crossref)
Gruen E.S., The Last Generation of the Roman Republic, Berkeley–Los Angeles 1974. (Crossref)
Guizzi F., Censores, in: Novissimo digesto italiano, vol. 3, eds. A. Azara, E. Eula, Torino 1964,
Jones B.W., Some Thoughts on Domitian’s Perpetual Censorship, The Classical Journal 1973, vol. 68, no. 3.
Karlowa O., Römische Rechtsgeschichte, vol. 1. Staatsrecht und Rechtsquellen, Leipzig 1885.
Kukofka D.-A., Cass. Dio 40,63–64 zur Kollegialität der römischen Zensoren, Historia 1991, vol. 40, no. 1.
Kunkel W., Wittmann R., Staatsordnung und Staatspraxis der römischen Republik. Zweiter Abschnitt. Die Magistratur, München 1995.
Lange L., Römische Alterthümer, vol. 1, 2nd ed., Berlin 1863.
Linderski J., The Augural Law, in: Aufstieg und Niedergang der römischen Welt, vol. 2. Principat, ed. W. Haase, Berlin–New York 1986. (Crossref)
Manzo A., ‘Lustratio’ e divieto del ‘suffectus’: due aspetti sacerdotali del censore?, Teoria e Storia del Diritto Privato 2019, no. 12.
de Martino F., Storia della costituzione romana, vol. 1, 2nd ed., Napoli 1973.
Mommsen Th., Römisches Staatsrecht, vol. 1–2, 3rd ed., Graz 1952 (reprint).
Ogilvie R.M., ‘Lustrum Condere’, The Journal of Roman Studies 1961, vol. 51, no. 1–2. (Crossref)
Polo Toribio G., La prorogatio en la magistratura censoria, Revista General de Derecho Romano 2009, no. 13.
Rampazzo N., Quasi praetor non fuerit. Studi sulle elezioni magistratuali in Roma repubblicana tra regola ed eccezione, Napoli 2008.
Reigadas Lavandero E., Censura y ‘res publica’: aportación constitucional y protagonismo político, Madrid 2000.
Rotondi G., Leges publicae populi Romani. Elenco cronologico con una introduzione sull’attività legislativa dei comizi romani, Milano 1912.
Santalucia B., I tribuni e le centurie, in: B. Santalucia, Studi di diritto penale romano, Roma 1994.
Siber H., Zur Kollegialität der römischen Zensoren, in: Festschrift Fritz Schulz, vol. 1, Weimar 1951.
Stewart R., Public Office in Early Rome. Ritual Procedure and Political Practice, Ann Arbor 1998. (Crossref)
Suolahti J., The Roman Censors. A Study on Social Structure, Helsinki 1963.
Taylor L.R., Roman Voting Assemblies. From the Hannibalic War to the Dictatorship of Caesar, Ann Arbor 1966 (reprint 2003).
Tarwacka A., Come vendicarsi dei censori? Scontri politici e responsabilità penale dei guardiani della morale, Diritto@Storia 2016, no. 14, http://www.dirittoestoria.it/14/tradizione/Tarwacka-Come-vendicarsi-dei-censori.htm [access: 15.06.2024].f
Tarwacka A., Prawne aspekty urzędu cenzora w starożytnym Rzymie, Warszawa 2012.
Thomas M.D., Censure of the Censors: Livy in a ‘Comic’ Mode, Ancient History Bulletin 1994, vol. 8.
Yakobson A., Elections and Electioneering in Rome. A Study in the Political System of the Late Republic, Stuttgart 1999.
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie https://orcid.org/0000-0002-6171-4117
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
