Zagadnienie testamentów wspólnych w prawie rzymskim
Abstrakt
W niniejszym artykule zostało przybliżone zagadnienie testamentów wspólnych, przez które należy rozumieć takie testamenty, których treść obejmowałaby rozrządzenia na wypadek śmierci więcej niż jednego spadkodawcy. Przyjęta w prawie rzymskim zasada swobody testowania spowodowała odrzucenie instytucji testamentów wspólnych. Nie wydaje się także, że możliwość przygotowania testamentu wzajemnego przez małżonków, jaką dawała konstytucja cesarza Walentyniana III z roku 446, oraz udogodnienia co do formy, jak i treści w zakresie testamentów żołnierskich stanowią podstawę do jednoznacznego stwierdzenia, że praktyka sądowa na przestrzeni wieków wyjątkowo dopuszczała takie testamenty.
Słowa kluczowe:
testamentum, testamentum simultaneum, testament wzajemny, prawo rzymskieBibliografia
Biondi B., Successione testamentaria e donazioni, Milano 1972.
Blanco Rodríguez M.L., Testamentum parentum inter liberos. La partición de la herencia en derecho romano, Valladolid 1991.
Dulckeit G., Plus nuncupatim minus scriptum. Ein Beitrag zur Entwicklung des römischen Testamentrechts, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte. Germanistische Abteilung 1953, t. 70. (Crossref)
Dajczak W., Giaro T., Longchamps de Bérier F., Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2018.
Guarino A., La forma orale e la forma scritta nel testamento romano, w: Studi in onore di Pietro de Francisi, t. 2, Milano 1956.
Guarino A., Sull’ origine del testamento dei militari nel diritto romano, w: A. Guarino, Pagine di diritto romano, t. 6, Napoli 1995.
Handbuch des Römischen Privatrechts, t. 1, red. U. Babusiaux, C. Baldus, W. Ernst, F.S. Meissel, J. Platschek, T. Rüfner, Tübingen 2023.
Hernández-Gil A., El testamento militar (en torno a un sistema hereditario militar romano), Madrid 1946.
Jońca M., Forma i czas obowiązywania testamentum in procinctu w prawie rzymskim, Prawo – Administracja – Kościół 2004, t. 5, nr 4.
Kursa S., Innowacje Justyniana w zakresie testamentum tripertitum, w: Justynian i prawo rzymskie, red. K. Szczygielski, Białystok 2015.
Kursa S., Testator i formy testamentu w rzymskim prawie justyniańskim, Warszawa 2017.
Kuryłowicz M., Testamentum holographum, Krytyka Prawa 2015, t. 7, nr 1. (Crossref)
La Rosa F., I peculi speciali in diritto romano, Milano 1953.
Longchamps de Bérier F., Law of Succession, Warszawa 2011.
Nowak M., Losy mancypacji i ‘testamentum per aes et libram’ w okresie pryncypatu i późnego cesarstwa w świetle dokumentów praktyki prawnej, Czasopismo Prawno-Historyczne 2011, t. 63, z. 2.
Nowak M., Wills in the Roman Empire. A Documentary Approach, Warszawa 2015.
Piętak L., Prawo spadkowe rzymskie, t. 1, Lwów 1882.
Rudnicki J., Testament żołnierski i testamenty wojskowe w europejskiej tradycji prawnej, Kraków 2015.
Rüfner T., Testamentary Formalities in Roman Law, w: Comparative Succession Law, t. 1. Testamentary Formalities, red. K.G. Reid, M.J. de Waal, R. Zimmermann, Oxford 2011. (Crossref)
Scarano Ussani V., Il testamento militis nell’età Nerva e Traiano, Atti Accademica 1983, nr 94.
Sobczyk M., Testamentum pestis tempore conditum, Zeszyty Prawnicze 2022, z. 22.2. (Crossref)
Solazzi S., Ancora del testamento nuncupativo, Studia et Documenta Historiae et Iuris 1952, nr 18.
Solazzi S., L’origine del testamentum inter liberos, Studia et Documenta Historiae et Iuris 1944, nr 10.
Solazzi S., Testamenti per nuncupationem, Studia et Documenta Historiae et Iuris 1951, nr 17.
Świrgoń-Skok R., Kategoria spadkobierców koniecznych (heredes necessarii) jako przykład zapewnienia ciągłości w rodzinie rzymskiej w okresie prawa klasycznego, Studia Iuridica Lublinensia 2010, nr 14.
Vinci M., Il testamento redatto in tempo di malattia contagiosa: radici romanistiche e letture attualizzanti, Bullettino dell’Istituto di Diritto Romano 2020, t. 10.
Voci P., Diritto ereditario romano, t. 2. Parte speciale. Successione ab intestato. Successione testamentaria, Milano 1963.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
