Zmiany reguł opodatkowania dochodów osób fizycznych w świetle wybranych zasad podatkowych
Katarzyna Wojewoda-Buraczyńska
Akademia Sztuki Wojennej , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-9869-0622
Abstrakt
Przedmiotem opracowania jest analiza kierunków dokonanych w latach 2021–2022 zmian reguł opodatkowania dochodów osób fizycznych w świetle wybranych zasad podatkowych. Konstrukcja obowiązującego od 1992 r. podatku dochodowego od osób fizycznych opierała się na pewnych założeniach, określanych w doktrynie prawa podatkowego mianem zasad podatkowych. Na przestrzeni ponad trzydziestu lat kształt podatku dochodowego ulegał licznym przemianom, które prowadziły do stopniowego odejścia od początkowo przyjętych założeń. W artykule zaprezentowano ocenę dokonywanych zmian z punktu widzenia zasad: równości, pewności, zakazu działania prawa wstecz, ochrony praw sprawiedliwie nabytych, ustawowego umocowania podatków, jasności, stabilności i taniości. W badaniach posłużono się dogmatyczno-prawną metodą badawczą. W wyniku przeprowadzonej analizy można sformułować wniosek głoszący, że wprowadzane zmiany w regułach opodatkowania dochodów osób fizycznych, zwłaszcza te dokonane w latach 2021–2022, w istotny sposób naruszają zasady podatkowe, w tym w szczególności zasadę równości i pewności podatku.
Słowa kluczowe:
zasady podatkowe, podatek dochodowy od osób fizycznych, Polski ŁadBibliografia
Brzeziński B., Reformy podatkowe – teoria i doświadczenie polskie, in: Systemowa reforma podatków dochodowych, eds. B. Brzeziński, W. Nykiel, Warszawa 2009.
Dębowska-Romanowska T., Uwagi o sposobie definiowania przedmiotu i podstawy opodatkowania z punktu widzenia obliczenia prawidłowej (jednej i jedynej) kwoty podatku, in:
Księga pamiątkowa ku czci profesora Apoloniusza Kosteckiego, eds. B. Brzeziński et al., Toruń 1998.
Gajl N., Teorie podatkowe w świecie, Warszawa 1992.
Głąbiński S., Wykład nauki skarbowej, Lwów 1894.
Głuchowski J., Polskie prawo podatkowe, Warszawa 1998.
Głuchowski J., Wstęp do skarbowości, Poznań 1997.
Gomułowicz A., Sprawiedliwość opodatkowania jako przesłanka prawodawcza i orzecznicza, Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2008, no. 1.
Gomułowicz A., Zasada sprawiedliwości podatkowej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Aspekt materialny, Warszawa 2003.
Gomułowicz A., Zasady podatkowe wczoraj i dziś, Warszawa 2001.
Gomułowicz A., Małecki J., Podatki i prawo podatkowe, Warszawa 2010.
Małecka-Ziembińska E., Podatek dochodowy jako regulator dochodów osób fizycznych w Polsce okresu transformacji ustrojowej, Poznań 2006.
Mastalski R., Prawo podatkowe II – część szczegółowa, Warszawa 1996.
Modzelewski W., Co zrobić z chaosem legislacyjnym w prawie podatkowym?, Doradztwo Podatkowe – Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych 2024, no. 2.
Modzelewski W., List otwarty, Doradztwo Podatkowe – Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych 2023, no. 9. (Crossref)
Nizioł K., Polski Ład z perspektywy zasad poprawnej legislacji, in: Polski Ład a opodatkowanie dochodów. Ujęcie prawne, finansowe i ekonomiczne, ed. E. Małecka-Ziembińska, Poznań 2023. (Crossref)
Polański P., Dynamika częstotliwości zmian prawa podatkowego w latach 2006–2016, Doradztwo Podatkowe – Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych 2016, no. 9.
Pomorska A., Potrzeba zmian w systemie podatków dochodowych w Polsce oraz dotychczasowe próby ich reformowania, in: Potrzeba i kierunki reformy podatków dochodowych w Polsce, ed. A. Pomorska, Lublin 2016. Prawo finansowe, eds. R. Mastalski, E. Fojcik-Mastalska, Warszawa 2013.
Radziszewski H., Nauka skarbowości, Warszawa 1919.
Rybarski R., Nauka skarbowości, Warszawa 1935.
Studia i materiały Trybunału Konstytucyjnego, vol. 20. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2004.
System instytucji prawno-finansowych PRL, vol. 1. Instytucje ogólne, ed. M. Weralski, Wrocław 1982.
System finansów publicznych. Prawo finansowe wobec wyzwań XXI wieku, eds. A. Dobaczewska, E. Juchniewicz, T. Sowiński, Warszawa 2010.
System Prawa Finansowego, vol. 1. Teoria i nauka prawa finansowego, ed. C. Kosikowski, Warszawa 2010.
System Prawa Finansowego, vol. 3. Prawo daninowe, ed. L. Etel, Warszawa 2010.
Szołno-Koguc J., Reforma polskiego systemu podatkowego w latach 1990–1995 (założenia a realizacja), Lublin 2000.
Weralski M., Kierunki reformy polskiego systemu podatkowego, Warszawa 1960.
Wojewoda-Buraczyńska K., Zmiany w podatku tonażowym, Przegląd Prawa Publicznego 2015, no. 3.
Wójtowicz W., Podstawowe założenia nowych podatków dochodowych, Przegląd Sądowy 1992, no. 9.
Wójtowicz W., Problem „prorodzinności” podatku dochodowego od osób fizycznych, in: Konstytucja, ustrój, system finansowy państwa. Księga pamiątkowa ku czci prof. Natalii Gajl, eds. T. Dębowska-Romanowska, A. Jankiewicz, Warszawa 1999.
Wójtowicz W., Smoleń P., Podatek dochodowy od osób fizycznych – prorodzinny czy neutralny?, Warszawa 1999.
Zalasiński T., Zasada prawidłowej legislacji w poglądach Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2008.
Zieliński R., Personalizacja w systemie obciążeń dochodów osób fizycznych w Polsce, Warszawa 2019. https://www.gov.pl/web/polski-lad/o-programie [access: 19.02.2024].
Akademia Sztuki Wojennej https://orcid.org/0000-0002-9869-0622
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
