Prawo siły czy siła prawa – reminiscencje w dwusetleciu Kongresu Wiedeńskiego 1815 r.

Piotr Łaski

Uniwersytet Szczeciński , Polska
https://orcid.org/0000-0002-5470-3508


Abstrakt

Analizując siłę i jej stosowanie przez państwa podnieść należy, iż jej nukleon – to użycie siły zbrojnej, która jest ultima ratio współczesnych państwa w obronie ich terytorium i ludności – słowem ich państwowości.

I jakkolwiek w sferze prawa międzynarodowego mamy do czynienia z zakazem jej stosowania, to ów zakaz w praktyce ma względny charakter, co wynika nie tyle z treści Karty NZ, co przede wszystkim z praktyki państw. Ta zaś odwołuje się do siły zbrojnej w sytuacji samoobrony indywidualnej, zbiorowej, prewencyjnej, w walce z terroryzmem czy w razie interwencji humanitarnej jako sytuacji dopuszczających jej użycie.

Współczesne państwa w odniesieniu do użycia siły kierują się regułą, że tam, gdzie chodzi o interes państwa jest ona przed uregulowaniami prawnymi. I ten stan rzeczy nie uległ zmianie w minionych dwustu latach, jakie upłynęły od Kongresu Wiedeńskiego 1815 r. Jego zaś uczestnicy stali wówczas na stanowisku, które mimo upływu dwóch stuleci, nie uległo zmianie, a sprowadzające się do tego, że o pozycji państwa w świecie decyduje łącznie jego siła militarna i ekonomiczna, a dopiero potem uczestnictwo w sojuszach wojskowych, co wynika z faktu, iż prawnomiędzynarodowe unormowania odnoszące się do użycia siły nie mają decydującego wpływu na podejmowane działania z jej użyciem w stosunku do innych uczestników stosunków międzynarodowych.

Słowa kluczowe:

agresja, interwencja humanitarna, Karta NZ, represalia, samoobrona indywidualna, terroryzm, użycie siły zbrojnej

Aleksandrowicz T., Terroryzm międzynarodowy, Warszawa 2008.

Antonowicz L., Podręcznik prawa międzynarodowego, Warszawa 2015.

Barcik J., Akt terrorystyczny i jego sprawa w świetle prawa międzynarodowego, Warszawa 2004.

Barcik J., Srogosz T., Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2014.

Bowett D. W., The Use of Force for the Protection of Nationals Abroad (w:) A. Cassese (ed.), The Current Legal Regulation of the Use of Force, Oxford 1986.

Calpe E., Diccionario Enciclopedico Abreviado, Madrid 1933, t.2.

Contemporary Practice of the United States, „American Journal of International Law” 1999, vol. 93.

Conuiff M. L., Panama and the United States. The Forced Alliance, Athens 1992.

Corn G. S., The War on Terror and the Laws of War, Syracuse University College of Law, Syracuse, New York, Oxford, 2015.

Scheipers S., Unlawful Combatants, Oxford 2015.

Crawford J., Democracy and International Law, „British Yearbook of International Law”, 1993, vol. 44.

J. Pattison, Humanitarian Intervention and the Resposibility to Protect, Oxford 2012.

Crépon P., Religia a wojna, Gdańsk 1994.

Czapliński W., Wyrozumska A., Prawo międzynarodowe publiczne. Zagadnienia systemowe, Warszawa 2004.

Delbrück J., The Fight Against Global Terrorism: Self-defence or Collective Security as International Police Action? Some Comments on the International Legal Implications of the „War against Terrorism”, „German Yearbook of International Law”, 2001, vol. 44.

Dinstein Y. ¸ War, aggression and sel-defence, Cambridge 2001.

Dinstein Y., The Conduct of Hostilities under the law of International Armed Conflict, Cambridge 2004.

Doswald-Beck L., The Legal Validity of Military Intervention by Invitation on the Government „British Yearbook of International Law” 1985, vol. 56.

Ehrlich L., Interpretacja traktatów, Warszawa 1957.

Frowein J. A., Unilateral Interpretation of Security Council Resolutions – a Threat to Collective Security (w:) V. Gӧtz i in. (red.), Liber amicorum Günther Jaenicke, Berlin-Heidelberg 1998.

Gibney F., Korea’s Quiet Revolution: From Garrison State to Democracy, New York 1992, s. 125.

Gilmore W., The Grenada Intervention, London 1984.

Gray C., From unity to polarization. International law and the use of force against Iraq, European Journal of International Law, 2002, t.12, nr 1.

Green L. C., Rescue at Entebbe Incident, “Israel Yearbook of Human Rights”, 1978, nr 6.

Greenwood C., International Law and the war against terrorism, „International Affairs” 2002, vol. 78, nr 2.

Greenwood C., The Twilight of the Law of Belligerent Reprisals, „Netherland Yearbook of International Law” 1989, nr 20.

Haraszti G., Some Fundamental Problems of the Law of Treaties, Budapest 1973.

Heir A., Humanitarian intervention. An introduction, New York 2010.

International Court of Justice Reports,1980.

International Court of Justice Reports,1986.

International Legal Reports, 1986.

Jacewicz A., Pojęcie siły w Karcie Narodów Zjednoczonych, Warszawa 1977.

Keegan J., History of Warfare, London 1993.

Kowalski M., Prawo do samoobrony jako środek zwalczania terroryzmu międzynarodowego, Warszawa 2013.

Kowalski M., Prawo do samoobrony jako środek zwalczania terroryzmu międzynarodowego, Warszawa 2013.

Kranz J., Użycie siły zbrojnej – nowe fakty i tendencje, „Sprawy Międzynarodowe” 2006, nr 3.

Kranz J., Wyprzedzające użycie siły (w:) Wielka Encyklopedia Prawa, t 4 - Prawo międzynarodowe publiczne, J. Symonides, D. Pyś (red.), Warszawa 2014.

Krisiotis D., The Legality of the 1983 US Missile Strike on Iraq and the Right of Self-Defence in International Law, “International and Comperative Law Quartely”, 1996, nr 45.

Kwiecień R., Zakaz użycia siły (w:) Wielka Encyklopedia Prawa, t 4 - Prawo międzynarodowe publiczne, J. Symonides, D. Pyś (red.), Warszawa 2014.

Longman A. W., Longman Dictionary of English Laguage and Culture, Oxford 1993.

Mc Lain P., Setting the Score with Saddam: Resolution 1441 and Parallel Justifications for the Use Force against Iraq, „Duke Journal of Comparative and International Law, 2003, vol. 13, nr 1.

Mielnik B. , Hamas i Strefa Gazy v. Izrael i Palestyna (w:) J. Menkes, E. Cała – Wacinkiewicz (red.), Państwo i terytorium w prawie międzynarodowym , Warszawa 2015.

Murphy D., Terrorism and the concept of „armed attack” in Article 51 of the U.N. Charter, Harvard International Law Journal 2002, nr 43.

Nicholls D., From Dessalines to Duvalier: The Race, Colour and National Dependence in Haiti, London 1996.

Noortmann M., Reinisah A., Ryngaert C., Non-State Actors in International Law, Utrecht 2015.

Pokempner D., Terrorism and Human Rights: The Legal Framework (w:) M. Schmitt, G. L. Berutto (red.), Terrorism and International Law , San Remo 2003.

Przyborowska–Klimczak A., Skrzydło–Tefelska E. (oprac.),

Dokumenty europejskie, t. II, Lublin 1999.

Quillet A., Dictionnaire Quillet de la langue francaise, Paris 1959, t. 1.

Schweisfurth T., Operations to Rescue Nationals in Third States Involving the Use of Force in Relation to Protection of Human Rights, „German Yearbook of International Law” vol. 23, 1980.

Sharma S. K., Welsh J.M., The responsibility to Prevent, Oxford 2015.

Shaw M. N., Prawo międzynarodowe, Warszawa 2011.

Shaw M. N., Some Legal Aspects of the Entebbe Incident, „Jewish Law Annual” 1, 1978.

Słowar russkogo jazyka w czetyriech tomach, Akademi Nauk SSR, Moskwa 1961, t. 4.

T. Mc Leoad, Rule of Law in war, Oxford 2014.

Tomuschart Ch., Der 11 September 2001 und seune rechtlichen konsequenzen, Europaische „Grundrechte-Zeitschriff” 2001, nr 28.

Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa 2003, t. 3.

Zajadło J., Dylematy humanitarnej interwencji, Gdańsk 2005.

Zajadło-Węglarz P., Interwencja humanitarna (w:) J. Symonides, D. Pyć (red.), Wielka Encyklopedia Prawa, t 4 - Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2014.

Pobierz

Opublikowane
26-06-2016


Łaski, P. (2016). Prawo siły czy siła prawa – reminiscencje w dwusetleciu Kongresu Wiedeńskiego 1815 r. Studia Prawnicze KUL, (2), 81–103. https://doi.org/10.31743/sp.5041

Piotr Łaski 
Uniwersytet Szczeciński https://orcid.org/0000-0002-5470-3508



Licencja

Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.

Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:

a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;

b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;

c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;

d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;

e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.

Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.