Ustanawianie konstytucji (tryby uchwalania, oktrojowanie i formy)
Stanisław Sagan
Uniwersytet Rzeszowski , PolskaAbstrakt
Ustanawianie konstytucji zasługuje na wnikliwą analizę prawniczą. Polega na zastosowaniu określonej procedury, która prowadzi do uchwalenia bądź oktrojowania (nadania) ustawy zasadniczej lub innego aktu ustrojowego. Konstytucje tożsamości narodu i jego wartości. Współcześnie kreacja tych najważniejszych aktów ustrojowych odbywa się zarówno poprzez ich uchwalanie w parlamentach i konstytuantach, jak i coraz powszechniej wykorzystywana jest instytucja referendum. Nadal stosowane jest oktrojowanie konstytucji. Większość współczesnych konstytucji ustanawiana jest w formie jednego aktu prawnego, jednakże zdarzają się przypadki konstytucji, na które składa się kilka aktów ustrojowych. Nie zawsze są to akty zawierające normy o najwyższej mocy prawnej.
Słowa kluczowe:
konstytucja, konstytuanta, przedstawicielstwo narodowe, referendumBibliografia
Ajnenkiel A., Polskie konstytucje, Warszawa 1982.
Akty konstytucyjne Królestwa Arabii Saudyjskiej, tłum. z j. arabskiego i wstęp G.Ł. Małachowski, Warszawa 2019.
Banaszak B., Prawo konstytucyjne. Zbiór przepisów, Warszawa 1999.
Baszkiewicz J., Francja nowożytna. Szkice z historii wieków XVII-XX, Poznań 2002.
Cichoń P., O rządach prawa w Wolnym Mieście Krakowie (uwag kilka), Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa 2012, t. 5, z. 3.
Complak K., Parlament we współczesnej Ameryce Łacińskiej, Wrocław 1994.
Czapliński W., Galos A., Korta W., Historia Niemiec, Wrocław-Warszawa-Kraków 1990.
David R., Ústava České Republiky Listina Základnych Práv a Svobod, Úplne zneni dopelnĕné poznámki, Úvodem do problematyki a výběrem ze soudích případů, Olomouc 2005.
Działocha K., Geneza Konstytucji PRL, w: Konstytucja PRL po trzydziestu latach obowiązywania, Wrocław 1983.
Grodziski S., Porównawcza historia ustrojów państwowych, Kraków 1998.
Grygieńć J., O dialekcie dwóch koncepcji władzy w pismach Jana Jakuba Rousseau, w: Władca, władza. Literackie doświadczenia Europejczyków od antyku po wiek XIX, red. M. Szymor-Rólczak, współudz. M. Poradecki, Łódź 2011.
Grzybowski M., Dania. Zarys systemu ustrojowego, Kraków 2017.
Komarnicki W., Ustrój państwowy Polski współczesnej. Geneza i system, Wilno 1937 (reprint dzieła Kraków 2006).
Konstytucja Austrii, tłum. i wstęp P. Czarny, B. Naleźiński, Warszawa 2004.
Konstytucja Federacyjnej Republiki Brazylii, tłum. A. Wojtyczek-Bonnand, wstęp K. Wojtyczek, Warszawa 2004.
Konstytucja Królestwa Danii, tłum. i wstęp M. Grzybowski, Warszawa 2002.
Konstytucja Królestwa Szwecji, wyd. 2 zm. i uaktual., tłum. K. Dębiński, M. Grzybowski, wstęp M. Grzybowski, Warszawa 2000.
Konstytucja Republiki Czeskiej z 16 grudnia 1992 r., tłum. i wstęp M. Kruk Warszawa 1994.
Kość A., Filozoficzne podstawy prawa japońskiego w perspektywie historycznej, Lublin 2001.
Krasnowolski A., Referendum jako instytucja demokracji bezpośredniej w państwach europejskich, opracowania Biura Analiz i Dokumentacji Kancelarii Sejmu, Warszawa 2016.
Kubitsky J., Słownik szwedzko-polski, Toruń 2001.
Małachowski G., System konstytucyjny Arabii Saudyjskiej, Warszawa 2011.
Małajny R.M. (red.), Polskie prawo konstytucyjne na tle porównawczym, Warszawa 2013.
Morabito M., Bourmaud D., Historia konstytucyjna i polityczna Francji (1789–1958), tłum. A. Jamróz, Białystok 1996.
Słupik D., Ustawy zasadnicze Wenezueli, Boliwii i Ekwadoru jako element rewolucji boliwariańskiej w Ameryce Łacińskiej, Studia Policae Universitatis Silesiensis 2017, t. 19.
Uziębło P., Demokracja partycypacyjna. Wprowadzenie, Gdańsk 2009.
Wereszycki H., Historia Austrii, wyd. 2, Wrocław 1986.
Zieliński E., Współczesna Rosja. Studium polityczno-ustrojowe, Warszawa 1995.
Zieliński E., Bokszczanin I., Zieliński J., Referendum w państwach Europy, Warszawa 2003.
Zwierzchowski K., Referendum z mocy prawa w procesie uchwalania i zmian konstytucji stanowych w USA, w: Konstytucjonalizm w państwach anglosaskich, red. A. Zięba, Kraków 2013.
Фэдоров К.Г., История государства и права зарубежных стран, Ленинград 1977.
Basmah al-Kiyumi, The Omani Constitution: A critical analysis, 2011, www.escholar.manchester.ac.uk/api/datastream?publicationPid=uk-ac-man-scw:164244&datastreamId=FULL-TEXT.PDF.
Konstytucja Brunei, www.wipo.int/wipolex/en/text.jsp?file_id=198527.
Konstytucja Kataru, www.wipo.int/edocs/lexdocs/laws/en/qa/qa009en.pdf.
Konstytucja Kuwejtu, www.servat.unibe.ch/icl/Ku00000.html.
Konstytucja Omanu, www.servat.unibe.ch/icl/mu00000.html.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
