Zastosowanie sztucznej inteligencji w pozasądowym rozwiązywaniu sporów cywilnych
Kinga Flaga-Gieruszyńska
Uniwersytet Szczeciński , PolskaAbstrakt
Artykuł omawia zakres i sposoby zastosowania sztucznej inteligencji w pozasądowym rozwiązywaniu sporów cywilnym. Autorka poddaje analizie obszary, w których AI może znaleźć zastosowanie, począwszy od gromadzenia i przetwarzania danych na potrzeby procesu decyzyjnego, poprzez wspieranie mediatorów (koncyliatorów) albo arbitrów w toku postępowania, aż po rolę o wysokim stopniu samodzielności, odnoszącą się do proponowania stronom możliwych rozwiązań w toku postępowań o charakterze koncyliacyjnym, a nawet rozstrzygania sporów poprzez wydanie wiążącego strony orzeczenia w arbitrażu. W opracowaniu wskazano nie tylko szanse związane z uzupełniającą rolą AI wobec działania człowieka w tym obszarze, ale również problemy i zagrożenia dotyczące przede wszystkim słabości AI w zakresie analizy ludzkich zachowań i niuansów związanych z emocjami i motywacją człowieka w sprawach o charakterze cywilnym.
Słowa kluczowe:
sztuczna inteligencja, alternatywne metody rozwiązywania sporów cywilnych, mediacja, arbitrażBibliografia
Baran K.W., Mediacja w sprawach z zakresu prawa pracy, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2006, nr 3.
Białecki M., Mediacja w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2012.
Bieliński A., Mediator w sprawach cywilnych – wybrane zagadnienia regulacji obcych i polskich, ADR. Arbitraż i Mediacja 2008, nr 3.
Błaszczak Ł., Alternatywne formy rozwiązywania sporów – analiza zjawiska na tle prawapolskiego, w: Czterdziestolecie kodeksu postępowania cywilnego. Zjazd Katedr Postępowania Cywilnego w Zakopanem (7-9.10.2005 r.), red. I. Ratusińska, Kraków 2006.
Golat R., Polubowne rozstrzyganie sporów, Warszawa 2007.
Gmurzyńska E., Kierunki rozwoju mediacji sądowej w sprawach cywilnych w USA i w Europie, Europejski Przegląd Sądowy 2006, nr 11.
Gmurzyńska E., Mediacja w sprawach cywilnych w amerykańskim systemie prawnym – zastosowanie w Europie i w Polsce, Warszawa 2007.
Gójska A., V. Huryn Mediacja w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych, Warszawa 2007.
Grove R., AI, Machine Learning and the Administration of Justice in England and Wales: Prospects, Opportunities, Challenges [online], https://rm.coe.int/ai-machine-learning-and-the-administration-of-justice-in-england-and-w/16808e4d87 [dostęp: 24.07.2019 r.].
Jakubiak-Mirończuk A., Alternatywne a sądowe rozstrzyganie sporów sądowych, Warszawa 2008.
Kalisz A., A. Zienkiewicz, Mediacja sądowa i pozasądowa. Zarys wykładu, Warszawa 2009.
Katz D.M., M.J. Bommarito II, J.Blackman, Predicting the Behavior of the Supreme Court of the United States: A General Approach [online], https://arxiv.org/ abs/1407.6333 [dostęp: 23.07.2019 r.].
Mazurek A., Najnowsze badania pokazują jak sztuczna inteligencja pokonuje prawników [online], serwis internetowy Generacja Smart z dnia 21 maja 2018 r., https:// generacjasmart.pl/2018/05/21/sztuczna-inteligencjapokonuje-prawnikow/ [dostęp: 12.12.2018 r.].
Mediacje. Teoria i praktyka, red. E. Gmurzyńska, R. Morek, Warszawa 2009.
Opinia Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (23.11.2016) dla Komisji Prawnej zawierająca zalecenia dla Komisji w sprawie przepisów prawa cywilnego dotyczących robotyki (2015/2103(INL)), http://www.europarl.europa.eu/doceo/document /A-8- 2017-0005_PL.html#title5 [dostęp: 30.07.2019 r.].
Morek R., O potrzebie popularyzacji nowych koncepcji i metod rozwiązywania sporów, Palestra 2007, nr 7/8.
Morek R., Razem czy osobno: uwagi o znaczeniach pojęć mediacji i koncyliacji, w: Sądy polubowne i mediacje,
red. J. Olszewski, Warszawa 2008.
Nowak J., Systemy ekspertowe. Podstawowe pojęcia, geneza, metody wnioskowania, PC-Shell [online], http://zsi.tech.us.edu.pl/~nowak/psiise/psiise_2.pdf [dostęp: 13.07.2019 r.].
Pinker S., The Language Instinct, How the Mind Creates Language, New York 2010.
Przybyła-Basista H., Mediacje rodzinne w konflikcie rozwodowym, Katowice 2006.
Put M. van der, B. Schellekens, Challenges and Opportunities of AI in the Judicial Systems. Reflections from the Netherlands [online], https://rm.coe.int/challenges-and-opportunities-of-ai-in-the-judicial-system-reflections-/16808e4d88 [dostęp: 13.07.2019 r.].
Reese H., AI Can Predict Outcome of Human Rights Trials, but Should It? [online], https://www.techrepublic.com/article/ai-can-predict-outcome-of-human-rights -trials-but-should-it/ [dostęp: 18.02.2020 r.].
Shead S., Sztuczna inteligencja to najważniejsza z obecnie rozwijanych na świecie technologii [on-line], serwis internetowy Business Insider Polska z dnia 19 czerwca 2016 r., https://businessinsider.com.pl/technologie/nowetechnologie/ sztuczna-inteligencja-to-najwazniejsza-rozwijana-obecnie-technologia/qscny5j [dostęp: 21.07.2019 r.].
Słownik [online], serwis internetowy SI Sztuczna Inteligencja, https://www. sztucznainteligencja.org.pl/slownik/ [dostęp: 20.07.2019 r.].
South J., A. Rogers, What Might Artificial Intelligence Mean for Alternative Dispute Resolution? [online], serwis internetowy Kluwer Mediation Blog z dnia 30 sierpnia 2018 r., http://mediationblog.kluwerarbitration. com/2018/08/30/might-artificial-intelligence-mean-alternative-dispute-resolution/ [dostęp: 13.05.2019 r.].
Stawa G., How Is Austria Approaching AI Integration into Judicial Policies [online], https://rm.coe.int/how-is-austria-approaching-ai-integration-into-judicial-policies-/16808e4d81 [dostęp: 16.07.2019 r.].
Strategia BATNA [online], serwis internetowy Encyklopedia zarządzania, https:// mfiles.pl/pl/index.php/Strategia_BATNA [dostęp: 22.07.2019 r.].
Weitz K., Mediacja w sprawach gospodarczych, w: T. Wiśniewski i in., Postępowanie sądowe w sprawach gospodarczych, t. 7, Warszawa 2007.
Uniwersytet Szczeciński
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
