Miscarriage or stillbirth and parental rights in the Polish legal system." De lege lata" legal framework and "de lege ferenda" postulates
Abstract
The goal of this article is to present the de lege lata provisions and the de lege ferenda postulates concerning parental rights in the event of stillbirth or miscarriage. It is shown that the pertinent provisions are incongruous with one another. The discussion focuses on administrative issues, such as registering the child at a civil registry office, and employment matters – in particular the parents’ right to take leave. Light is shed on social security matters, including the right to benefits following premature termination of pregnancy. In addition, the right to burial of a stillborn or miscarried child is discussed. Currently, the question whether, for the purposes of labour law (regarding the right to maternity leave), the employer should refer to the provisions on medical documentation or the provisions of the law on vital records remains unresolved. The greatest problem is that it is nearly always necessary, but not always possible, to establish the sex of the child (foetus), as this determines what the parents' next steps will be. In the present paper, it is pointed out that the only parental right that is not affected by the child's sex is the right to arrange the child's burial. In the case where the parents decide to arrange a funeral, they are free to choose whether they want to have a religious or a non-religious ceremony.
The main research method used in this study is dogmatic-legal analysis using systemic, logical and linguistic interpretation. The present results are supported by references to current case law. Despite the relatively numerous cases of pregnancy loss, the Polish legislator remains relatively passive in addressing this issue. Such a situation stands in contradiction to the state’s pro-family policy and puts public authorities at risk of violating the principle of protection of the family and its well-being, as stipulated in Art. 18 of the Constitution of the Republic of Poland. A review of the existing legal framework leads to the conclusion that there are no coherent and comprehensive laws to regulate this matter, which creates additional interpretation problems and often leads to erroneous practice. In view of the present findings, we postulate that changes need to be made to the Polish legal system, which will result in simplifying the procedures related to premature termination of pregnancy. The existing terminological dichotomy is not conducive to a clear interpretation of legal provisions.
Keywords:
miscarriage, stillbirth, parental rightsReferences
Bütikofer A., Coy D., Doyle O., Ginja R., The Consequences of Miscarriage on Parental Investments, IZA Discussion Paper No. 16858, https://docs.iza.org/dp16858.pdf [dostęp: 7.01.2025 r.].
Derek M., Status prawny zwłok dziecka martwo urodzonego w prawie polskim, Zeszyty Prawnicze 2015, z. 4.
Gołąb J., Prawo do pogrzebu i jego wykonanie w prawie kanonicznym i polskim, Rzeszów 2004.
Guzdek P., Rozpoznaj swoje dziecko we mnie… Rzecz o poronieniu samoistnym dziecka i jego pogrzebie, Kraków 2017.
Haberko J., Cywilnoprawna ochrona dziecka poczętego a stosowanie procedur medycznych, Warszawa 2010.
Haberko J., Konsekwencje prawne żywego i martwego urodzenia, Prawo i Medycyna 2007, nr 3 (28).
Jaranowska B., Rejestracja dziecka martwo urodzonego, Metryka 2016, nr 1.
Jaroszewska M., Poronienie a urodzenie martwe (zgon płodu) – konsekwencje dla pracodawcy w zakresie udzielenia urlopu macierzyńskiego, Monitor Prawa Pracy 2009, nr 12.
Jaroszewska-Ignatowska I., Rosner-Laskorzyńska Z., Zgon dziecka, poronienie, urodzenie martwego dziecka a prawo do urlopu macierzyńskiego, w: Uprawnienia pracowników-rodziców, red. I. Jaroszewska-Ignatowska, Z. Rosner-Laskorzyńska, Warszawa 2021.
Jończyk A., Jończyk P.K., Prawne aspekty uprawnień przysługujących kobietom w przypadku poronienia i martwego urodzenia – sytneza i wnioski de lege ferenda w oparciu o obowiązujące przepisy prawne, Palestra 2020, nr 11.
Kancelaria Senatu, Biuro Analiz i Dokumentacji, Wybrane zagadnienia polityki prorodzinnej w niektórych państwach Unii Europejskiej, Warszawa 2013.
Karkowska D., Baum E., Izdebski Z., Janik A., Godna prokreacja, ciąża, poród i połóg. Prawa kobiet, Warszawa 2023.
Kłos-Skrzypczak A.J., The Impact of the Loss of a Child in the Prenatal Period on Marital and Family Life and the Religiosity of Women after Miscarriage, Religions 2023, t. 14, nr 11. (Crossref)
Kompendium pastoralne o rodzinnym pogrzebie dziecka martwo urodzonego i towarzyszeniu w żałobie osieroconej rodzinie, oprac. P. Guzdek, Kraków‒Warszawa 2020.
Kumor-Jezierska E., Komentarz do rozporządzenia w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków, w: Prawo zatrudnienia. Komentarz do rozporządzeń, red. K.W. Baran, Warszawa 2024.
Lens J.W., Miscarriage, Stillbirth, & Reproductive Justice, Washington University Law Review 2021, t. 98, nr 4.
Lubowiecki D., Ochrona płodu w systemie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego 2016, nr 1.
Niedzielska K., Uprawnienia pracownicze kobiety po poronieniu, Monitor Prawa Pracy 2021, nr 4.
Nowicka U., Prawo do pochowania dziecka utraconego w wyniku poronienia wedle ustawodawstwa polskiego i kanonicznego, Łódzkie Studia Teologiczne 2017, t. 26, z. 4.
Pluta K., Sekcja zwłok dziecka wobec braku zgody rodzica, Studia Prawnoustrojowe 2023, t. 60. (Crossref)
Radzisław A., Tender R., Komentarz do art. 34, w: A. Radzisław, R. Tender, Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz, wyd. 2, Warszawa 2022.
Rybicka-Ziarko J., Prawo do pogrzebu dziecka poronionego, Kortowski Przegląd Prawniczy 2013, nr 3.
Rzetecka-Gil A., Komentarz do art. 32, w: Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz, Warszawa 2009.
Sierpowska I., Pochówek dzieci martwo urodzonych – w świetle praw rodziców i zadań gminy, Studia Prawno-Ekonomiczne 2018, t. 106. (Crossref)
Sierpowska I., Postępowanie ze zwłokami i ich ochrona prawna, w: I. Sierpowska, Śmierć w ujęciu prawa administracyjnego, Warszawa 2020.
Smith L.K., Dickens J., Bender Atik R., Bevan C., Fisher J., Hinton L., Parents’ Experiences of Care Following the Loss of a Baby at the Margins Between Miscarriage, Stillbirth and Neonatal Death: A UK Qualitative Study, BJOG – An International Journal of Obstetrics &
Gynaecology 2020, https://www.researchgate.net/publication/338806020_Parents’_experiences_ of_care_following_the_loss_of_a_baby_at_the_margins_between_miscarriage_
stillbirth_and_neonatal_death_a_UK_qualitative_study [dostęp: 7.01.2025 r.].
Sobczyk A., Komentarz do art. 180, w: Kodeks pracy. Komentarz, red. A. Sobczyk, wyd. 6, Warszawa 2023.
Sularz P., Cmentarze w Polsce. Zagadnienia administracyjnoprawne, Warszawa 2022.
Ślązak A., Zasiłek opiekuńczy, w: Meritum. Ubezpieczenia społeczne, red. J. Kuźniar, wyd. 9, Warszawa 2022.
Świątek-Rudoman J., Uprawnienia kobiety po poronieniu i urodzeniu martwego dziecka w oparciu o obowiązujące przepisy prawa, Gdańskie Studia Prawnicze 2017, nr 2.
Włodarczyk M., Komentarz do art. 180, w: Kodeks pracy. Komentarz, t. 2. Art. 94‒3045, red. K.W. Baran, wyd. 6, Warszawa 2022.
Wojtaszek-Mik E., Sekcja zwłok dziecka w świetle art. 31 ustawy o działalności leczniczej – uwagi na tle wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Polat przeciwko Austrii, Prawo w Działaniu. Sprawy Cywilne 2022, nr 52. (Crossref)
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The Author declares that the Work is original and does not infringe any personal or proprietary rights of third parties, and that She/He has unlimited rights to the Work which are the subject of the Agreement signed with the Publisher.
Author of the publication transfers to the Publisher the economic copyrights to the Work (article) submitted for publication, free of charge, without time and territorial restrictions in the following fields of use:
a) production, recording and reproduction of the copies of the Work by a specific technique, including printing, magnetic recording and digital technology;
b) marketing, lending or rental of the original or copies of the Work, and distribution in the form of open access, in accordance with the license Creative Commons Attribution 4.0 International (also known as CC BY), available at: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) inclusing the Work in the composition of the collective work;
d) publishing on the website of the journal, public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and rebroadcasting, and making the Work available to the public in such a way that everyone can have access to them in a place and at a time chosen by them;
e) uploading the Work in an electronic form to electronic platforms or other uploading of the Work in an electronic form to the Internet or other network.
The proprietary copyright to the Work is transferred to the Publisher free of charge upon signing the contract wit the Publisher.
