Roszczenie o zapłatę godziwej rekompensaty za korzystanie z utworu osieroconego

Grzegorz Tylec

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polska
https://orcid.org/0000-0003-2016-4523


Abstrakt

Art. 358 ust. 5 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wprowadzony ustawą z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o grach hazardowych, implementującą do polskiego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/28/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z utwo­rów osieroconych, wykreował nieznane polskiemu prawu cywilnemu roszczenie o „zapłatę godziwej rekom­pensaty za korzystanie z utworu”. Podmiotem, który może podnieść to roszczenie, jest uprawniony z tytułu praw autorskich, którego utwór był eksploatowany w ramach konstrukcji dozwolonego użytku utworów osie­roconych (art. 355–359 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). W artykule poddano analizie treść roszczenia z art. 358 ust. 5 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób powinna być określona wartość tego roszczenia, zaprezentowane zostało orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które dokonało jego interpretacji na gruncie dyrektywy 2001/29/ WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym. W konkluzji zaproponowany został sposób ustala­nia wielkości roszczenia o zapłatę godziwej rekompensaty za korzystanie z utworu.

 

Słowa kluczowe:

prawo autorskie, utwór osierocony, godziwa rekompensata, roszczenie



Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie i prawa pokrewne. Przepisy z wprowadzeniem, Warszawa 2017.

Błeszyński J., Glosa do postanowienia SA z dnia 24 lutego 2009 r., I ACa 99/09, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2009, nr 7.

Błeszyński J., Podział opłat od producentów i importerów urządzeń kopiujących, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2001, nr 12.

Czajkowska-Dąbrowska M., Opłaty reprograficzne – osobliwości konstrukcji, dylematy praktyki, w: Studia i Analizy Sądu Najwyższego t. 4, red. K. Ślebzak, Warszawa 2012.

Czajkowska-Dąbrowska M., Przegląd orzecznictwa z zakresu prawa autorskiego (zagadnienia wybrane), Glosa 2005, nr 2.

Gołda-Sobczak M., Opłaty reprograficzne w polskim prawie autorskim jako forma zarządzania kulturą, Zarządzanie w Kulturze 2014, t. 15, nr 2.

Kępiński M., Kleban B., w: System Prawa Prywatnego, t. 13. Prawo autorskie, red. J. Barta, wyd. 3, Warszawa 2013.

Michalak A., Kierunki implementacji dyrektywy 2012/28/UE (dzieła osierocone) do prawa polskiego, Europejski Przegląd Sądowy 2013, nr 10.

Niewęgłowski A., Dyrektywa w sprawie dzieł osieroconych i jej znaczenie dla polskiego prawa autorskiego, Transformacje Prawa Prywatnego 2013, nr 3.

Nowotnik-Zajączkowska M., Komentarz do art. 35(8) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. W. Machała, R.M. Sarbiński, 2019 [wyd. el. LEX].

Piesiewicz P.F., Godziwa rekompensata i jej dochodzenie w odniesieniu do dzieł osieroconych (art. 358 ust. 5 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych), Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 2018, nr 3.

Pyziak-Szafnicka M., w: System Prawa Prywatnego, t. 1. Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2007.

Sieńczyło-Chlabicz J., Nabycie i utrata statusu utworu osieroconego – uwagi de lege lata i de lege ferenda, w: Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz, Warszawa 2017.

Sokołowska D., Opłaty reprograficzne, Warszawa 2014.

Sokołowska D., Prawo twórcy do wynagrodzenia w prawie autorskim, Poznań 2013.

Stanisławska-Kloc S., Utwory „osierocone”, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej 2007, nr 4.

Stanisławska-Kloc S., w: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. D. Flisak, 2015 [wyd. el. LEX].

Szczotka J., w: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Zarys wykładu, red. M. Poźniak-Niedzielska, J. Szczotka, M. Mozgawa, Bydgoszcz 2006.

Traple E., w: System Prawa Prywatnego, t. 13. Prawo autorskie, red. J. Barta, wyd. 2, Warszawa 2007.

Vetulani A., Dzieła osierocone – w poszukiwaniu europejskiego rozwiązania, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej 2009, nr 1.

Pobierz

Opublikowane
01-07-2021


Tylec, G. (2021). Roszczenie o zapłatę godziwej rekompensaty za korzystanie z utworu osieroconego. Studia Prawnicze KUL, (1), 185–203. https://doi.org/10.31743/sp.12363

Grzegorz Tylec 
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0003-2016-4523



Licencja

Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.

Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:

a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;

b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;

c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;

d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;

e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.

Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.