The legal status of an advocate’s articled clerk in the Polish Civil Court Proceedings – remarks on comparative background
Kinga Magdalena Dróżdż-Chmiel
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-7554-5601
Abstrakt
W artykule został zaprezentowany pogląd dotyczący statusu aplikanta adwokackiego w polskim procesie cywilnym. Równocześnie należy podkreślić, że celem niniejszego opracowania nie było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy podmiot ten zajmuje w postępowaniu pozycję zastępcy procesowego albo substytuta, a przedstawienie nieco odmiennej opinii na temat roli aplikanta adwokackiego w postępowaniu cywilnym z uwzględnieniem szczególnej funkcji, którą spełnia aplikacja adwokacka. Niniejsze studium wydaje się być interesujące chociażby z tego względu, że niejako „dotyka” ono newralgicznego punktu styku prawa cywilnego procesowego i regulacji wewnątrzkorporacyjnych. Chociaż przeprowadzona analiza ma na celu określenie statusu aplikanta adwokackiego w polskim procesie cywilnym, zawarcie w pracy odwołań do regulacji dotyczących pozycji aplikantów radcowskich czy rzeczniowskich służyło poszerzeniu spektrum oceny i uatrakcyjnieniu opracowania. Z kolei dowodzenie słuszności prezentowanej tezy, zgodnie z którą aplikant adwokacki pełni rolę alter ego adwokata, nie byłoby aż tak interesujące bez odwołania się do systemu prawa niemieckiego, włoskiego i ukraińskiego. Porównanie tych czterech porządków prawnych, tj. polskiego, niemieckiego, włoskiego i ukraińskiego, doprowadziło do ciekawej konkluzji. Mianowicie aplikant adwokacki ma zapewnioną możliwość wykonywania zastępstwa procesowego w szerszym zakresie niż niemiecki stażysta, włoski praktykant czy ukraiński pomocnik. Co za tym idzie, jego rola jako zastępcy procesowego jest szczególna. To właśnie zakres uprawnień polskiego aplikanta adwokackiego daje mu podstawę do określania siebie jako alter ego adwokata.
Słowa kluczowe:
aplikacja adwokacka, aplikant adwokacki, adwokat, upoważnienie a pełnomocnictwo, zastępstwo, przedstawicielstwo, Stationsreferendar, praticante avvocato, Помічник адвокатаBibliografia
Balcerzak M., Skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego w kontekście skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Palestra 2018, no. 1–2.
Borkowski G., Glosa do uchwały SN z 28.06.2006 r. III CZP 27/06, Przegląd Sądowy 2008, no. 6.
Borkowski G., Aplikant adwokacki w postępowaniu cywilnym – substytut czy zastępca adwokata?, Palestra 2009, no. 11–12.
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2016.
Dalka S., Sądowe postępowanie cywilne. Założenia ogólne i proces cywilny, vol. 1, Gdańsk 1992.
Dróżdż K., Inna osoba jako podmiot legitymowany do złożenia skargi na czynności komornika, in: Cechą sprawiedliwości jest nie krzywdzić ludzi. Księga pamiątkowa ku czci Zenona Knypla, ed. Z. Szczurek, G. Sikorski, Sopot 2017.
Dróżdż K., Małżonek dłużnika jako osoba trzecia legitymowana do wytoczenia powództwa o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji sądowej, Przegląd Prawa Egzekucyjnego 2016, no. 5.
Dróżdż K., Osoba trzecia jako podmiot uprawniony do wniesienia skargi na czynności komornika, in: Środki zaskarżenia w sądowym postępowaniu egzekucyjnym. Zbiór studiów, ed. J. Misztal-Konecka, Sopot 2017.
Dróżdż K., Osoby trzecie jako współczynnik efektywnej ochrony sądowej w cywilnym postępowaniu procesowym, Zeszyty Naukowe KUL 2017, no. 3.
Ereciński T., Weitz K., Skarga nadzwyczajna w sprawach cywilnych, Przegląd Sądowy 2019, no. 2.
Gruszecka D., Podstawy skargi nadzwyczajnej w sprawach karnych – uwagi w kontekście „wypełniania luk w systemie środków zaskarżenia”, Palestra 2018, no. 9.
Kaczyński M., Pełnomocnik z urzędu w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 2014.
Klatka Z., Ustawa o radcach prawnych. Komentarz, Warszawa 1999.
Kodeks postępowania cywilnego, vol. 1: Komentarz do art. 1–729, ed. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2016.
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, ed. A. Jakubecki, Warszawa 2015.
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, vol. 1: Art. 1–366, ed. A. Marciniak, K. Piasecki, Warszawa 2016.
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, ed. A. Zieliński, Warszawa 2017.
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, vol. 1: Art. 1–50538, ed. M. Manowska, Warszawa 2015.
Kosyło A., Nowa ustawa o adwokaturze na Ukrainie, Palestra 2013, no. 1–2.
Kosyło A., Pomoc prawna w demokratycznym państwie prawnym: regulacje unijne, polskie oraz ukraińskie, in: Ius et amicitia. Materiały Pierwszego Polsko-Ukraińskiego Forum Prawniczego, Tarnobrzeg 2006.
Kotowski A., Skarga nadzwyczajna na tle modeli kontroli odwoławczej, Prokuratura i Prawo 2018, no. 9.
Lewandowski M., Egzaminowany aplikant adwokacki – zagadnienia instytucjonalno-procesowe, Edukacja Prawnicza 2013, no. 1.
Lipiński K., Czy aplikant adwokacki, upoważniony przez adwokata do zastąpienia go, może być przez sąd dopuszczony tymczasowo do udziału w rozprawie, gdy nie może na razie przedstawić pełnomocnictwa dla adwokata, który udzielił aplikantowi upoważnienia (art. 89 § 1 k.p.c.)?, Palestra 1959, no. 7–8.
Marciniak A., Upoważnienie aplikanta komorniczego do samodzielnego wykonywania określonych czynności egzekucyjnych, Przegląd Sądowy 2015, no. 9.
Matusik G., Śladkowski M., Pozycja prawna aplikanta radcowskiego w postępowaniu cywilnym, Przegląd Sądowy 2008, no. 11–12.
Misiejuk I., Czy aplikant na etacie zastąpi obrońcę?, Radca Prawny 2016, no. 1.
Misiejuk I., Czy aplikant pomoże przy bezpłatnych poradach, Radca Prawny 2015, no 4.
Olszewski P., Wolność słowa aplikanta, Radca Prawny 2016, no. 6.
Osowy P., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2002.
Pietrzkowski H., Czynności procesowe zawodowego pełnomocnika w sprawach cywilnych, Warszawa 2017.
Postępowanie cywilne, ed. H. Mądrzak, Warszawa 2003.
Prawo o adwokaturze. Komentarz, ed. P. Kruszyński, Warszawa 2016.
Rosenberg L., Schwab K., Gottwald P., Zivilprozessrecht, Mündchen 2010.
Smyk M., Status prawny aplikanta radcowskiego w postępowaniu cywilnym (głos w dyskusji), Przegląd Sądowy 2010, no. 2.
Sobel T., Opinia o możliwości zastępstwa radcy prawnego przed sądami i innymi organami przez aplikantów, którzy otrzymali zaświadczenia o ukończeniu aplikacji, Radca Prawny 2013, no. 2.
Studzińska J., Uprawnienia aplikanta komorniczego – problemy praktyczne, Przegląd Prawa Egzekucyjnego 2016, no. 1.
Tkaczyk E., Ustawa o rzecznikach patentowych. Komentarz, Warszawa 2012.
Wiszniewska I., Wiszniewski K., Pełnomocnictwo procesowe w sprawach cywilnych. Komentarz praktyczny z orzecznictwem, Warszawa 2014.
Zembrzuski T., Wpływ wprowadzenia skargi nadzwyczajnej na skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, Przegląd Sądowy 2019, no. 2.
Zivilprozessordnung. Kommentar, ed. R. Zöller, Köln 2010.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0001-7554-5601
Licencja
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
