Аксиологические основы экономического порядка в контексте ключевых ценностей
Аннотация
Данная статья посвящена аксиологическим основам экономического порядка в контексте ключевых ценностей. Несомненно, формирование рыночной экономики и реализация экономической свободы являются важными ориентирами в процессе ее построения. Однако следует иметь в виду, что классическая концепция управления в этом отношении является чрезмерным упрощением. Следовательно, правомерно подойти к ней с точки зрения идеи ее трехгранной реализации и выявления базовых ценностей, лежащих в ее основе. Моя основная цель – обосновать тезис о том, что проблема формирования аксиологических основ экономического порядка должна рассматриваться через призму ценностей, которые черпают свое обоснование не только из позитивно-правовой легитимности (общее благо, человеческое достоинство), но и тех, сила которых определяется фундаментальными ценностями, сформулированными в Конституции Республики Польша, и вытекающими из них принципами. В последнем случае речь идет, в частности, о правах и свободах, отличных от экономической свободы, а также о ценностях и принципах (правовая определенность, защита приобретенных прав, защита конкуренции, добросовестность воли законодателя и органов, применяющих закон, авторитет государства и права и т.д.). В связи с этим возникает ряд проблем и аксиологических дилемм не только экономического, но и правового и этического характера. Поэтому правомерным становится правильное определение основных нормативных ориентиров и ценностей, рассматриваемых в контексте действующего права, и потенциальных угроз аксиологическим основам публичного хозяйственного права. Важно также обратить внимание на проблему инфляции права, определенности нормативных решений, защиты приобретенных прав и максимально сформированных экспектаций, а также правовой безопасности и чрезмерной релятивизации базовых ценностей, составляющих суть правового порядка. С точки зрения аксиологических аспектов экономического порядка важную роль играют укрепление авторитета государства и права и развитие этоса государственной службы. В статье используется догматический метод и, дополнительно, другие методы.
Ключевые слова:
аксиологические основы экономического порядка, ключевые ценности, инфляция права, правовая безопасность, дисфункциональность правового порядкаБиблиографические ссылки
Bentham J., A Fragment on Government and on Introduction to the Principles of Morals and Legislation, Oxford 1960.
Bentham J., Utylitaryzm, Warszawa 1959.
Bucińska J., Godność człowieka jako podstawowa wartość porządku prawnego, Prawo – Administracja – Kościół 2001, no. 2–3.
Complak K., Uwagi o godności człowieka oraz jej ochrona w świetle nowej Konstytucji, Przegląd Sądowy 1998, no. 5.
Jabłoński M., Pojęcie i ochrona godności człowieka w orzecznictwie organów władzy sądowniczej w Polsce, in: Godność człowieka jako kategoria prawna, ed. K. Complak, Wrocław 2001.
Jan Paweł II, Encyklika Centesimus annus, Wrocław 1991.
Kaufmann A., Rechtsphilosophie, Rechtstheorie, Rechtsdogmatik, in: Einführung in Rechtsphilosophie und Rechtstheorie der Gegenwart, eds. A. Kaufmann, W. Hassemer, Heidelberg 1989.
Koneczny F., Rozwój moralności, Lublin 1938.
Krąpiec M.A., By ocalić suwerenność, Toruń 1997.
Krąpiec M.A., Człowiek i prawo naturalne, Lublin 1975.
Krucina I., Wokół wartości najwyższych, Wrocław 1996.
Longchamps F., Z problemów poznania prawa, Wrocław 1968.
Majka J., Etyka społeczna i polityczna, Warszawa 1993.
Mazurek F.J., Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka, Lublin 2001.
Mill J.S., O wolności, Warszawa 1959.
Nagórny J., Wychowanie do wartości moralnych. Perspektywa chrześcijańska, Lublin 1993. (Crossref)
Novak M., Poza ekonomią, poza polityką, Znak 1994, no. 6.
Novak M., Splot dwóch tradycji, Znak 1990, no. 10–11. (Crossref)
Onimus J., Próby odpowiedzi, Warszawa 1972.
Parijs P. van, Evolutionary Explanation in the Social Science. An Emerging Paradigm, New Jersey 1981.
Popper K., Eccles J., The Self and Its Brain, New York 1977. (Crossref)
Radbruch G., Die Natur der Sache als juristische Denkform, Darmstadt 1960.
Ricardo D., Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania, Warszawa 1957.
Röpke W., Powrót do niepowtarzalności, Znak 1990, no. 10–11.
Rüstow A., Das Versagen des Wirtschaftsliberalismus, München 1950.
Smith A., Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, Warszawa 2007.
Smith A., The Theory of Moral Sentiments, London 1831.
Urbanek L., Pojęcie godności człowieka w Konstytucji RP z 1997 r. a problem definicji, Prawa Człowieka 2000, no. 7.
Wyszyński S., Prymas Tysiąclecia (Z przemówienia w uroczystość Matki Bożej Gromnicznej w Gnieźnie w dniu 2 lutego 1978 r.), Paryż 1982.
Zasady ustroju III Rzeczypospolitej Polskiej, ed. D. Dudek, Warszawa 2009.
Zdyb M., Dobro wspólne w perspektywie art. 1 Konstytucji RP, in: Trybunał Konstytucyjny. Księga XV-lecia, Warszawa 2001.
Zdyb M., Drogi i bezdroża państwa prawnego, in: Konstytucja. Ustrój, system finansowy państwa. Księga pamiątkowa ku czci prof. Natalii Gajl, eds. T. Dębowska-Romanowska, A. Jankiewicz, Warszawa 1999.
Zdyb M., Dylematy ładu prawnego w kontekście inflacji i niektórych innych niedoskonałości prawa administracyjnego, in: Prawo administracyjne dziś i jutro, eds. J. Jagielski, M. Wierzbowski, Warszawa 2018.
Zdyb M., Godność człowieka w świetle art. 39 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, in: Normatywny wymiar godności człowieka, eds. W. Lis, A. Balicki, Lublin 2012.
Zdyb M., Komentarz do art. 2, in: M. Zdyb, G. Lubeńczuk, A. Wołoszyn-Cichocka, Prawo przedsiębiorców. Komentarz, Warszawa 2019.
Zdyb M., Pewność prawa (Legal Certainty), TEKA Komisji Prawniczej PAN – Oddział w Lublinie 2018, vol. 11, no. 1. (Crossref)
Zdyb M., Służba publiczna, in: Prawość i Godność. Księga pamiątkowa w 70. rocznicę urodzin Profesora Wojciecha Łączkowskiego, eds. A. Gomułowicz, S. Fundowicz, F. Rymarz, Lublin 2003.
Zdyb M., Zarys historii myśli organizatorskiej, Lublin 1987.
Zoll A., Główne grzechy w funkcjonowaniu państwa prawa, a paper delivered during “Czy Polska jest państwem prawnym?” conference, Warszawa, 15.10.2004.
Лицензия
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
