О целесообразности создания нового Международного уголовного суда (МУС). Изложение собственной позиции на фоне преступлений международного права, совершенных на территории Украины в XXI веке в связи с агрессией Российской Федерации
Marcin Berent
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu , Польшаhttps://orcid.org/0000-0001-7287-2148
Аннотация
24 февраля 2022 года войска Российской Федерации пересекли границы Украины, суверенного и независимого европейского государства. Война, последовавшая за пандемией COVID-19, потрясла основы всего мира, который внезапно перестал существовать в том виде, в каком его знали современные общества. Российская агрессия принесла не только полномасштабную войну, но и невиданные с 1945 года жестокие преступления, влекущие за собой массовые преступления по международному праву, в том числе преступление геноцида, или, во всяком случае, обоснованные подозрения в их совершении. Над миром вновь нависла угроза глобального конфликта, и перед цивилизованными его частям встал вызов привлечения к ответственности за неизмеримый вред и страдания, причиненные должностными лицами Российской Федерации и союзных ей сил. Ответом на преступления, совершенные в Украине, стала выдача Международным уголовным судом в Гааге ордера на арест тех, кто без сомнений несет за них ответственность. Этот суд предпринял решительные действия, но они ограничены правовыми рамками, установленными для его компетенции. Однако этих рамок, как представляется, недостаточно для привлечения к ответственности лиц, виновных в развязывании войны в Европе. Поэтому для рассмотрения преступлений по международному праву, совершенных в Украине, необходимо создать международный уголовный суд, который был бы наделен полномочиями для более эффективного преследования преступлений, инспирированных Кремлем и занимающими его представителями режима Владимира Путина. Именно этим преступлениям и необходимости более эффективного противодействия им и борьбы с ними посвящен настоящий текст. Таким образом, объектом исследования является анализ современного состояния международного уголовного правосудия, установление его эффективности и полезности для осуждения преступлений, совершенных в Украине, а также представление основных понятий, включая понятие геноцида – в качестве вступительных соображений. Цель статьи - показать необходимость создания нового уголовного суда. В исследовании использован историко-правовой метод с элементами историко-философского метода, а также метод логико-смыслового анализа правовых институтов (включая функциональное толкование), аксиологический метод (включая телеологическое толкование) и системный метод. В силу характера работы догматический (формально-юридический) метод использовался в ограниченном, но достаточном для достижения целей исследования объеме.
Ключевые слова:
война, Россия, Украина, преступление международного права, геноцид, международный уголовный судБиблиографические ссылки
Blum R., Stanton G.H., Sagi S., Richter E.D., ‘Ethnic Cleansing’ Bleaches the Atrocities of Genocide, European Journal of Public Health 2007, vol. 18, no. 2. (Crossref)
Bojarski T., Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwo wojenne, in: Kodeks karny. Komentarz, ed. T. Bojarski, Warszawa 2016.
Budyn-Kulik M., Rozdział XVI. Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne, in: Kodeks karny. Komentarz, ed. M. Mozgawa, Warszawa 2014.
Czech Senate Recognises Russia’s Crimes in Ukraine as Genocide, Rzeczpospolita, 11.05.2022, https://www.rp.pl/konflikty-zbrojne/art36275871-czeski-senat-uznal-zbrodnie-rosjina-ukrainie-za-ludobojstwo [access: 31.07.2023].
Dróżdż D., Rozdział XVI. Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne, in: Kodeks karny. Część szczególna, vol. 1. Komentarz do art. 117–221, eds. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2013.
Dubowski T., Czynnik czasu w funkcjonowaniu międzynarodowych trybunałów karnych – wybrane aspekty, Białostockie Studia Prawnicze 2010, no. 7. (Crossref)
Estonia Recognises Russia’s Actions in Ukraine as Genocide, Rzeczpospolita, 21.04.2022, https://www.rp.pl/polityka/art36118711-estonia-uznaje-dzialania-rosji-na-ukrainie-za-ludobojstwo [access: 31.07.2023].
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2021.
Gardocki L., Gardocka T., Majewski Ł., Prawo karne międzynarodowe. Zarys systemu, Warszawa 2017.
Heidrich D., Przyszłość międzynarodowych trybunałów karnych ad hoc. Strategie zakończenia oraz rozwiązania rezydualne, ze szczególnym uwzględnieniem Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii, Studia Europejskie 2013, no. 3.
Hofmański P., Rozdział XVI. Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne, in: Kodeks karny. Komentarz, ed. M. Filar, Warszawa 2016.
Karowicz-Bienias S., Standardy międzynarodowego procesu karnego a polskie postępowania karne w sprawach o zbrodnie przeciwko ludzkości popełnione w latach 1939–1956, Białystok 2021 [unpublished doctoral thesis].
Lemkin R., Axis Rule in Occupied Europe. Laws of Occupation, Analysis of Government, Proposals for Redress, New York 1944.
Matulewska A., Gwiazdowicz D.J., In Quest of Genocide Understanding: Multiple Faces of Genocide, International Journal for the Semiotics of Law 2022, vol. 35, DOI: 10.1007/s11196-021-09847-5. (Crossref)
Montefiore S., Stalin. The Court of the Red Tsar, Warszawa 2021.
Płachta M., Międzynarodowe trybunały karne: próba typologii i charakterystyki, Państwo i Prawo 2004, no. 3.
Smith K.E., Acculturation and the Acceptance of the Genocide Convention, Cooperation and Conflict 2013, vol. 48, no. 3. (Crossref)
Szewczyk M., Rozdział XVI. Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne, in: Kodeks karny. Część szczególna, vol. 2. Komentarz do art. 212–277d, ed. A. Zoll, Warszawa 2008.
Szopa P., Wyroki na szmalcowników, Przystanek Historia, 24.01.2021, https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/polskie-panstwo-podziem/78076,Wyroki-na-szmalcownikow.html [access: 31.07.2021].
The Verkhovna Rada of Ukraine Officially Recognises Russian Crimes as Genocide, Wprost, 14.04.2022, https://www.wprost.pl/polityka/10688815/rada-najwyzsza-ukrainy-oficjalnie-uznala-rosyjskie-zbrodnie-za-ludobojstwo.html [access: 31.07.2023].
Wierczyńska K., Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. Komentarz, 2008 [LEX database], Commentary on Article II.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu https://orcid.org/0000-0001-7287-2148
Лицензия
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
