Nauka Gracjana o świadkach

Krzysztof Burczak

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Польща
https://orcid.org/0000-0002-9829-6852

Анотація

Przedmiotem badań przedstawionych w artykule jest Dekret Gracjana w aspekcie instytucji świadka w procesach zarówno cywilnych, jak i karnych. Celem przeprowadzonych analiz tekstów prawnych oraz dicta Gracjana było uzyskanie potwierdzenia dla przyjętej hipotezy badawczej dotyczącej instytucji świadka. W Dekrecie obecne są teksty prawne zarówno prawa kanonicznego, jak i rzymskiego. Prawo kanoniczne posiłkowało się prawem rzymskim w zakresie wielu instytucji procesowych, również instytucji świadka. Metody badawcze, którymi posłużono się w analizie tekstów prawnych, to metoda historycznoprawna oraz dogmatycznoprawna. W wyniku przeprowadzonych badań potwierdzono przyjętą hipotezę badawczą, że instytucja świadka zarówno w prawie kanonicznym, jak i w normach prawa rzymskiego obecnych w Dekrecie cechuje się zasadniczo takimi samymi wymogami stawianymi świadkom, z zachowaniem elementów różnicujących, specyficznych dla procesu kanonicznego. W procesach kanonicznych nigdy nie wolno było dołączać do przysięgi próby wrzątku lub rozpalonego żelaza. Gracjan zawarł w Dekrecie dorobek jurysprudencji rzymskiej i kanonicznej do XII w. W jego nauce o świadkach odzwierciedla się troska sądownictwa rzymskiego i kościelnego o zachowanie zgodnej z prawem procedury procesowej, dotarcie do prawdy o zdarzeniu i wydanie sprawiedliwego wyroku. Jego nauka o świadkach, poza oczywistymi przestarzałymi normami, pozostaje aktualna do dziś.

Ключові слова:

świadek, proces sądowy, przysięga