Aktualizacja gwary brzeskiej w powieści Natałki Babiny „Bodaj Budka”

Jurij Hromyk

Wołyński Uniwersytet Narodowy im. Łesi Ukrainki , Ukraina
https://orcid.org/0000-0002-8753-3357

Andrij Jaworśkyj

Wołyński Uniwersytet Narodowy im. Łesi Ukrainki , Ukraina
https://orcid.org/0000-0002-6244-7380


Abstrakt

W powieści białoruskiej pisarki pochodzenia ukraińskiego Natałki Babiny przeanalizowano charakterystyczne cechy ukraińskiej gwary zachodniopoleskiej, skomentowano specyfikę refleksacji dawnych samogłosek, pewne różnice w użyciu spółgłosek, omówiono szczegóły deklinacji rzeczowników, przymiotników, zaimków, koniugacji czasowników, wyróżniono dialektyzmy leksykalne, zdefiniowano swoiste autorskie podejście do stosowania elementów gwary, określono ich miejsce w języku artystycznym pisarki.

Słowa kluczowe:

Natałka Babina, gwara, gwary zachodniopoleskie, gwary brzeskie, dialektyzm

Arkušin Grigorìj. 2012. Zahìdnopolìsʹka dìalektologìâ. Lucʹk: Volinsʹkij nacìonalʹnij unìversitet ìmenì Lesì Ukraïnki. [Аркушин Григорій. 2012. Західнополіська діалектологія. Луцьк: Волинський національний університет імені Лесі Українки].

Âvorsʹkij Andrìj. 2015. Aktualìzacìâ polìsʹkih govorìv u sučasnomu hudožnʹomutekstì: avtoref. dis... kand. fìlol. nauk. Lucʹk: nacìonalʹnijunìversitet ìmenì Lesì Ukraïnki. [Яворський Андрій. 2015. Актуалізація поліських говорів у сучасному художньому тексті: автореф. дис... канд. філол. наук. Луцьк: національний університет імені Лесі Українки].

Babìna Natalka. 2019. Bodaj, Budka. Htosʹ tihij movčitʹ u temrâvì. Mìnsʹk: Smeltok. [Бабіна Наталка. 2019. Бодай, Будка. Хтось тихий мовчить у темряві. Мінськ: Смелток].

Етимологічний словник української мови. 1982 т. 1. Київ.

Етимологічний словник української мови. 1985 т. 2. Київ.

Етимологічний словник української мови. 2012 т. 6. Київ.

Gricevič Ûrìj. 2018. Dìalektnij komponent u folʹklornih tekstah ìz Zahìdnogo Polìssâ: avtoref. dis... kand. fìlol. nauk. Lucʹk: Shìdnoêvropejsʹkij nacìonalʹnij unìversitet ìmenì Lesì Ukraïnki. [Грицевич Юрій. 2018. Діалектний компонент у фольклорних текстах із Західного Полісся: автореф. дис... канд. філол. наук. Луцьк: Східноєвропейський національний університет імені Лесі Українки].

Ìvčenko Anatolìj. Ìnterv’û z ukraïnsʹkoû pisʹmenniceû z Berestejŝini Natalkoû Babìnoû. W: http://www.haidamaka.org.ua/0173.html [Dostęp 28.01.2020]. [Івченко Анатолій. Інтерв’ю з українською письменницею з Берестейщини Наталкою Бабіною. В: http://www.haidamaka.org.ua/0173.html [Доступ 28.01.2020]].

Skopnenko Oleksandr. 2001. Berestejsʹko-pinsʹkì govìrki: geneza ì sučasnij stan (ìstorikofonetičnij naris). Kiïv: Ìnstitut movoznavstva ìmenì O.O. Potebnì NAN Ukraïni. [Скопненко Олександр. 2001. Берестейсько-пинські говірки: генеза і сучасний стан (історико-фонетичний нарис). Київ: Інститут мовознавства імені О.О. Потебні НАН України].

Strašnyâ sìly maǔčacʹ ubelaruskaj cemry. «Badaj, budka»: u Belarusì ǔperšynû napìsany raman pa-ǔkraìnsku. Mìnsk. W: https://nn.by/?c=ar&i=241647 [Dostęp 28.01.2020]. [Страшныя сілы маўчаць у беларускай цемры. «Бадай, будка»: у Беларусі ўпершыню напісаны раман па-ўкраінску. Мінск. Ў: ttps://nn.by/?c=ar&i=241647 [Доступ 28.01.2020]].


Hromyk Ю., & Jaworśkyj А. (2021). Актуалізація берестейської говірки в романі Наталки Бабіної "Бодай, Будка". TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych, 6, 101–112. https://doi.org/10.31743/teka.13346

Jurij Hromyk 
Wołyński Uniwersytet Narodowy im. Łesi Ukrainki https://orcid.org/0000-0002-8753-3357
Andrij Jaworśkyj  javorskyi.andrij@eenu.edu.ua
Wołyński Uniwersytet Narodowy im. Łesi Ukrainki https://orcid.org/0000-0002-6244-7380