Vilnius sociolect of craftsmen of the 16th–18th centuries in the light of studies into the linguistic borderland. An outline
Alicja Pihan-Kijasowa
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-7104-8154
Abstract
The organizations associating craftsmen of one or several similar trades—the handicraft guilds—operating in Vilnius from the 15th century, created the conditions conducive for the development of a sociolect – a linguistic variety characteristic of this social group. Because this variety was formed and used on the ethnically, culturally and linguistically diversified area, it absorbed the elements of languages of the nations which belonged to the guilds. The Polish language was the official language in North-Eastern Borderlands until the end of the 17th century, thus it was the foundation of the sociolect of craftsmen. But we also observe in it (Belo)Russian and German elements. The documents of the guilds from Vilnius from the 16th until mid-18th centuries, wich serve as the basis for our considerations, are texts written in Latin, Polish and Belorussian. However, in the Polish-language documents we can observe numerous Russian influences, whereas in the Belorussian documents, the influences of Polish. Consequently, these documents are the result of a complex linguistic situation in this area.
Keywords:
North-Eastern Borderlands, handicraft guilds, sociolect of craftsmen, language interferenceReferences
Akty cechów wileńskich 1495–1759. Zebrał i przygotował do druku H. Łowmiański przy współudziale M. Łowmiańskiej, S. Kościałkowskiego. Przedmową i skorowidzami opatrzył J. Jurkiewicz. 2006. Poznań: Wyd. Poznańskie.
Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 roku. 1981 t. 1. Red. A. Mączak. Warszawa: Wyd. Wiedza Powszechna.
Grabias Stanisław. 1997. Język w zachowaniach społecznych. Wydanie drugie poprawione. Lublin: Wyd. UMCS.
Grabias Stanisław. 2001. Środowiskowe i zawodowe odmiany języka – socjolekty. W: Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński. Lublin: Wyd. UMCS.
Morzy Józef. 1959. Geneza i rozwój cechów wileńskich do końca XVII w. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu” nr 24: Historia z. 4. Poznań.
Pihan-Kijasowa Alicja. 2009. Akty cechów wileńskich z lat 1495–1759. Komentarz językowy. W: W kręgu języka: materiały konferencji „Słowotwórstwo – słownictwo – polszczyzna kresowa” poświęcona pamięci profesor Zofii Kurzowej, Kraków 16–17 maja 2008. Red. M. Skarżyński, M. Szpiczakowska. Seria Biblioteka „LingVariów” t. 2. Kraków: Księgarnia Akademicka: 175–185.
Pihan-Kijasowa Alicja. 2010. Wileńskie słownictwo rzemieślnicze XVI–XVIII wieku. Rekonesans badawczy. W: Językowe i kulturowe dziedzictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego. Millenium Litwy 1009–2009. Red. J. Mędelska, Z. Sawaniewska-Mochowa, Bydgoszcz: Wyd. UKW: 334–341.
Pihan-Kijasowa Alicja. 2015. Polszczyzna Kresów Wschodnich – efekt pogranicza językowego. W: Pogranicza słowiańskie w opisach językoznawczych. W 110 rocznicę urodzin Profesora Władysława Kuraszkiewicza (1905–1995). Red. F. Czyżewski, M. Olejnik, A. Pihan-Kijasowa. Lublin–Włodawa: Wyd. Polihymnia: 97–105.
Pihan-Kijasowa Alicja. 2018. Polszczyzna północnokresowa wobec koncepcji centrum i peryferii. W: Centrum a peryferie w opisach językoznawczych. Red. F. Czyżewski, M. Olejnik, H. Pelcowa. Lublin: Wyd. Polihymnia: 97–108.
Wilkoń Aleksander. 1987. Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny. Katowice: Wyd. UŚ.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu https://orcid.org/0000-0002-7104-8154
