Trójca Święta i doświadczenie mistyczne
Janusz Królikowski
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowe, Wydział Teologiczny Sekcja w Tarnowie , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-3929-6008
Abstrakt
Tajemnica Trójcy Świętej stanowi transcendentną i pierwotną zasadę dziejów zbawienia oraz pierwszy przedmiot wiary chrześcijańskiej. W relacji do tej tajemnicy kształtuje się wiara i życie chrześcijańskie. Można więc mówić o prymacie Trójcy Świętej w wierze, na co wskazuje kształtowanie się doktryny chrześcijańskiej oraz nadawany jej stopniowo kształt. Warto więc zwrócić uwagę na to, że Trójca Święta jest także przedmiotem doświadczenia mistycznego. Począwszy od Nowego Testamentu, zwłaszcza od św. Pawła, stopniowo dojrzewa w Kościele przekonanie, że najwznioślejsza relacja z Bogiem, którą jest relacja mistyczna, musi mieć charakter trynitarny. Wskazują na to wypracowane w teologii kryteria mistyki chrześcijańskiej. Szczególnym wyrazem doświadczenia mistycznego jest ekstaza”. Zakorzenia się ona w symbolu wiary, który syntetycznie ukazuje przedmiot wiary, czyli Trójcę Świętą wraz ze specyfiką jej działania zbawczego. Zniżenie się Boga do człowieka stanowi podstawę opartego na wierze wznoszenia się człowieka do Boga. We właściwym znaczeniu to zagadnienie znajduje uzasadnienie w doświadczeniu i w teologii Pawła Apostoła.
Słowa kluczowe:
Trójca, symbol wiary, wiara, mistyka, ekstaza, doświadczenieBibliografia
Atanazy, Listy do Serapiona, tłum. S. Kalinkowski, Kraków 1996 (Źródła Myśli Teologicznej, 2).
Augustyn, De Trinitate, PL 42.
Augustyn, Piotr Chryzolog, Wenancjusz Fortunatus, Symbol Apostolski w nauczaniu ojców, tłum. L. Gładyszewski, Kraków 2010 (Źródła Myśli Teologicznej, 53).
Balthasar H.U. von, Duch chrześcijański, tłum. Z. Włodkowa, Paris 1976.
Balthasar H.U. von, Lo Spirito e l’istituzione. Saggi teologici – IV, Brescia 1979.
Balthasar H.U. von, Thomas und die Charismatik. Kommentar zu Thomas von Aquin „Summa Theologica”, Quaestiones II II 171–182. Besondere Gnadengaben und die zwei Wege menschlichen Lebens, Freiburg i. Br. 1996.
Balthasar H.U. von, Chwała. Estetyka teologiczna, t. 1: Kontemplacja postaci, tłum. E. Marszał, J. Zakrzewski, Kraków 2008.
Balthasar H.U. von, Chwała. Estetyka teologiczna, t. 2: Modele teologiczne, cz. 1: Od Ireneusza do Bonawentury, tłum. E. Marszał, J. Zakrzewski, Kraków 2007.
Barth K., Kirchliche Dogmatik, t. 1/2, Zürich 1945.
Bernard Ch.A., L’esperienza spirituale della Trinità, w: La mistica. Fenomenologia e riflessione teologica, red. E. Ancilli, M. Paparozzi, t. 2, Roma 1984, s. 295–321.
Bernard Ch.A., San Paolo mistico e apostolo, Milano 2000.
Bouyer L., Mysterion. Dal mistero alla mistica, Città del Vaticano 1998.
Brunner E., Die Mystik und das Wort, Tübingen 1924.
Castellano Cervera J., Il mistero di Dio Uno e Trino nella testimonianza dei mistici cristiani, w: Il Dio di Gesù Cristo, red. G.M. Zangí, Roma 1982, s. 253–274.
Claudel P., Le Cantique des cantiques, Paris 1954.
Eliade M., Historia wierzeń i idei religijnych, t. 1: Od epoki kamiennej do misteriów eleuzyńskich, tłum. S. Tokarski, Warszawa 1988.
Falque E., Le livre de l’expérience. D’Anselme de Cantorbéry à Bernard de Clairvaux, Paris 2017.
Fénélon, Oeuvres spirituelles, t. 4, Nancy 1835.
Finkenrath G., Mistero, w: Dizionario dei concetti biblici del Nuovo Testamento, red. L. Coenen, E. Beyreuther, H. Bietenhard, Bologna 19894.
Gerson J., O teologii mistycznej, tłum. M. Jakubowska, Kęty 2012.
Guibert J. de, La spiritualità della Compagnia di Gesù. Saggio storico, Roma 1992.
Hahn A., Hahn G.L., Bibliothek der Symbole und Glaubensregeln der alten Kirche, Breslau 18973.
Ignacy Loyola, Pisma wybrane, t. 1: Komentarze, oprac. M. Bednarz, przy współpracy S. Filipowicza, R. Skórki, Kraków 1968.
Jalabert L., Monterede R., Inscriptions greques et latines de la Syrie, Paris 1929.
Jan od Krzyża, Dzieła, tłum. B. Smyrak, Kraków 20148.
Jan Paweł II, Encyklika „Redemptoris Mater”.
Jungmann J.A., Catechetica, Roma 1956.
Kilmartin E.J., Christian Liturgy: Theology and Practice. I. Systematic Theology of Liturgy, Kansas City 1988.
Królikowski J., Tajemnica Trójjedynego. Studia z teologii trynitarnej, Kraków 2015 (Ministerium Expositionis, 2).
Lubac H. de, La Foi chrétienne. Essai sur la structure du Symbole des Apôtres, Paris 1969.
Lubac H. de, Mistica e mistero cristiano, Milano 1979.
Marchesi G., Sul volto di Cristo rifulge la Gloria del Padre (2 Kor 4,6), „La Civiltà Cattolica” 2001, t. 4, s. 240–253.
Merton Th., Drogowskazy. Fałszywa mistyka, mistycyzm, pokój monastyczny, Wrocław 1998.
Moioli G., L’esperienza spirituale. Lezioni introduttive, Milano 1994.
Pelczar J.S., O mistyce, Kraków 2014.
Peri V., Da Oriente e da Occidente. Le Chiese cristiane dall’impero romano all’Europa moderna, red. M. Ferrari, t. 2, Roma–Padova 2002 (Medioevo e Umanesimo, 108).
Pieri F., L’itinerario di cristificazione di Paolo di Tarso. Caratteristiche di una esperienza di Dio, Roma 2011.
Pseudo-Augustyn, Sermo 241, PL 39, 2190–2191.
Rahner K., Schriften zur Theologie, t. 7, Einsiedeln 1966.
Ruh K., Storia della mistica occidentale, t. 1: Le basi patristiche e la teologia monastica del XII secolo, Milano 1995.
Scheele P.-W., Schwester Maria Julitta Ritz. Maria und Marta zugleich, Würzburg 2017.
Schweitzer A., Die Mystik des Apostels Paulus, Tübingen 1930.
Starowieyski M., Legenda o powstaniu Składu Apostolskiego, w: Symbol Apostolski w nauczaniu i sztuce Kościoła, red. R. Knapiński, Lublin 1997, s. 51–62.
Teresa od Jezusa, Zamek wewnętrzny, czyli Mieszkania, tłum. D. Wandzioch, W. Ciak, Poznań 2009 (Dzieła Wszystkie, 2).
Tomasz z Akwinu, Summa theologiae. Wybrane księgi symboliczne Kościoła ewangelicko-augsburskiego, tłum. A. Wantuła, W. Niemczyk, Warszawa 1980.
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowe, Wydział Teologiczny Sekcja w Tarnowie https://orcid.org/0000-0003-3929-6008
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
