Teologiczno-uniwersalna misja muzyki i śpiewu w ujęciu Jana Pawła II

Józef Warzeszak

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego , Polska
https://orcid.org/0000-0002-2301-817X


Abstrakt

Autor tego artykułu ukazał na podstawie przemówień Jana Pawła II wygłoszonych po ofiarowanych mu koncertach muzycznych pewien rozdział jego myśli na temat dziedziny nie zawsze dostrzeganej przez publicystów, jaką jest muzyka i śpiew. Zebrane w całość ukazują bogactwo treści jego nauczania o tej dziedzinie kultury europejskiej i chrześcijańskiej. Uwidoczniona została osobista więź papieża z tą dziedziną twórczości, a w sposób szczególny z udziałem w niej Polaków. Uwypuklone zostały też chrześcijańskie inspiracje największych dzieł muzyki światowej. Nicią przewodnią przemówień papieskich była misja, jaką ma do spełnienia w Kościele i świecie muzyka i śpiew. Ta misja ma charakter uniwersalny i teologiczno-eklezjalny, przy czym nie są one odseparowane, lecz ściśle złączone. W przemówieniach do młodzieży niemal zawsze papież zwracał uwagę na zadanie, jakim jest udoskonalanie pod względem profesjonalnym, ale też formacja integralna człowieczeństwa, kulturowa i religijna. Muzyka podnosi ducha ku temu, co transcenduje egzystencję ziemską. Poprzez harmonię nut i dialog z instrumentami muzyka prowadzi do kontemplowania piękna Boga i Jego uwielbienia.

Słowa kluczowe:

Jan Paweł II, muzyka i śpiew, Kościół i muzyka, muzyka sakralna, muzyka liturgiczna, misja teologiczna, misja uniwersalna, pokój

Św. Augustyn, Enarrationes in Psalmos 32. Objaśnienia Psalmów, oprac. E. Stanula, tłum. J. Sulowski, PSP 37–42, Warszawa 1986.

Pius XII, Encyklika „Musicae Sacrae disciplinae” (25.12.1955 r.), http://w2.vatican.va/content/pius-xii/it.html [dostęp: 22.09.2022].

Pius X, Motu proprio „Tra le sollecitudini” (22.11.1903 r.), http://w2.vatican.va/content/pius-x/it.html [dostęp: 22.09.2022].

Sobór Watykański II, Konstytucja o liturgii świętej „Sacrosanctum Concilium”, Pallottinum 2002.

Sobór Watykański II, Przesłanie do artystów, 8.12.1965; AAS 58 (1966), s. 13–15.

Jan Paweł II, List do prałata Dominika Bartolucciego, 6.08.1985 r., http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it.html [dostęp: 22.09.2022].

Jan Paweł II, List do artystów, 4.04.1999 r., Wrocław 2005.

Przemówienia pokoncertowe św. Jana Pawła II [dostęp: 22.09.2022].

Przemówienie na zakończenie koncertu ofiarowanego w auli Pawła VI, 9.02.1979 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1979/february/documents/hf_jp-ii_spe_19790209_concerto.html.

Przemówienie do chłopców „Małego Chóru Antoniano” z Bolonii, 14.05.1979 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1979/may/documents/hf_jp-ii_spe_19790514_coro-antoniano.html.

Przemówienie z okazji inauguracji nowych organów dla Bazyliki św. Piotra, 11.04.1981 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1981/april/documents/hf_jp-ii_spe_19810411_organo.html.

Przemówienie do kantorów Cappella Sistina, 18.04.1981 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1981/april/documents/hf_jp-ii_spe_19810418_musica-sacra.html.

Przemówienie do młodych muzyków European Community Youth Orchestra, 30.04.1981 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/speeches/1981/april/documents/hf_jp-ii_spe_19810430_european-youth-orchestra.html.

Przemówienie na koncercie zorganizowanym przez Akademię Narodową św. Cecylii, 17.10.1981 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1981/october/documents/hf_jp-ii_spe_19811017_concerto.html.

Słowo wygłoszone na spotkaniu z chórem japońskim, 20.07.1982 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1982/july/documents/hf_jp-ii_spe_19820720_corale-giapponese.html.

Przemówienie do artystów orkiestry symfonicznej Fedele Fenaroli z Lanciano, 10.08.1982 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1982/august/documents/hf_jp-ii_spe_19820810_orchestra-sinfonica.html.

Przemówienie do chóru Uniwersytetu Jagiellońskiego, 28.08.1983 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1983/august/documents/hf_jp-ii_spe_19830828_universita-jagellonica.html.

Przemówienie w auli Pawła VI w obecności Ojców synodalnych z okazji koncertu ofiarowanego przez RAI, 21.10.1983 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1983/october/documents/hf_jp-ii_spe_19831021_concerto-rai.html.

Przemówienie do chórów kościelnych z parafii św. Karola Boromeusza i św. Bazylego w Los Angeles, 14.06.1985 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/speeches/1985/june/documents/hf_jp-ii_spe_19850614_gruppo-americano.html.

Przemówienie do członków islandzkiego chóru polifonicznego i orkiestry kameralnej z Reykjaviku, 5.07.1985 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1985/july/documents/hf_jp-ii_spe_19850705_coro-orchestra-islandese.html.

Przemówienie do członków chóru Manuel Iradier, 4.08.1985 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1985/august/documents/hf_jp-ii_spe_19850804_corale-manuel-iradier.html.

Przemówienie na zakończenie koncertu symfonicznego ofiarowanego przez RAI, 30.11.1985 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1985/november/documents/hf_jp-ii_spe_19851130_concerto-rai.html.

Przemówienie do chóru akademickiego z Zagrzebia, 17.01.1987 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1987/january/documents/hf_jp-ii_spe_19870117_coro-zagabria.html.

Przemówienie do artystów na zakończenie koncertu ofiarowanego przez RAI Synodowi Biskupów z okazji XXV rocznicy rozpoczęcia Soboru Watykańskiego II, 25.10.1987 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1987/october/documents/hf_jp-ii_spe_19871024_concerto-rai.html.

Przemówienie po koncercie muzyki ukraińskiej, aula Pawła VI, 10.07.1988 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1988/july/documents/hf_jp-ii_spe_19880710_musiche-ucraine.html.

Słowo na zakończenie koncertu ofiarowanego przez RAI, 3.12.1988 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1988/december/documents/hf_jp-ii_spe_19881203_concerto-rai.html.

Przemówienie do członków Międzynarodowej Orkiestry Młodzieżowej z Lanciano, 17.08.1989 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1989/august/documents/hf_jp_spe_19890817_orchestra-lanciano.html.

Przemówienie do członków chóru Jubilate Deo z Woerden z Holandii, 6.11.1989 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1989/november/documents/hf_jp-ii_spe_19891106_jubilate-deo.html.

Słowo na zakończenie koncertu ofiarowanego przez Akademię Muzyczną Ottorino Respighi, 29.07.1990 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1990/july/documents/hf_jp-ii_spe_19900729_accademia-respighi.html.

Słowa skierowane do muzyków Akademii Muzycznej Ottorino Respighi, 28.07.1991 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1991/july/documents/hf_jp-ii_spe_19910728_concerto-mozart.html.

Przemówienie do muzyków Orkiestry Jeunes de la Méditerranée, 7.08.1991 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1991/august/documents/hf_jp-ii_spe_19910807_musicisti.html.

Podziękowanie po zakończeniu koncertu wykonanego przez Orkiestrę i Chór Ankara State Opera and Ballet, 4.09.1991 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1991/september/documents/hf_jp-ii_spe_19910904_yunus-emre-oratorio.html.

Przemówienie do muzyków Orkiestry Narodowej Rosyjskiej, 31.10.1991 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1991/october/documents/hf_jp-ii_spe_19911031_orchestra-naz-russa.html.

Przemówienie na zakończenie wykonania Requiem Mozarta z okazji dwusetnej rocznicy śmierci Mozarta, 5.12.1991 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1991/december/documents/hf_jp-ii_spe_19911205_concerto-mozart.html.

Pozdrowienie skierowane do chóru Puccini z Sassuolo, 4.04.1992 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1992/april/documents/hf_jp-ii_spe_19920404_corale-puccini.html.

Przemówienie do młodych muzyków na zakończenie koncertu ofiarowanego przez Akademię Muzyczną Ottorino Respighi, 1.08.1993 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1993/august/documents/hf_jp-ii_spe_19930801_respighi.html.

Pozdrowienie na zakończenie koncertu ofiarowanego przez sześciu młodych muzyków rosyjskich, 26.08.1993 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1993/august/documents/hf_jp-ii_spe_19930826_musicisti-russi.html.

Przemówienie podczas koncertu symfonicznego z okazji rocznicy wybrania na pontyfikat, 16.10.1993 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1993/october/documents/hf_jp-ii_spe_19931016_concerto-sinfonico.html.

Przemówienie do Pueri Cantores z okazji XXVI Kongresu Międzynarodowego, 31.12. 1993 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1993/december/documents/hf_jp-ii_spe_19931231_pueri-cantores.html.

Przemówienie na zakończenie koncertu wykonanego ku upamiętnieniu shoah Żydów, 7.04.1994 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1994/april/documents/hf_jp-ii_spe_19940407_concerto-shoah.html.

Przemówienie do członków Akademii Muzycznej Ottorino Respighi, 31.07.1994 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1994/july/documents/hf-jp-ii_spe_19940731_ottorino-respighi.html.

Przemówienie do młodych solistów programu Novye Imena, 28.08.1994 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1994/august/documents/hf-jp-ii_spe_19940828_musicisti-russi.html.

Przemówienie do członków Orkiestry Filharmonii Krakowskiej, 30.07.1995 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1995/july/documents/hf_jp-ii_spe_19950730_filarmonica.html.

Przemówienie na zakończenie koncertu ofiarowanego przez Akademię Muzyczną Pro Mundo Uno, 28.07.1996 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1996/july/documents/hf_jp-ii_spe_19960728_concerto-academia.html.

Przemówienie na zakończenie koncertu ofiarowanego przez Real Banda Gaitas z okręgu Ourense w Hiszpanii, 18.08.1996 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/es/speeches/1996/august/documents/hf_jp-ii_spe_19960818_gaitas-ourense.html.

Pozdrowienie na zakończenie koncertu wykonanego z okazji 50. rocznicy święceń kapłańskich, 31.10.1996 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1996/october/documents/hf_jp-ii_spe_19961031_anniversario-ordinazione.html.

Pozdrowienie skierowane do promotorów i artystów V koncertu Natale in Vaticano, 18.12.1997 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1997/december/documents/hf_jp-ii_spe_19971215_natale-vaticano.html.

Przemówienie po koncercie ofiarowanym przez Akademię Muzyczną Pro Mundo Uno wraz z Filharmonią Węgierską, 2.08.1998 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1998/august/documents/hf_jp-ii_spe_19980802_hungarica.html.

Słowa skierowane na zakończenie wieczoru ofiarowanego przez parlamentarzystów włoskich z okazji dwudziestolecia pontyfikatu, 5.11.1998 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1998/november/documents/hf_jp-ii_spe_19981105_concerto.html.

Słowa podziękowania na zakończenie koncertu Kwartetu Contempo zorganizowanego

przez Ambasadę Rumunii przy Stolicy Świętej, 22.08.1999 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1999/august/documents/hf_jp-ii_spe_19990822_concerto-contempo.html.

Pozdrowienie na zakończenie koncertu sponsorowanego przez Fundację Lucchini z Brescii, 12.09.1999 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1999/september/documents/hf_jp-ii_spe_12091999_concerto-chopin.html.

Przemówienie do artystów, którzy uczestniczyli w VII koncercie Natale in Vatcano, 16.12.1999 r. https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/1999/december/documents/hf_jp-ii_spe_16121999_artisti-concerto.html.

Pozdrowienie po koncercie „Missa pro Pace” ofiarowanego przez Narodową Filharmonię Warszawską, aula Pawła VI, 7.12.2001 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/2001/december/documents/hf_jp-ii_spe_20011207_concerto.html.

Przemówienie do chóru Jubileum z Moskwy, 1.01.2002 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/2002/january/documents/hf_jp-ii_spe_20020101_iubileum-mosca.html.

Słowa na zakończenie koncertu Un Inno dalle vette, 26.11.2002 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/2002/november/documents/hf_jp-ii_spe_20021126_concerto.html.

Przemówienie za zakończenie koncertu poświęconego tematowi pojednania pomiędzy Żydami, Chrześcijanami i Muzułmanami, 17.01.2004 r., https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/2004/january/documents/hf_jp-ii_spe_20040117_concerto-riconciliazione.html.

Dudkiewicz W., Muzyka według świętego, „Niedziela Warszawska” (2014) 25, s. 4.

Guitton J., Dialogi z Pawłem VI, Poznań 1969, s. 253.

Kiwała K., Inspiracja „zewnętrzna” i „wewnętrzna” w muzyce polskiej związanej z osobą i myślą Jana Pawła II, „Liturgia Sacra. Liturgia – Musica – Ars” 20/1(43), s. 143–157.

Radziechowski D., Muzyka wobec poezji i nauczania Karola Wojtyły i Jana Pawła II, t. I: Karol Wojtyła – Jan Paweł II. Muzyka. Antologia tekstów, Kraków 2015. (Crossref)

Sieński H., Kompozytorzy polscy w hołdzie Ojcu świętemu Janowi Pawłowi II, „Biuletyn AGH. Magazyn Informacyjny Akademii Górniczo-Hutniczej” (2011) 39, www.biuletyn.agh.edu.pl/biuletynypdf/2021_Biuletyn_PDF/155_156_01_02_2021.pdf [dostęp: 5.06.2021].

Tyrała R., Wychowanie i formacja na przykładzie Federacji Pueri Cantores, „Tarnowskie Studia Teologiczne” 33 (2014) 2, s. 205–215. (Crossref)

Tyrała R., Międzynarodowa Federacja Pueri Cantores w latach 1944–2017: historia, ludzie, idee, Kraków 2019. (Crossref)

Tyrała R., Z nadzieją patrzymy w przyszłość, „Pro Musica Sacra” 18 (2020), s. 5–6. (Crossref)

Warzeszak J., Uniwersalno-teologalny wymiar muzyki i śpiewu w ujęciu Benedykta XVI, „Pro Musica Sacra” 18 (2020), s. 65–115. (Crossref)

Pobierz

Opublikowane
2022-12-29



Józef Warzeszak 
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego https://orcid.org/0000-0002-2301-817X



Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.